Opłaty za korzystanie ze środowiska dotyczą niemal każdego przedsiębiorcy. Obowiązek naliczania wysokości opłat środowiskowych i ich uiszczania powstaje, gdy firma w jakikolwiek sposób emituje gazy lub pyły do powietrza czy wprowadza do ziemi np. ścieki. Tak samo jest, gdy przedsiębiorca pobiera wodę lub składuje odpady. W praktyce wystarczy więc, że w przedsiębiorstwie są samochody służbowe, by trzeba było obliczyć wysokość należnej opłaty. Wiele firm nie wie, że powinny płacić za korzystanie ze środowiska. Niektóre twierdzą, że nie wiedzą, jak należy wypełnić tego rodzaju obowiązki.
Jednak obowiązku płacenia za korzystanie ze środowiska nie ma, jeżeli firma na potrzeby swojej działalności pobiera wodę z wodociągu miejskiego, a ścieki odprowadza do kanalizacji. Zgodnie z prawem obowiązek płacenia za korzystanie ze środowiska spoczywa nie tylko na przedsiębiorcach. Podobne obowiązki mają także ci, którzy prowadzą działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. Ponadto obowiązki takie mają osoby prowadzące indywidualną praktykę lekarską.
Gdzie opłacić
Reklama
Wysokość opłaty jest uzależniona od stopnia korzystania ze środowiska. Im więcej zostanie wyemitowane gazów lub pyłów do powietrza lub ścieków wprowadzonych do ziemi, to tym wyższa będzie opłata. W przypadku emisji ścieków wysokość opłaty zależy nie tylko od ich ilości, ale także od ich składu i stanu. W przypadku poboru wody na potrzeby prowadzonej działalności opłata także zależy od tego, jaka jej ilość zostanie zużyta.
Trzeba informować
Zdarza się, że opłaty środowiskowej nie trzeba uiszczać. Tak jest wtedy, gdy jej wysokość nie przekracza 400 zł za pół roku. Jednak nawet, gdy wysokość opłaty jest niższa, w dalszym ciągu pozostaje obowiązek prowadzenia ewidencji dotyczącej korzystania ze środowiska i przedstawiania tych danych marszałkom województw i właściwemu inspektorowi ochrony środowiska. Wykaz musi zawierać wszystkie dane, które posłużyły firmie do obliczenia należności za korzystanie ze środowiska.
Całą ewidencję z informacjami o ilości wyemitowanych do środowiska substancjach wraz z opłatą (jeżeli jest ona wyższa niż 400 zł) przekazuje się raz na pół roku, w terminie do końca miesiąca następującego po upływie każdego półrocza.
Jeżeli prowadzenie firmy wiąże się z wprowadzaniem gazów lub pyłów do powietrza, to w ewidencji, na podstawie której oblicza się wysokość należnej opłaty za korzystanie ze środowiska wykazuje się ilość i rodzaj spalonego paliwa w różnych pojazdach (np. samochody, wózki widłowe). Ponadto podaje się ilość i rodzaj opału spalanego w kotłowniach czy też ilość paliwa przeładowanego na stacjach paliw. Jeżeli działalność wiąże się np. z lakierowaniem pojazdów, to należy poinformować o ilości i składzie zanieczyszczeń powstających przy takich pracach (lakierowanie, spawanie).
Opłaty za samochody
Jednostkowe stawki, które stosuje się do wyliczenia opłaty środowiskowej, są różne. Inne są dla samochodów osobowych, a inne dla ciężarowych. Ponadto różnią się one w zależności od wieku pojazdu – im starszy, tym mniej ekologiczny silnik, a co za tym idzie, wyższa stawka jednostkowa. Najwyższa opata środowiskowa będzie zatem wtedy, gdy firma ma auta zarejestrowane po raz pierwszy przed 30 czerwca 1995 r. Najniższe natomiast są w przypadku pojazdów spełniających normy ekologiczne Euro5. Jednak ze stawek jednostkowych dla pojazdów o normach ekologicznych Euro5 i Euro4 można korzystać, obliczając wysokość należnej opłaty środowiskowej dopiero za pierwsze półrocze 2009 roku.
Za okres od lipca do grudnia 2008 roku przedsiębiorca musi sam policzyć ilość szkodliwych substancji emitowanych do środowiska (np. zlecić badanie spalin) i na tej podstawie wyliczyć opłatę, jeżeli ma pojazd o takich normach ekologicznych. Jednak dla nieco niższych norm – Euro1, 2 i 3 są stawki jednostkowe.
Ułatwienia w liczeniu
Obliczając wysokość opłaty za pierwsze półrocze 2009 roku, łatwiej będzie to zrobić także tym przedsiębiorcom, którzy w swojej flocie mają auta z silnikami na biodiesla oraz gaz ziemny. Są bowiem od 2009 roku stawki jednostkowe także za spalanie tego rodzaju paliw. Jednak w przypadku biodiesli zazwyczaj są to mieszanki biokomponentów z olejem napędowym. Wówczas wysokość stawki opłaty jednostkowej trzeba będzie policzyć samemu. Jeżeli przykładowo przedsiębiorca korzystał z mieszaniny, w której 20 proc. stanowią biokomponenty, to od stawki jednostkowej oleju napędowego trzeba odjąć 20 proc. różnicy między stawką oleju napędowego a biodiesla.
W przypadku opłat za samochody zasilane gazem ziemnym wysokość stawek jednostkowych zależy natomiast od tego, czy silnik był dostosowywany fabrycznie, czy przerabiany na taki rodzaj paliwa. W przypadku pojazdów przystosowanych fabrycznie opłaty środowiskowe będą niższe.
Co jeszcze kosztuje
Z emisją gazów lub pyłów mamy do czynienia także wtedy, gdy świadczymy usługi spawalnicze, malarskie czy lakiernicze. Obowiązek uiszczenia opłat środowiskowych nie spoczywa jednak tylko na lakierniach czy warsztatach samochodowych. Tak jest nawet wtedy, gdy odnawiamy firmę przy użyciu farb. Przedsiębiorca musi rozliczyć się z substancji lotnych, które zostały uwolnione z zastosowanych farb czy lakierów. Trzeba jednak wiedzieć, ile i jakich substancji zostało wyemitowanych w określonym czasie pracy. Można w tym celu przeprowadzić odpowiednie pomiary lub zastosować wskaźniki emisji dla poszczególnych farb czy lakierów załączonych do danego produktu przez producenta.
Pobór wody
Płaci się także za pobieranie wód np. głębinowych lub powierzchniowych, na potrzeby działalności. Wysokość opłaty w tym przypadku zależy nie tylko od ilości wykorzystanej wody, ale także od celu, do jakiego została użyta i sposobu jej uzdatniania.
Jeżeli dany przedsiębiorca korzysta z kotłowni, to wysokość opłaty środowiskowej zależy od mocy pieca, jakim dysponuje, oraz od tego, jakie paliwo służy do ogrzewania. W przypadku części pieców są stawki ryczałtowe, które ułatwiają policzenie opłaty. Wysokość tych stawek zależy od wielkości pieca i zastosowanego paliwa. Opłaty środowiskowe należy także obliczać za emisję ścieków – jeżeli nie korzysta się z kanalizacji. Tak samo jest w przypadku wód roztopowych z terenu firmy.
Kary za brak opłat
Przedsiębiorca, który korzysta ze środowiska, a się z tego nie rozlicza, naraża się na kary. W przypadku kontroli inspekcji środowiska firma będzie musiała zapłacić zaległości wraz z odsetkami, które wynoszą 20 proc. w skali roku. Ponadto marszałek województwa może nałożyć także karę administracyjną.
Kary mogą być nałożone, jeżeli firma nie przedstawi ewidencji z informacjami dotyczącymi korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat. Ponadto jeżeli okaże się, że przedsiębiorca pomylił się w wyliczeniach, to marszałek województwa może w formie decyzji określić opłatę w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną a wynikającą z wykazu. Przedsiębiorca ma jednak prawo wniesienia odwołania od decyzji marszałka, w ciągu 14 dni od jej otrzymania, do samorządowego kolegium odwoławczego.
Przedsiębiorca może zostać ukarany także za to, że nie rozliczył się za korzystanie ze środowiska także w poprzednich latach. Może jednak sam uregulować zaległości. Nie trzeba płacić za wszystkie lata wstecz. Zobowiązania przepadają po pięciu latach. Oznacza to, że w tym momencie należałoby się rozliczyć jeszcze za okres uwzględniający IV kwartał 2003 r. (do końca czerwca 2005 r. płaciło się kwartalnie).
ROZLICZANIE ZALEGŁOŚCI
Jeżeli firma zamierza uregulować zaległości za korzystanie ze środowiska, to za 2002 i 2003 rok nie musi płacić, jeżeli kwartalna opłata nie przekracza 25 proc. najniższego wynagrodzenia za pracę obowiązującego 30 września roku poprzedniego, czyli w latach 2001 i 2002. Oznacza to, że obowiązek wniesienia opłaty środowiskowej będzie wtedy, gdy kwota do zapłacenia wyniesie 190 zł.
Za okres od 1 stycznia 2004 r. do 30 czerwca 2005 r. opłatę środowiskową należy uiścić, jeżeli jej kwartalna wysokość na terenie danego województwa wyniesie 200 zł.
Od 2005 roku obowiązek rozliczenia powstaje co pół roku. Nie trzeba płacić opłaty środowiskowej jeżeli jest ona niższa niż 400 zł.
Tak samo jak w przypadku rozliczania się z bieżących opłat również w przypadku regulowania zaległości zasady są podobne. Oznacza to, że przedstawienie informacji o danych służących do wyliczenia należnej opłaty środowiskowej, trzeba przedstawiać także wtedy, gdy okaże się, że dana firma nie musi płacić za korzystanie ze środowiska w poprzednich latach. Wyliczając zaległe opłaty, bierze się jednak pod uwagę stawki obowiązujące za konkretny rok, którego dotyczy rozliczenie. Odpowiednie wzory i wysokości stawek do wyliczenia opłaty w poszczególnych latach można znaleźć na stronach internetowych urzędów marszałkowskich.
Jeżeli firma zamierza uregulować zaległości, to może dowiedzieć się w urzędzie marszałkowskim, jakie są możliwości odstąpienia od naliczenia odsetek. Jeżeli jest na to szansa, to trzeba wystąpić pisemnie o nienaliczanie odsetek z tytułu niezapłaconych w terminie należności. Wniosek taki należy odpowiednio uzasadnić.
Podstawa prawna
● Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.)
● Rozporządzenie Rady Ministrów z 20 grudnia 2005 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz.U. z 2005 nr 260, poz. 2176 z późn. zm.).
● Obwieszczenie ministra środowiska z 20 września 2007 r. (MP nr 68, poz. 754)
● Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 października 2008 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz.U. nr 196, poz. 1217).
