Zdaniem unijnej komisarz ds. zatrudnienia Marianne Thyssen, propozycja nowelizacji unijnego prawa ma doprowadzić do lepszej ochrony prawnej marynarzy i ich rodzin na wypadek porzucenia w obcych portach, śmierci, kalectwa, wypadków przy pracy czy chorób zawodowych.
"Transport morski odgrywa wciąż kluczową rolę w rozwoju gospodarki Unii. Dzisiejsze propozycje wzmocnią zarówno ochronę marynarzy, jak i uczciwą konkurencję w tym sektorze" – powiedziała komisarz Thyssen. "Dzięki polepszeniu warunków praca w żegludze stanie się również bardziej atrakcyjna dla młodych Europejczyków" - dodała.
Obecnie wypłaty odszkodowań oraz innych zadośćuczynień prawnych dla pracowników żeglugi są utrudnione z powodu różnic prawnych pomiędzy krajami, z których pochodzi właściciel, armator czy załoga statku. Komisja Europejska proponuje usprawnienie tego systemu.
Ma ono polegać m. in. na zwiększeniu ochrony prawnej dla członków załogi porzuconych w portach, gdy właściciel statku zalega z wypłatą przez ponad dwa miesiące, lub gdy właściciel nie zapewnia załodze środków koniecznych do utrzymania statku i wykonywania operacji morskich. Wpłynęłoby to korzystnie nie tylko na sytuację samych marynarzy, ale i kapitanatów i innych władz portowych we wszystkich krajach UE, zmniejszając liczbę porzuceń.
W 2010 r. na statkach pod banderami państw UE pływało około 230 tys. marynarzy. Komisja Europejska podkreśla, że transport morski ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki europejskiej - 80 proc. światowego handlu odbywa się drogą morską. Transport morski ma też bezpośredni wpływ na życie obywateli, zapewniając usługi transportowe zarówno turystom, jak i mieszkańcom wysp i regionów peryferyjnych. Co roku ponad 400 mln pasażerów morskich korzysta z europejskich portów.
W 2006 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) przyjęła Konwencję o pracy na morzu (Maritime Labour Convention - MLC), której celem jest poprawa warunków pracy na morzu. Gwarantuje ona zestaw praw i środków ochronnych dla wszystkich marynarzy niezależnie od ich narodowości lub bandery statku. Do tej pory MLC została ratyfikowana przez 81 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, z wyjątkiem Austrii, Słowacji i Czech.
Przepisy te zostały włączone do unijnej dyrektywy z 2009 roku. Konwencja dotyczy problemów związanych z odpowiedzialnością i odszkodowaniami w przypadku śmierci marynarza, czy obrażeń ciała. Jednakże marynarze pracujący daleko od domu nadal są narażeni na potencjalne zaniechania w zagranicznych portach w przypadku porzucenia. Według danych zebranych przez MOP, od 2004 r. porzucono 192 statki handlowe, z czego 21 pod banderami państw UE. W 2016 r. pięć statków z łącznie 58 marynarzami na pokładach zostało porzuconych w portach UE.
MOP na spotkaniu w Genewie w 2014 r. zatwierdziła poprawki do Konwencji, a wszystkie państwa członkowskie UE głosowały za ich przyjęciem. 5 grudnia 2016 r. partnerzy społeczni w sektorze transportu morskiego UE (Europejska Federacja Pracowników Transportu oraz Europejskie Stowarzyszenie Armatorów Wspólnoty Europejskiej) zawarli umowę w sprawie nowelizacji dyrektywy z 2009 roku w celu uwzględnienia tych zmian.
Z Brukseli Łukasz Osiński(PAP)
