"Szukamy nowych mechanizmów finansowych, za pomocą których można zmniejszać lukę rozwojową, a także różnice pomiędzy tym, ile inwestujemy dziś, a ile powinniśmy zainwestować do 2030 r." - powiedziała dziennikarzom w Brukseli unijna komisarz ds. transportu Violeta Bulc.

Komisja Europejska w ramach tego pierwszego testowego zaproszenia do składania projektów zamierza udostępnić miliard euro. Środki będą pochodziły z instrumentu infrastrukturalnego "Łącząc Europę", czyli osobnej puli pieniędzy, którą UE przeznaczyła na budowę dróg, modernizacji sieci kolejowych czy rozwoju połączeń energetycznych i telekomunikacyjnych.

Zaproszenie do składania projektów w ramach tego instrumentu nie są niczym nadzwyczajnym, gdyż w ten sposób są rozdzielane środki z niego. O tym, jaką popularnością się one cieszą, może świadczyć to, że wartość wniosków na zakończony we wtorek nabór była prawie 4-krotnie wyższa niż przewidziane fundusze.

Teraz Komisja postanowiła, że projekty będą musiały również przewidywać wykorzystanie środków z Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych (EFIS). To pierwsze w historii połączenie funduszy z instrumentu "Łącząc Europę" z finasowaniem ze strony publicznych instytucji finansowych, sektora prywatnego i EFIS.

Reklama

"Mieszanie środków oznacza, że możemy wykorzystać granty, wzmocnić je wsparciem z EFIS, a potem zaprosić inwestorów prywatnych, instytucyjnych lub banki. Cel to podział ryzyka, ale też uruchomienie inwestycji" - tłumaczyła Bulc.

Przy samych grantach wielkość dźwigni finansowej jest zwykle dwa razy większa niż wartość dotacji. KE spodziewa się, że w opcji łączonego finansowania grantów z EFIS dźwignia będzie nie dwukrotna, a pięciokrotna.

Podejście Brukseli bierze się z przekonania, że za pomocą tylko publicznych pieniędzy nie da się zbudować odpowiedniej infrastruktury w całej UE. "Musimy znaleźć sposób, aby stopniowo przyciągać prywatnych i instytucjonalnych inwestorów. Jest oczywiste, że podatnicy nie będą w stanie zapewnić wsparcia dla wszystkich potrzeb rozwojowych" - tłumaczyła Bulc.

Dlatego, aby w obecnym wezwaniu otrzymać wsparcie z instrumentu "Łącząc Europę", przygotowujący wnioski będą musieli wykazać, że ich projekty będą w stanie uzyskać dodatkowe fundusze ze strony publicznych lub prywatnych instytucji finansowych.

Projekty muszą też przyczyniać się "do zrównoważonego, innowacyjnego i sprawnego transportu w ramach transeuropejskiej sieci transportowej". Szczególny nacisk ma być położony na inicjatywy usuwające wąskie gardła, wspierające połączenia transgraniczne i przyspieszające digitalizację transportu, zwłaszcza w obszarach posiadających większy potencjał. Choć nie ma kopert narodowych, duże szanse na wsparcie mają biedniejsze państwa unijne korzystające z funduszy spójności, w tym Polska.

Tutaj problemem może być jednak dużo słabsze wykorzystywanie EFIS na wschodzie Europy w porównaniu z zachodem. Komisja deklaruje jednak wsparcie w zakresie pomocy dla krajów w budowaniu odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w tym zakresie.

"Mam nadzieję, że kraje kohezyjne (najbiedniejsze kraje członkowskie UE - PAP) zaczną budować zdolności absorpcyjne. Czy to się stanie w ciągu jednego dnia? Nie, ale założę się, że będziemy mieli rekordową liczbę projektów krajów kohezyjnych. Prawdopodobnie nie wszystkie będą wysokiej jakości, ponieważ zbudowanie odpowiedniej wiedzy zajmuje czas" - mówiła Bulc.

Aby pomóc w tym procesie, Europejski Bank Inwestycyjny wraz z KE otworzył punkty doradcze we wszystkich państwach korzystających z funduszy spójności. Bruksela chce, żeby w ciągu najbliższych trzech lat do końca obecnej perspektywy finansowej w UE wypracowano mechanizmy łączenia grantów z gwarancjami takimi jak planu szefa KE Jeana-Claude'a Junckera. "Oczywiście w nowej perspektywie zachowamy granty, ale innowacyjne mechanizmy finansowe będą stanowiły dużo większą część budżetu" - zapowiedziała komisarz.

Wsparcie w ramach ogłoszonego w środę zaproszenia będzie udzielane w dwóch turach. Pierwszy termin składania wniosków kończy się 14 lipca, a drugi 30 listopada.

Z Brukseli Krzysztof Strzępka (PAP)