W komunikacie Kancelarii Prezydenta poinformowano, że nowelizacja przewiduje zmiany trzech ustaw: ustawy o zasadach finansowania nauki; ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju; ustawy o Narodowym Centrum Nauki.
Wyjaśniono, że głównym celem nowelizacji jest wyłącznie stosowania niektórych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniach dotyczących: przyznania kategorii naukowej jednostkom naukowym i uczelniom, w których zgodnie z ich statutami nie wyodrębniono podstawowych jednostek organizacyjnych; przyznania środków finansowych na wykonanie projektów, prowadzonych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i Narodowe Centrum Nauki.
W pierwszym przypadku zostanie wyłączone stosowanie regulacji Kpa, obligującej organy administracji publicznej do zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji – do umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Wyłączona też zostanie regulacja Kpa przewidująca, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów.
Te same przepisy Kpa zostaną też wyłączone ze stosowania w postępowaniach związanych z przyznaniem środków finansowych. Ponadto w takich postępowaniach nie będą miały m.in. zastosowania przepisy obligujące organy administracji publicznej – w sprawach, których charakter na to pozwala – do dążenia do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach.
Kancelaria Prezydenta wskazała, że poza wyłączeniami Kpa nowela zmienia obowiązujące przepisy dotyczące zasad finansowania nauki. Umożliwia ona ministrowi nauki przyznawanie środków finansowych przeznaczonych na naukę, na programy i przedsięwzięcia ustanawiane przez ministra, w tym ukierunkowane na wspieranie młodych naukowców lub osób rozpoczynających karierę naukową, w tym również uczelniom.
Przewidziano rozszerzenie katalogu przesłanek umożliwiających ministrowi nauki zwiększenie dotacji na utrzymanie potencjału badawczego – będzie on mógł uwzględniać potrzeby związane z komercjalizacją wyników badań naukowych lub prac rozwojowych oraz wpływ działań prowadzonych przez jednostkę na wzrost innowacyjności gospodarki.
Nowela modyfikuje też katalog zadań finansowanych z budżetu nauki w zakresie działań związanych z upowszechnianiem nauki. "Środki finansowe przeznaczone na finansowanie działalności upowszechniającej naukę będą przyznawane na realizację zadań związanych z wydawaniem czasopism i monografii naukowych o wysokim poziomie merytorycznym i istotnym znaczeniu dla rozwoju nauki lub wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki, mających na celu upowszechnianie wyników najnowszych badań naukowych lub prac rozwojowych, w celu wprowadzenia tych wyników do obiegu międzynarodowego oraz zapewnienia do nich otwartego dostępu przez sieć Internet" - napisano w komunikacie.
Zgodnie z nowelizacją minister nauki będzie mógł powoływać, na czas określony, zespoły specjalistyczne lub interdyscyplinarne, w celu oceny wniosków o zmianę warunków umów, na podstawie których przekazano środki na naukę, oraz raportów rocznych i raportów końcowych z wykorzystania środków finansowych na naukę.
Do ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy o Narodowym Centrum Nauki wprowadzono rozwiązania umożliwiające umarzanie należności finansowych wynikających z rozliczenia przyznanych środków finansowych oraz odraczanie terminu spłaty tych należności lub rozkładanie ich na raty, przy jednoczesnym określeniu warunków, na jakich będzie można ich dokonywać.
"Ponadto ustawodawca uzupełnił katalog osób, które mogą, z głosem doradczym, uczestniczyć w pracach Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Prawo takie uzyskają również przedstawiciele ministra właściwego do spraw energii oraz ministra właściwego do spraw gospodarki złożami kopalin" - dodano.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu dotyczącego rozszerzenia katalogu zadań finansowanych z budżetu nauki, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. (PAP)
