W raporcie przedstawionym podczas dorocznej konferencji Banku Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements, BIS), Charles Goodhart i Manoj Pradhan wskazują, że w ciągu ostatnich 35 lat w gospodarce globalnej nastąpił istotny szok ekonomiczny dotyczący znaczącego wzrostu podaży pracy będący wynikiem tendencji demograficznych oraz włączenia Chin i Europy Wschodniej do Światowej Organizacji Handlu (World Trade Organization, WTO).
Szok ten spowodował w szczególności obniżenie stóp procentowych, obniżenie realnych płac w gospodarkach rozwiniętych oraz znaczący wzrost nierówności ekonomicznych wewnątrz poszczególnych krajów przy jednoczesnym zmniejszaniu nierówności w zakresie międzynarodowym.
Jak zauważają autorzy opracowania, każdy z powyższych trendów był dokładnie analizowany przez ekonomistów, ale nie w powiązaniu z innymi – ani pod względem tematycznym, ani geograficznym. Z tego powodu Goodhart i Pradhan analizują wszystkie trzy tendencje jednocześnie i biorą pod uwagę kontekst globalny. Wskazują oni, że w ciągu ostatnich 35 lat czynniki demograficzne spowodowały obniżenie realnych stóp procentowych, inflacji i płac, zwiększenie nierówności krajowych oraz pewne zmniejszenie nierówności pomiędzy krajami rozwiniętymi a wschodzącymi.
Obecnie jednak te trendy zaczynają się odwracać. Tendencją, która jest najtrudniejsza do zmiany, jest niski poziom stóp procentowych, który doprowadził do znaczącego wzrostu poziomu zadłużenia (debt overhang). W przyszłości problemy z tym związane mogą się nasilić, zwłaszcza gdy pogorszy się struktura demograficzna na świecie, wzrost gospodarczy spowolni, a przestrzeń do absorpcji wysokiego poziomu inflacji będzie niewielka.
Czynnikami mitygującymi lub mogącymi zmienić niekorzystne zmiany demograficzne na świecie mogą być m.in. pozytywny wpływ rozwijających się krajów afrykańskich oraz Indii oraz większa aktywność zawodowa osób starszych. Według autorów jednym z remediów na wysoki poziom zadłużenia, który przyczynia się do utrzymywania się środowiska niskich stóp procentowych, są działania mające na celu wspieranie finansowania kapitałowego – zamiast finansowania długiem.
Autor: Milena Kabza
