Pocynkowa hałda przy ul. 1 Maja - jedno z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej - zajmuje 6,5 hektara i jest pozostałością po działającej w tym rejonie od pierwszej połowy XIX wieku do 1925 r. hucie cynku Liebe–Hoffnung. Pierwsze rozmowy z mieszkańcami na temat zagospodarowania hałdy prowadzono trzy lata temu, podczas prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji - wskazywano wówczas na potrzebę nadania temu terenowi funkcji rekreacyjnych.
Zgodnie z projektem, na zrewitalizowanym terenie będzie m.in. punkt widokowy, ścieżki spacerowe, industrialny plac zabaw, tor saneczkowy oraz tor do jazdy na rowerach BMX. Na dawnej hałdzie będą posadzone rośliny, które nie pozwolą na przedostanie się do otoczenia metali ciężkich. Całość ma być gotowa do końca przyszłego roku.
"Będzie to wyjątkowe miejsce; najbardziej zadowoleni będą najmłodsi. Specjalnie dla nich przygotowany zostanie duży plac zabaw oraz oświetlona górka saneczkowa. Pozostali mieszkańcy też coś znajdą dla siebie - będą alejki spacerowe, miejsca do odpoczynku oraz taras widokowy, z którego przy dobrej pogodzie można podziwiać Beskidy" – poinformowała w piątek prezydent Rudy Śląskiej Grażyna Dziedzic.
Inwestycja będzie realizowana ze środków unijnych w ramach dwóch projektów – Lumat i Traktu Rudzkiego. Pierwszy przetarg, ogłoszony w ostatnim czasie, obejmuje głównie prace ziemne. Montaż urządzeń nastąpi w ramach kolejnej umowy.
W pierwszej kolejności w północnej części zwałowiska prowadzone będą roboty służące ustabilizowaniu hałdy, której ostre skarpy zostaną złagodzone i zabezpieczone przed dalszym osuwaniem. Zachowany zostanie fragment urwiska hałdy, dzięki czemu będzie można zobaczyć jej przekrój i poznać budowę. Teren w tym miejscu będzie ogrodzony, pojawią się tablice informacyjne.
Infrastruktura rekreacyjna i sportowa powstanie w drugim etapie inwestycji. Będą to m.in.: industrialny plac zabaw, punkt widokowy, oświetlona górka saneczkowa oraz tor do jazdy na rowerach BMX, a także ławki, hamaki i specjalne przestrzenne sześciany z zamontowanymi fotelami. Wydzielone będą miejsca do grillowania, powstanie też zielone pole do gry np. w piłkę czy badmintona. Całość uzupełnią ścieżki spacerowe. Teren będzie monitorowany.
Rekultywacja poprzemysłowej hałdy będzie prowadzona we współpracy z Instytutem Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Eksperci przygotowali projekt umieszczenia w glebie specjalnych dodatków, które będą wiązać zanieczyszczenia w części korzeniowej roślin, aby nie przedostawały się do ich części naziemnej. W ten sposób użytkowanie hałdy i kontakt z roślinami będzie bezpieczny. Posadzone będą specjalne gatunki traw – kostrzewa czerwona i życica trwała, które mają właściwości fitostabilizacyjne i wolno wzrastają - tym samym nie będzie potrzeby częstego koszenia, co zmniejszy koszty utrzymania zieleni na hałdzie.
Z przebudową hałdy wiąże się inny duży projekt pod nazwą Trakt Rudzki - ścieżka rowerowo–piesza, a miejscami także rolkarska, która połączy dwie dzielnice miasta: Wirek i Nowy Bytom. W ramach projektu zrewitalizowanych zostanie łącznie siedem dużych obszarów zielonych, w tym kilka parków o łącznej powierzchni 35 hektarów. Do końca tego roku powstanie dokumentacja przebiegu całego traktu. Całość ma być gotowa w 2019 r. Na projekt samorząd pozyskał ponad 6 mln zł ze środków programu Infrastruktura i Środowisko.
Obecny przetarg obejmuje prace realizowane w ramach projektu unijnego pod nazwą Lumat (skrót pochodzi od angielskiej nazwy projektu: Zrównoważone użytkowanie gruntów dla zintegrowanego zarządzania środowiskowego w funkcjonalnych obszarach miejskich), realizowanego do 2019 r. w ramach Programu INTERREG Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej części to ponad 1 mln zł. Jego partnerami, obok Rudy Śląskiej, są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj i czeska Ostrawa.
W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km kw., czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W ub. roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta znalazło się 35 lokalizacji. Dla każdej z nich założono kartę obiektu, gdzie znajdują się informacje o stanie własnościowym, przeznaczeniu terenu, powierzchni hałdy, pochodzeniu odpadów, rodzaju zdeponowanego materiału, a w niektórych przypadkach także o ilości materiału. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, gdzie znajdują się odpady pogórnicze.(PAP)
autor: Marek Błoński
edytor: Dorota Kazimierczak
