W uzasadnieniu noweli ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw informowano, że konieczność zmian wynika z założeń projektu Narodowego Programu Mieszkaniowego.
Resort infrastruktury i budownictwa zakłada, że w ciągu 10 lat Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach swoich funduszy przeznaczy na program budowy spółdzielczych mieszkań lokatorskich ok. 4,5 mln zł, a budżet państwa – prawie 752 mln zł. Pozwoli to na powstanie co najmniej 30 tys. mieszkań na wynajem o ograniczonym czynszu dla osób o średnich dochodach.
To dodatkowy instrument w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego (NPM), który we wrześniu ub.r. przyjął rząd. Nowela jest odpowiedzią na sygnalizowane przez inwestorów bariery udziału w programie – finansowanie wyłącznie lokali na wynajem, bez możliwości finansowanie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.
Nowe przepisy pozwolą finansować budowę dodatkowych powierzchni użytkowych, które mają m.in. zaspakajać potrzeb osób starszych, np. pomieszczeń rekreacyjnych czy ambulatoryjnych. Koszty związane z ich utrzymaniem mają ponosić najemcy w równych częściach.
Aby ułatwić montaż finansowy przedsięwzięcia realizowanego w ramach programu społecznego budownictwa czynszowego, podwyższono z 25 do 30 proc. maksymalny poziom kwoty partycypacji najemcy w kosztach budowy lokalu mieszkalnego. Według projektodawców, rozwiązanie to powinno mieć pozytywny wpływ na utrzymanie relatywnie niskich czynszów w zasobach towarzystw budownictwa społecznego.
Nowe regulacje podwyższają też limity dochodowe uprawniające do najmu lokalu mieszkalnego, w sytuacji gdy z jego budową było związane zawarcie umowy partycypacji, przewidującej udział osoby partycypującej w kosztach przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego na poziomie nie niższym niż 10 proc.
Zmienione przepisy przyjmują też bardziej elastyczne zasady najmu w przypadku przekroczenia przez najemcę określonych w ustawie progów dochodowych. Rezygnuje się m.in. z obowiązku podwyższania stawki czynszu w przypadku niewielkiej nadwyżki dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwo domowe.
Uchwałę ws. NPM rząd przyjął we wrześniu 2016 roku. Zakłada ona zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o średnich i niskich dochodach oraz poprawę stanu technicznego zasobów mieszkaniowych wraz ze zwiększeniem ich efektywności energetycznej.
NPM jest oparty na trzech filarach, mających pomóc stworzyć w Polsce ofertę mieszkaniową kierowaną do wszystkich gospodarstw domowych. Te trzy filary to: dostępne budownictwo na wynajem na gruntach Skarbu Państwa (obecnie prowadzony jest pilotaż części komercyjnej Mieszkanie plus), wsparcie dla systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe (IKM) oraz społeczne budownictwo czynszowe.
