Już podczas podsumowania roku rządu PiS w 2016 roku, szef MON Antoni Macierewicz podkreślał, że priorytetem resortu jest rozbudowa armii, w tym obrony terytorialnej, jako odrębnego rodzaju sił zbrojnych. Efekt zapewnień stanowiło powołanie Wojsk Obrony Terytorialnej z początkiem bieżącego roku.
Czym są Wojska Obrony Terytorialnej?
Wojska Obrony Terytorialnej (WOT) są piątym, kolejnym obok sił lądowych, powietrznych, morskich i specjalnych, rodzajem Sił Zbrojnych RP (SZ RP). W ich skład wchodzą żołnierze zawodowi oraz ochotnicy pełniący nowy rodzaj czynnej służby wojskowej tj. Terytorialną Służbę Wojskową (TSW). Obowiązek TSW ma być pełniony w obszarze swojego zamieszkania na dwa sposoby – rotacyjnie (podczas odbywania ćwiczeń i szkoleń wojskowych) oraz dyspozycyjnie (w pozostałym czasie). Dowódca WOT jest powoływany przez prezydenta z kontrasygnatą premiera, a na co dzień podlega bezpośrednio szefowi Ministerstwa Ochrony Narodowej. Według Antoniego Macierewicza, formacja ma być również "szkołą wychowania patriotycznego i zaangażowania na rzecz społeczności lokalnych"
Jakie zadania ma WOT?
Nowelizacja z 16 listopada 2016 roku zakłada, że WOT mają współdziałać z wojskami operacyjnymi oraz być zdolne do prowadzenia działań antykryzysowych i antyterrorystycznych. Do ostatnich zaliczono np. przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz dezinformacji społeczeństwa. Strona MON-u podaje też informacje o ochronie społeczności lokalnych przed skutkami ataków w cyberprzestrzeni czy szerzeniu w społeczeństwie idei wychowania patriotycznego.
Kto może zostać członkiem WOT?
Członkami WOT mogą zostać osoby po 18. roku życia, posiadające obywatelstwo polskie oraz zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia czynnej służby wojskowej. W wymaganiach można znaleźć również niekaralność za przestępstwo umyślne oraz poziom wykształcenie, którego stopień jest uzależniony od stanowiska: co najmniej wyższe – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie oficerów, co najmniej średnie – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie podoficerów i co najmniej podstawowe – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie szeregowych. Potencjalni członkowie nie mogę też pełnić innego rodzaju służby wojskowej. Warto pamiętać, że powołanie do terytorialnej służby wojskowej może być uzależnione od dodatkowych czynników tj.: posiadania przez kandydata na żołnierza OT kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska służbowego, posiadania orzeczenia wojskowej pracowni psychologicznej o braku przeciwwskazań do pełnienia służby na stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych czy złożenia wniosku wraz z ankietą bezpieczeństwa o przeprowadzenie właściwego postępowania sprawdzającego.
Jak przebiega rekrutacja do WOT?
Proces rekrutacyjny jest zależny od tego, czy kandydat odbył czynną służbę, składając przy tym przysięgę wojskową. Jeśli tak, po zgłoszeniu się do właściwego WKU, złożeniu stosownego wniosku wraz z wymaganymi dokumentami, kwalifikowany jest przez Komisję rekrutacyjną do terytorialnej służby wojskowej. Następnie, po otrzymaniu rekomendacji, skierowany zostaje do wojskowej pracowni psychologicznej w celu wydania orzeczenia o braku przeciwwskazań do pełnienia czynnej służby lub służby na stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych. Spełnienie wszystkich warunków jest wówczas jednoznaczne z powołaniem do terytorialnej służby wojskowej, które następuje raz w miesiącu.
W przypadku osób, które nie odbyły czynnej służby i nie złożyły przysięgi wojskowej, możliwe jest powołanie do terytorialnej służby wojskowej, które następuje raz na kwartał, z określeniem miejsca stawienia się na szkolenie podstawowe. Kandydaci z tego grona mogą liczyć wyłącznie na stanowisko służbowe w korpusie szeregowych.
Osoba zainteresowana pełnieniem terytorialnej służby wojskowej - ochotnik- składa wniosek do właściwego wojskowego komendanta uzupełnień (WKU). Wnioski przyjmowane są od 02.01.2017 r.- czytamy na stronie MON-u.
Jak wygląda służba w WOT?
Służba ma trwać od 12 miesięcy do 6 lat (dwa pełne okresy szkoleniowe), z możliwością przedłużenia o kolejny okres.
W procesie rekrutacyjnym, przewagę ponad innymi posiadają członkowie organizacji paramilitarnych i absolwenci klas wojskowych. Po trzech latach służby w WOT, żołnierze ci mają nabyć pierwszeństwo w powołaniu do służby kandydackiej i zawodowej służby wojskowej. Zaproponowano także, aby niektóre stanowiska – wymagające specjalistycznej wiedzy, np. informatycznej, obsadzać osobami posiadającymi również kategorię zdrowia D.
Podczas służby, również pełnionej dyspozycyjnie, żołnierze podlegają określonym rygorom ograniczenia praw i swobód publicznych. Początkowo zaliczano się do nich m.in.: zawieszanie członkostwa w partiach politycznych oraz związkach zawodowych czy stowarzyszeniach. Podczas prac komisji, do projektu ustawy wprowadzono poprawkę dotyczącą zgody na dalsze uczestnictwo żołnierzy obrony terytorialnej w organizacjach pozarządowych, a także poprawkę w sprawie przenoszenia żołnierzy WOT wyłącznie w ramach tej formacji.
Jakie przywileje przysługują żołnierzom WOT
Żołnierze zawodowi, odbywający służbę w WOT, podlegają przepisom ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, na podstawie której zyskują przywileje właściwe dla wszystkich Sił Zbrojnych RP. Natomiast żołnierze TSW mogą korzystać z takich rozwiązań prawnych jak: ochrona przed zwolnieniem z pracy pracownika powołanego do TSW, prawo do uposażenia, zwrotu kosztów podróży do i z miejsca odbywania ćwiczeń wojskowych.
Ustawa przewiduje wypłacanie świadczeń żołnierzom WOT w podobnym zakresie, jak żołnierzom rezerwy powołanym na ćwiczenia wojskowe. Ponadto podjęto decyzję o przyznawaniu comiesięcznego dodatku "za gotowość bojową". Łącznie wynosi on ponad 500 zł dla żołnierza i ponad 600 zł dla oficera.
Ile członków liczy WOT?
Według koncepcji MON, Wojska Obrony Terytorialnej mają liczyć ok. 35 tys. członków w 2018 roku. Rok później liczba ma wzrosnąć do przeszło 50 tysięcy. W ciągu kilku lat, resort zamierza utworzyć 17 brygad (po jednej w każdym województwie i dwie na Mazowszu). Do tej pory przysięgę złożyli żołnierze w Białymstoku, Lublinie oraz Rzeszowie. Koszty tworzenia i funkcjonowanie WOT rząd oszacował na 3,6 mln złotych.
>>> Czytaj też: Czy Wojska Obrony Terytorialnej są nam potrzebne? Zobacz, co myślą Polacy [SONDAŻ]
