W opublikowanym w czwartek uzasadnieniu decyzji Komisja przyznała, że "godzenie poszanowania zasady swobodnego przepływu towarów z prawem pacjentów do dostępu do opieki zdrowotnej jest bardzo trudne". Dlatego też "po dokładnej ocenie" uznaje, że należy szukać innych sposobów rozwiązania tej "złożonej sytuacji", niż wszczynanie postępowania o naruszenie unijnego prawa wobec polskich władz, które rozważają ograniczenie handlu równoległego lekami.

Handel równoległy umożliwia hurtownikom zakup produktów farmaceutycznych w jednym państwie członkowskim (zazwyczaj tam, gdzie ceny leków są niższe), a następnie ich sprzedaż w innych państwach członkowskich (gdzie ceny są wyższe). Zarówno import, jak i eksport równoległy produktów leczniczych są zgodne z zasadą swobodnego przepływu towarów, zawartą w art. 34 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W niektórych przypadkach państwa członkowskie mogą jednak ograniczyć handel równoległy – o ile służące temu środki są "uzasadnione, racjonalne i proporcjonalne" – aby zapewnić ochronę uzasadnionego interesu publicznego, na przykład by zapewnić odpowiednie i ciągłe dostawy produktów farmaceutycznych.

W Polsce część leków jest tańszych niż w innych krajach, dlatego zdarza się, że są one kupowane przez klientów zagranicznych, w tym także przez dystrybutorów. Niektóre firmy farmaceutyczne, broniąc się przed handlem równoległym i wynikającą z tego utratą zysków, wprowadziły w odpowiedzi sprzedaż bezpośrednią, ograniczając dystrybucję wybranych leków jedynie do dużych hurtowni. Wkrótce jednak dystrybutorzy równolegli zaczęli odkupywać leki od aptekarzy, którzy przejęli rolę hurtowni. Proceder ten sprawił, że na rynku zaczęło brakować niektórych lekarstw.

W 2015 r. polski samorząd aptekarski zaapelował do władz, by rozważyły, czy w związku z tym nie powinno się wprowadzić w Polsce ograniczeń w handlu równoległym.

Reklama

Komisja uznała, że w tej sprawie powinien się rozpocząć "zorganizowany dialog", w którym udział wezmą wszystkie zainteresowane strony.

Jednocześnie KE podtrzymała swoje zobowiązanie, by wspierać państwa członkowskie w staraniach o zapewnienie obywatelom "szybkiego dostępu do przystępnej cenowo, profilaktycznej i leczniczej opieki zdrowotnej dobrej jakości". W tym celu odpowiednie służby Komisji będą zbierać informacje zarówno od państw członkowskich, jak i wszystkich innych zainteresowanych stron i przedstawią je podczas dyskusji w sprawie równoległego handlu lekami na forum grupy roboczej KE ds. produktów farmaceutycznych (Komitetu Farmaceutycznego).

Kwestia niedoboru leków przeznaczonych dla ludzi w UE była omawiana podczas nieformalnego spotkania ministrów zdrowia w Bratysławie w październiku 2016 r.

W marcu 2017 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie poprawy dostępu do leków w Unii, w której wezwał Komisję i Radę Unii Europejskiej do przeanalizowania przyczyn niedoboru leków.

Z Brukseli Grzegorz Paluch (PAP)