Decyzję w tej sprawie podjął w poniedziałek prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk. We wtorek i środę darmo autobusami będą mogli jeździć w tym mieście właściciele aut, którzy zdecydują się nie korzystać w tych dniach ze swoich samochodów - dokumentem uprawniającym do bezpłatnego przejazdu jest ważny dowód rejestracyjny auta, który należy okazać w czasie kontroli biletów.
Wcześniej decyzję w sprawie darmowej komunikacji ogłosił prezydent Rybnika Piotr Kuczera. W tym mieście darmo można podróżować autobusami w poniedziałek i wtorek. Taką możliwość mają wszyscy pasażerowie - nie ma konieczności rejestracji przejazdu i zakupu biletu. Z powodu smogu we wtorek i w środę zawieszone będą też zajęcia w rybnickich szkołach.
Z danych dostarczanych przez stacje monitoringu jakości powietrza w woj. śląskim wynika, że w poniedziałek w szczytowym momencie ilość pyłu zawieszonego w powietrzu PM10 w Częstochowie przekraczała 850 mikrogramów na metr sześcienny, a w Rybniku 1500 mikrogramów na m sześc., przy średniej dobowej normie wynoszącej 50 mikrogramów na m sześc. Przekroczenie poziomu 200 mikrogramów oznacza konieczność ostrzegania mieszkańców, a 300 mikrogramów to już stan alarmowy. Wielokrotnie przekroczenia norm odnotowano w niedzielę i poniedziałek na większości obszaru woj. śląskiego.
W opublikowanej w poniedziałek prognozie stanu jakości powietrza, obejmującej poniedziałek i wtorek, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach podał, że jakość powietrza na większości obszaru woj. śląskiego ze względu na poziom pyłu zawieszonego będzie "bardzo zła" w aglomeracji górnośląskiej i rybnicko-jastrzębskiej, w środkowej części województwa, Kotlinie Żywieckiej oraz w Częstochowie i Bielsku-Białej - na całym tym obszarze poziom alarmowy stężenia pyłu zawieszonego PM10 (300 mikrogramów na m sześc.) może być przekroczony. Nieco lepiej będzie w północnej części województwa, gdzie jakość powietrza oceniona została jako "zła", co oznacza, że przekroczenia norm są mniejsze.
W związku z alarmem smogowym służby kryzysowe zalecają unikanie lub ograniczenie do minimum czasu przebywania na powietrzu, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia. Należy unikać dużych wysiłków fizycznych na otwartym powietrzu.
Samorządowcy z Rybnika zaapelowali też do mieszkańców, by przynajmniej na czas przekroczeń poziomu alarmowego ograniczyli spalanie paliw złej jakości, jak muły i miały węglowe, oraz w miarę możliwości korzystali z grzejników elektrycznych lub palenisk niskoemisyjnych na gaz lub olej opałowy - jeśli w gospodarstwie domowym są alternatywne źródła ciepła. Inna prośba dotyczy niepalenia w kominkach, jeżeli nie są one jedynym źródłem ogrzewania mieszkań. Obowiązuje również bezwzględny zakaz spalania odpadów w paleniskach domowych.
Jak wskazują przedstawiciele Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych (pomysłodawca akcji społecznej "Wyjście Smoga") oraz Polskiego Alarmu Smogowego, Rybnik od lat jest w czołówce w polskich i europejskich niechlubnych rankingów zanieczyszczeń powietrza. "Katastrofalna sytuacja wynika przede wszystkim ze sposobu ogrzewania domów przez samych rybniczan. Wskazuje na to silny wzrost stężeń w miesiącach grzewczych, czyli od października do marca. Główną przyczyną zanieczyszczeń jest spalanie niskiej jakości węgla (muł, flot) i nierzadko także śmieci w niewydajnych kotłach i piecach domowych" - podali w poniedziałek przedstawiciele obu instytucji.
Smogowi sprzyjają warunki meteorologiczne, utrudniające rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń, w sytuacji wzmożonej emisji pyłów z sektora bytowo-komunalnego. W poniedziałek, podobnie jak w niedzielę, w woj. śląskim jest blisko 10-stopniowy mróz, przy niemal bezwietrznej pogodzie. Centralna i południowa część woj. śląskiego to miejsca, gdzie szczególnie zimą oddycha się bardzo zanieczyszczonym powietrzem. Przyczyną jest głównie smog, efekt przede wszystkim tzw. niskiej emisji.
Bieżące informacje o jakości powietrza w regionie dostępne są na stronie internetowej http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/. Dane pochodzą z 18 automatycznych stacji monitoringu powietrza - w woj. śląskim jest ich najwięcej w Polsce. Na stronie internetowej Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska w Katowicach zamieszczane są również dane z prowadzonych pomiarów manualnych i pasywnych, które ukazują się z opóźnieniem, wynikającym z wykonywania analiz laboratoryjnych. Poza bieżącymi wynikami badań jakości powietrza, w zakładce System Prognoz Jakości Powietrza: http://spjp.katowice.pios.gov.pl/ podawana jest informacja o przewidywanej jakości powietrza na kolejną dobę - tzw. krótkoterminowa prognoza zanieczyszczeń.
Można również pobrać aplikację na urządzenia mobilne "SmokSmog", dzięki której po wybraniu lokalizacji poznajemy aktualny stan zanieczyszczenia powietrza. Aplikacja jest dostępna pod adresem http://smoksmog.malopolska.pl/.
Pył zawieszony jest szkodliwy dla zdrowia, szczególnie dla układu oddechowego. W jego skład wchodzą m.in. siarka, metale ciężkie, silnie toksyczne chemiczne związki organiczne, jak dioksyny i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, np. benzo(a)piren. Z powodu smogu osoby cierpiące z powodu chorób serca mogą odczuwać pogorszenie samopoczucia: uczucie bólu w klatce piersiowej, palpitacje serca, brak tchu, znużenie. Osoby cierpiące z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego mogą odczuwać przejściowe nasilenie dolegliwości, w tym kaszel, flegmę, dyskomfort w klatce piersiowej, świszczący, spłycony oddech. W okresach wysokich stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu występuje zwiększone ryzyko infekcji oddechowej. (PAP)
