Przygotowany przez MSWiA i przedstawiony w pierwotnej wersji z końcem kwietnia ub. roku projekt ustawy metropolitalnej jest dedykowany woj. śląskiemu. Ma poprawiać obowiązującą, przyjętą przez rząd PO-PSL i podpisaną przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawę o charakterze uniwersalnym (która według rządu zawiera szereg wad).

Obowiązująca ustawa nie została wdrożona, ponieważ rząd nie przyjął wymaganych przez nią rozporządzeń. Zgodnie z jej założeniami metropolia miała powstać w regionie od 1 stycznia 2017 r. W ostatnich miesiącach przedstawiciele rządu deklarowali wolę, aby metropolia w woj. śląskim powstała 1 lipca 2017 r., a zaczęła działać 1 stycznia 2018 r.

Takie terminy, choć odnoszące się do miesięcy roku kalendarzowego, bez wskazania konkretnego roku, przewiduje projekt MSWiA, który trafił do Sejmu na początku stycznia br. (rząd przyjął go 27 września ub. roku). Zgodnie z nim związek tworzy rozporządzeniem Rada Ministrów, co zgodnie z projektem ustawy powinno nastąpić do 31 marca.

Według projektu związek metropolitalny ma być zrzeszeniem gmin woj. śląskiego, charakteryzujących się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkują co najmniej 2 mln mieszkańców.

Reklama

Związek ma wykonywać zadania publiczne w zakresie: kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru związku, planowania, koordynacji, integracji oraz rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w tym transportu drogowego, kolejowego oraz innego transportu szynowego, a także zrównoważonej mobilności miejskiej, metropolitalnych przewozów pasażerskich, współdziałania w ustalania przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku oraz promocji związku i jego obszaru.

Zgodnie z intencją projektu (wyrażoną w jego uzasadnieniu) związek ma realizować zadania rozwojowe, integracyjne i koordynacyjne - przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka związanego z likwidacją i przekształcaniem dotąd zajmujących się tym organizacji (dotyczy to m.in. transportu publicznego). Umożliwiać ma to przyjęty model związku pozwalający na jego ewolucyjne przekształcanie (na podstawie dobrowolnych porozumień ws. przejmowania zadań gminnych, powiatowych czy wojewódzkich).

Wydawane na wniosek ministra SWiA rozporządzenie Rady Ministrów tworzące związek ma ustalać nazwę, granice oraz siedzibę jego władz. Będą mogły przystępować do niego też kolejne gminy z terenu woj. śląskiego, bez możliwości wystąpienia. Ustawa nałoży na gminy obowiązek przekonsultowania z mieszkańcami kwestii utworzenia związku i ustalenia jego granic, a potem – w przypadku zainteresowanych samorządów – jego ew. rozszerzenia. Aby związek powstał, wymagana jest zgoda co najmniej 70 proc. gmin z jego przyszłego obszaru.

Wniosek szefa MSWiA o wydanie rozporządzenia rządu sporządzany będzie na podstawie wniosku rady miasta Katowice, które są jedyną gminą przyszłego związku wymienioną wprost przez ustawę. Katowice mają mieć szczególną rolę w procedurze tworzenia związku: pełnomocnikiem ds. jego utworzenia będzie prezydent tego miasta. Ustawa da mu uprawnienia związane z przygotowaniem organizacyjnym i prawnym związku.

Organami związku metropolitalnego mają być zgromadzenie i wybierany przez nie zarząd. Zgromadzenie ma składać się z delegatów gmin wchodzących w skład związku - po jednym z każdej z nich – podejmujących wszystkie rozstrzygnięcia przy zastosowaniu tzw. większości podwójnej (większość głosów delegatów gmin, która dodatkowo przekłada się na większość zamieszkałej na obszarze metropolii ludności). Zarząd ma liczyć 5 członków i wykonywać zadania przy pomocy urzędu metropolitalnego.

Wśród najważniejszych źródeł finansowania związku metropolitalnego ustawa wymienia udział w podatku dochodowym od osób fizycznych zamieszkałych na jego obszarze oraz składki od wchodzących w jego skład gmin. Wysokość udziału związku we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych ma wynieść 5 proc.(PAP)