Podstawę prawną dla zarządzania nieruchomościami rolnymi w Polsce stanowi ustawa z dnia z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. 14 kwietnia 2016 wprowadzono w niej szereg zmian za sprawą wejścia w życie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Reguluje ona m.in. kwestię sprzedaży oraz kupna ziemi rolniczej, a także wskazuje podmioty uprawnione do tego typu transakcji.

Kto może posiadać nieruchomość rolną w Polsce?

Wspomniana ustawa zastrzega prawo do nabycia nieruchomości rolnej wyłącznie rolnikom indywidualnym. W przypadku pozostałych podmiotów może to nastąpić za zgodą dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

Procedura jej uzyskania wymaga spełnienia szeregu warunków, zarówno przez zbywcę, jak i kupującego.

To w gestii pierwszego leży złożenie wniosku, w którym wykaże, iż nie miał możliwości sprzedania gruntów podmiotom z prawem pierwokupu tj. bliskiej osobie, Skarbowi Państwa, jednostce terytorialnej, kościelnej osobie prawnej bądź związkowi wyznaniowemu. Nabywca jest z kolei zobowiązany do zagwarantowania (poprzez rękojmię), iż będzie należycie zarządzał nieruchomością rolną.

Reklama

Do złożenia wniosku ma też prawo osoba fizyczna zamierzająca utworzyć gospodarstwo rodzinne. Musi przy tym:

  • posiadać kwalifikacje rolnicze;
  • dać rękojmię właściwego prowadzenia działalności rolniczej;
  • zobowiązać się do zamieszkania przez przynajmniej pięć lat na terenie gminy, gdzie znajduje się kupowana ziemia.

Wymóg uzyskania pozwolenia nie dotyczy sytuacji, w której nabywcą jest osoba bliska zbywcy.

Co należy rozumieć przez kwalifikacje rolnicze?

W tej kwestii, prawo pozwala na dość dużą swobodę wyboru. Bowiem za osobę z kwalifikacjami rolniczymi jest uznawana osoba, która zdobyła:

  • wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe;
  • wykształcenie podstawowe, gimnazjalne lub zasadnicze zawodowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie;
  • wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie;
  • wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem;
  • wykształcenie średnie inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie;
  • tytuł kwalifikacyjny, tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie niejako powiązanym z prowadzeniem działalności rolniczej, a przy tym posiada minimalnie 3-letni staż pracy w rolnictwie.

Listę kierunków studiów, zawodów oraz tytułów kwalifikacyjnych decydujących o posiadaniu kwalifikacji rolniczych można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 17 stycznia 2012 r. w sprawie kwalifikacji rolniczych posiadanych przez osoby wykonujące działalność rolniczą.

Kim jest rolnik indywidualny?

Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego precyzyjnie definiuje pojęcie "rolnik indywidualny". Według artykułu 6. za rolnika indywidualnego uznaje się osobę fizyczną:

  • będącą właścicielem, samoistnym posiadaczem bądź dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni nie większej niż 300 ha.;
  • posiadającą kwalifikacje rolnicze;
  • zamieszkująca od co najmniej 5 lat w gminie, w której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wliczających się do gospodarstwa rolnego, prowadząc osobiście wspomniane gospodarstwo.

Czy deweloperzy mogą kupić ziemię rolną?

Ustawa z 2016 nie jest przychylna deweloperom lub innym podmiotom, chcącym nabyć grunty rolne w celach nie związanych z działalnością rolniczą. W wyniku wprowadzonych zmian, są oni zobowiązani ograniczyć się do zakupu działek, których nie obejmuje ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego tj.:

  • przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele nierolne,
  • gruntów rolnych zabudowanych o powierzchni nie przekraczającej 0,5 ha, które w dniu wejścia w życie ustawy, zajęte są pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane obecnie do produkcji rolniczej, wraz z gruntami do nich przyległymi umożliwiającymi ich właściwe wykorzystanie oraz zajętymi na urządzenie ogródka przydomowego – jeżeli grunty te tworzą zorganizowaną całość gospodarczą oraz nie zostały wyłączone z produkcji rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 909, 1338 i 1695);
  •  nieruchomości rolnych, które w dniu wejścia w życie ustawy, w ostatecznych decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu przeznaczone są na cele inne niż rolne,
  • nieruchomości rolnych o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha.
  • nieruchomości rolnych wchodzącymi w skład ZWRSP (Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa) oraz będących drogami wewnętrznymi.

>>> Czytaj też: KOWR: opracowywane są jednolite kryteria wydzierżawiania ziemi