Pomimo zachodnich sankcji Rosji udało się wyjść z najdłuższej od 20 lat recesji. Co się stało?
ikona lupy />
Wyrównany sezonowo wzrost PKB Rosji w poszczególnych kwartałach / Bloomberg

1. Czy rosyjska gospodarka najgorsze ma już za sobą?

Rosyjska gospodarka przestała się kurczyć kilka kwartałów wcześniej niż początkowo przewidywano – wynika z obliczeń rosyjskiego banku centralnego. Federalne biuro statyczne co prawda nie ujawniło kwartalnych danych nt. gospodarki od 2015 roku, więc nie są to w pełni oficjalne dane.
Początkowo bank centralny spodziewał się, że wzrost PKB odnotowano tylko w drugiej połowie ubiegłego roku, ale dziś wygląda na to, że Rosja była na plusie już od pierwszego kwartału 2016.

ikona lupy />
Wzrost w poszczególnych sektorach gospodarki Rosji w 2016 roku / Bloomberg
Reklama

Częściowo może to wynikać ze zmiany sposobu liczenia wydatków na wojsko. Dwucyfrowe wzrosty wydatków na wojsko, liczone w nowy sposób, statystycznie polepszają wyniki gospodarcze.

“Pierwsze dane z 2017 roku pokazują, że Rosja może doświadczyć odbicia gospodarczego w 2017 roku” – komentuje Dmitrij Polewoj, ekonomista z grupy ING w Moskwie. „Zwiększenie aktywności w styczniu prawdopodobnie jest związane z silniejszym rublem, niższą inflacją i zwiększającym się popytem wewnętrznym” – dodaje.

2. W jaki sposób ceny ropy wpłynęły na gospodarkę?

Ceny ropy rosną wskutek realizacji porozumienia OPEC z ubiegłego roku o ograniczeniu produkcji surowca. W wyniku tych działań Rosja wyprzedziła w grudniu Arabię Saudyjską i stała się największym producentem ropy na świecie. Cena baryłki ropy Urals w czasie pierwszych dwóch miesięcy 2017 roku wyniosła średnio 53,32 dol., tymczasem rządowe plany zakładają średnią cenę ropy w 2017 roku na poziomie 40 dol. za baryłkę. Eksport ropy i gazu odpowiadały w 2016 roku za 40 proc. dochodów Rosji.

ikona lupy />
Wyniki ankiety, w której zadano pytanie, jak bardzo poprawią się wyniki rosyjskiej gospodarki w 2017 i 2018 roku. Na niebiesko - z sankcjami, na czerwono - po złagodzeniu sankcji / Bloomberg

Ku zaskoczeniu analityków wzrosty odnotowano również w innych sektorach, które są ważniejsze jeśli chodzi o długoterminowe perspektywy dla gospodarki.

3. Jak sankcje wpływają na rosyjską gospodarkę?

Rosyjscy urzędnicy jednomyślnie twierdzą, że kraj przyzwyczaił się do sankcji i dziś dobrze sobie radzi. Gdyby jednak administracja Donalda Trumpa zdecydowała się złagodzić niektóre z sankcji, wówczas rosyjskie wskaźniki bez wątpienia uległyby poprawie. Większość ankietowanych przez agencję Bloomberg ekonomistów jest zdania, że rosyjska waluta zyskałaby wówczas na wartości od 5 do 10 proc.

ikona lupy />
Inflacja (na niebiesko) i sprzedaż detaliczna (na czerwono) w Rosji w poszczególnych miesiącach / Bloomberg

Według ekonomistów poprawie uległyby także wskaźniki PKB – od 0,2 pkt proc. w tym roku, do 0,5 pkt proc. w 2018.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, że międzynarodowe sankcje wobec Rosji zmniejszyły jej realne PKB o od 1 do 1,5 proc. rocznie, a przedłużające się obostrzenia mogą skutkować zmniejszeniem PKB o 9 proc. w średniej perspektywie.

4. Jak sobie radzą zwykli Rosjanie?

Popyt konsumpcyjny był głównym motorem wzrostu od lat, ale powodowana spadkiem wartości rubla inflacja zdusiła go. Dziś – m.in. dzięki polityce rosyjskiego banku centralnego - inflacja słabnie.

ikona lupy />
Wzrost PKB Rosji w poszczególnych latach. Dla 2017 roku - prognoza ekonomistów ankietowanych przez agencję Bloomberg / Bloomberg

I choć sprzedaż detaliczna jeszcze potrzebuje trochę czasu, aby wyjść na prostą, to spowolniono jej spadek – wynika z danych urzędu statystycznego.

Rosyjski bank centralny chce zmniejszyć inflację do poziomu 4 proc. do końca 2017 roku. Tymczasem ankietowani przez agencję Bloomberg ekonomiści spodziewają się, że do tego czasu wskaźnik wyniesie 4,3 proc.

5. Jakie są dalsze perspektywy wzrostu?

Prognozy nie są spektakularne. Częściowo wynika to z tego – jak uważa szefowa banku centralnego Elwira Nabiullina – że kraj potrzebuje dalszych reform od odblokowania potencjału. Bez tego możliwości wzrostu PKB Rosji ograniczają się do poziomu 1,5-2 proc. Taki wynik może nie zadowolić Władimira Putina, który polecił już ministrowi gospodarki Maksimowi Oreszkinowi przygotowanie odpowiedniego planu. Według niego do 2019 roku rosyjska gospodarka powinna osiągnąć poziom wzrostu gospodarki światowej. Oznacza to, że Rosja musiałaby wygenerować dodatkowo jeden punkt proc. wzrostu PKB.