Europejski Sondaż Społeczny (European Social Survey - ESS) to jeden z największych i najważniejszych europejskich projektów badawczych. W środę w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie przedstawiono wyniki ostatniej edycji badania, dotyczące postaw wobec zmian klimatycznych i polityki energetycznej państwa.

Z badania wynika, że za zwiększeniem opodatkowania paliw kopalnych, takich jak ropa, gaz, węgiel opowiada się 14,9 proc. Polaków. 25,7 proc. nie ma zdania w tej sprawie, przeciwko opodatkowaniu jest 59,3 proc. badanych. Dla porównania - 34,4 proc. ogółu ankietowanych jest za zwiększeniem opodatkowania, 42,3 proc. jest przeciwna, 23,3 proc. nie jest ani za ani przeciw.

Badani byli pytani m.in. o to jak powinny kształtować się źródła energii elektrycznej. Polacy na tle innych badanych krajów najczęściej opowiadają się za tym, by podstawą energetyki był węgiel. "Traktują go jako bogactwo narodowe" - zaznaczyła prof. Ewa Rokicka z Uniwersytetu Łódzkiego. 28,6 proc. badanych Polaków sądzi, że "bardzo duża" i "duża" ilość energii elektrycznej powinna być produkowana z węgla. Najwięcej przeciwników energii węglowej jest w Islandii (nie chce jej u siebie 88 proc. Islandczyków), Szwecji (nie chce jej 72 proc. badanych), Norwegów (67 proc.) i Szwajcarów (61 proc.). Energetykę węglową całkowicie odrzuca 36 proc. respondentów biorąc pod uwagę ogół badanych krajów.

W badaniu zapytano respondentów również o kwestie związane z klimatem. W ocenie większości z nich klimat zdecydowanie ulega zmianie (uważa tak 56 proc. badanych) lub prawdopodobnie się zmienia (odpowiedziało tak 36 proc.). Przeciwnego zdania jest tylko około 7 proc. ankietowanych. Jak zauważyła ekspertka badania prof. Rokicka, w porównaniu z większością innych krajów europejskich, Polacy odnoszą się do tej kwestii nieco bardziej sceptycznie. O tym, że klimat zdecydowanie się zmienia przekonanych jest 48,9 Polaków, a że prawdopodobnie się zmienia 43,6 proc. Bardziej sceptyczni niż Polacy są Rosjanie, Czesi i Estończycy.

Reklama

Okazało się także, że Polacy częściej niż przedstawiciele innych państw europejskich wskazują, że zmiany klimatyczne budzą ich obawy. Ogółem w Europie nieco zaniepokojonych zmianą klimatu jest 46,1 proc. badanych, bardzo zaniepokojonych - 21,4 proc., a niezwykle zaniepokojonych - 6,7 proc. W przypadku polskich uczestników badania nieco zaniepokojonych jest 50,3 proc., bardzo zaniepokojonych - 25,3 proc., a niezwykle zaniepokojonych - 8,9 proc.

Komentując wyniki badania prof. Lena Kolarska-Bobińska porównywała je z wynikami badań CBOS dotyczących podobnej tematyki. Na tej podstawie oceniła, że przez ostatnie lata zmienia się świadomość klimatyczno-ekologiczno-energetyczna Polaków. "Dostrzega się częściej zmiany klimatu i zagrożenia. Zmienia się też stosunek do różnych źródeł energii. Zaufanie do zużycia węgla wyraźnie spadło w ciągu ostatnich kilku lat" - powiedziała.

Jej zdaniem, w Polsce od wielu lat unika się dyskusji na temat strategii energetycznej. Zwróciła jednak uwagę, że może to się zmienić dzięki dyskusji na temat smogu. "Mówi się o smogu, o truciu Polaków. Pokazuje się jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na nasze zdrowie" - mówiła prof. Kolarska-Bobińska. Jej zdaniem, ta tematyka będzie podejmowana podczas kampanii samorządowej.

W Polsce badanie Europejskiego Sondażu Społecznego realizowano między listopadem 2016, a lutym 2017 r.; uczestnicy badania mieli 15 lat i więcej. Ankiety przeprowadzono wśród 1694 osób.

Celem ESS jest obserwacja zmian społecznych zachodzących w Europie: postaw wobec kluczowych problemów, zmian w systemach wartości i zachowaniach. Inicjatorem badania realizowanego od 2002 r. badania (co dwa lata) jest Komitet Ekspertów Europejskiej Fundacji Nauki (European Science Foundation. W poszczególnych edycjach ESS udział wzięło od 22 do 31 krajów. Polska uczestniczy w projekcie począwszy od pierwszej edycji. Badanie ma część stałą (m.in. zaufania do innych ludzi i instytucji, udziału w wyborach, zainteresowania polityką, postaw wobec imigracji i imigrantów) i zmienną. W ostatniej ósmej edycji badania ESS zmienna dotyczyła postawy wobec zmian klimatycznych, a także oceny polityki energetycznej państwa, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa oraz kosztów energii. (PAP)

autorzy: Danuta Starzyńska-Rosiecka i Paweł Żebrowski