Przez cały 2009 r. przedstawiciele rządu, pracodawców, związków zawodowych, a także liczni eksperci dyskutowali nad reformą systemu emerytalnego, głównie nad obniżeniem opłat ponoszonych przez ubezpieczonych na rzecz funduszy emerytalnych. W czerwcu uchwalone zostały przepisy obniżające opłatę od płaconych do OFE składek o połowę. Wejdą one w życie od 1 stycznia 2010 r.

Przyjęty został Pakiet Antykryzysowy, który ma pomóc pracodawcom i pracownikom przetrwać trudny okres spowolnienia gospodarczego. Na razie, jak podaje resort pracy, największe zainteresowanie wzbudzają regulacje dotyczące np. możliwości wprowadzania przez pracodawców elastycznego czasu pracy, urlopów postojowych, wydłużenia okresów rozliczania czasu pracy.

Najważniejsze wydarzenia w 2009 roku:

STYCZEŃ

9.1. - Sejm uchwalił nowelizację ustawy o Funduszu Rezerwy Demograficznej. Zgodnie z nią FRD będzie mógł otrzymywać pieniądze zarówno z ZUS, jak i sprywatyzowanego majątku Skarbu Państwa, także po 2008 r. Zmiany weszły w życie z mocą wsteczną, od 1 stycznia 2009 r.

Reklama

LUTY

4.2. - Forum Związków Zawodowych złożyło do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie, czy obowiązująca od 1 stycznia 2009 r. ustawa o emeryturach pomostowych jest zgodna z konstytucją. Związkowcy argumentowali, że ustawała łamie zasadę praw nabytych, gdyż odbiera prawo do wcześniejszego o 5 lat przechodzenia na emeryturę osobom, które rozpoczynając pracę zawodową miały prawo do korzystania z takiego przywileju.

MARZEC

13.3. - Organizacje pracodawców (BCC, KPP, PKPP Lewiatan, Związek Rzemiosła Polskiego) i związki zawodowe (Forum Związków Zawodowych, NSZZ "Solidarność", Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych) podpisały Pakiet Antykryzysowy. Jest to 13 punktów z dziedziny prawa pracy, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych dotyczących zmian w prawie pracy i podatkach, mających pomóc firmom i pracownikom przetrwać kryzys w gospodarce.

Minister pracy Jolanta Fedak zaproponowała obniżenie z 7 do 3,5 proc. maksymalnej wysokości opłat, jakie mogą pobierać od składek płaconych przez ubezpieczonych Otwarte Fundusze Emerytalne. Wyjaśniała, że dzięki temu w kieszeniach ubezpieczonych, tylko w 2010 r., zostanie ponad 700 mln zł.



KWIECIEŃ

3.4. - Sejm chwalił nowelizację ustawy o Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którą, jeżeli kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim podejmą dodatkową pracę albo założą własną firmę, nie będą musiały płacić składek emerytalno-rentowych. Składki te odprowadzi za nie państwo.

14.4. - Komisja Europejska pozwała Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE za ustawowe ograniczenia, którym podlegają polskie OFE przy dokonywaniu inwestycji za granicą. KE uznała, że nałożone na OFE, mocą ustawy z 1997 r., limity inwestycyjne (maksymalnie 5 proc. wartości aktywów funduszu) w aktywa zagraniczne stanowią ograniczenie swobodnego przepływu kapitału, czyli są sprzeczne z podstawową zasadą wspólnego unijnego rynku.

24.4. - Sejm uchwalił nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nią od 2010 r. od pensji wszystkich pracowników objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym będą odprowadzane składki na ubezpieczenie wypadkowe.

MAJ

8.5. - Związki zawodowe i pracodawcy z Komisji Trójstronnej ostatecznie uzgodnili zapisy Pakietu Antykryzysowego.

CZERWIEC

26.6. - Sejm uchwalił nowelizację ustawy o Otwartych Funduszach Emerytalnych. Przewiduje ona, że maksymalna wysokość opłaty pobieranej przez te fundusze od kwot wpłacanych przez ubezpieczonych na przyszłe emerytury od 2010 r. będzie zmniejszona z 7 proc. do 3,5 proc. Stanowi także, że największe fundusze, których aktywa przekroczą 45 mld zł, nie będą miały prawa do pobierania procentowej opłaty za zarządzanie pieniędzmi swoich nowych członków. Pozostanie im tylko opłata stała w wysokości 15,5 mln zł miesięcznie.

LIPIEC

30.7. - Prezydent podpisał ustawę o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, stanowiącą zasadniczą część Pakietu Antykryzysowego. Uzasadniając swoją decyzję powiedział, że jej istotą jest ochrona miejsc pracy. Z zapisów ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu mogą korzystać przedsiębiorstwa, których przychody po 1 lipca 2008 r. spadły o przynajmniej 25 proc. w ciągu trzech miesięcy. Rozwiązania dotyczą m.in. elastycznego czasu pracy, wydłużenia do 12 miesięcy okresu rozliczeniowego. Będzie obowiązywała do 31 grudnia 2011 r.



SIERPIEŃ

5.8. - Weszła w życie ustawa o pomocy państwa bezrobotnym w spłacie kredytów mieszkaniowych. Zgodnie z nią osoby bezrobotne, które mają kredyt hipoteczny zaciągnięty na mieszkanie, mogą korzystać z pomocy państwa w jego spłacie. Warunkiem otrzymania pomocy jest: utrata zatrudnienia po 1 lipca 2008 r., zarejestrowanie się w urzędzie pracy i złożenie wniosku o pomoc do starosty. Państwo będzie spłacało raty kredytu przez rok - maksymalnie po 1200 zł miesięcznie.

WRZESIEŃ

4.9. - Ministerstwo pracy przedstawiło projekt założeń do nowelizacji ustawy o OFE. Przewidziano w nich wprowadzenie tzw. bezpiecznych funduszy emerytalnych, inwestujących w obligacje skarbowe oraz ograniczenie akwizycji na rzecz OFE. Ubezpieczeni mieliby przechodzić do funduszy bezpiecznych na 5 lat przed emeryturą. Osoby, które po raz pierwszy będą zapisywać się do wybranego funduszu, miałyby robić to korespondencyjnie lub drogą elektroniczną. Tak samo byłoby przy zmianie jednego OFE na inny. Za taką zmianę nie byłaby pobierana opłata.

24.9. - Do Sejmu trafił obywatelski projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidujący ulgę w PIT związaną z oszczędzaniem na emeryturę poza ZUS i OFE. Maksymalna kwota ulgi miałaby wynosić 12 tys. zł rocznie. Pieniądze musiałyby być odkładane na wybranych przez podatnika kontach bankowych, w towarzystwach emerytalnych lub innych instytucjach finansowych nadzorowanych lub monitorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Projekt jest w trakcie prac sejmowych.

PAŹDZIERNIK

26.10. - Minister pracy Jolanta Fedak przedstawiła pomysł wydłużenia wieku emerytalnego, zaznaczając jednak, że mogłoby to nastąpić jedynie stopniowo, "żeby ludzie pracujący już kilkanaście czy więcej lat nie byli w ostatniej chwili zaskakiwani, że muszą pozostać na rynku pracy kilka lat dłużej".

31.10. - Komisja Trójstronna rozpoczęła cykl posiedzeń poświęconych reformie systemu emerytalnego. Chodzi o: wprowadzenie bezpiecznych funduszy emerytalnych oraz funduszy dynamicznych, które nawet 80 proc. środków przyszłych emerytów lokowałyby w akcje; ograniczenie akwizycji OFE; poszerzenie instrumentów finansowych, w które mogłyby inwestować OFE; nowy sposób liczenia zysków funduszy; zmianę procentowego podziału składki płaconych przez ubezpieczonych między ZUS i OFE. Posiedzenia będą kontynuowane w 2010 r.



LISTOPAD

4.11. - Ministrowie finansów i pracy zaproponowali zmiany w systemie emerytalnym. Mają one polegać na przesunięciu do ZUS 4,3 proc. pensji pracowników, które obecnie trafiają w formie składek emerytalnych do OFE. Po zmianach ZUS dostawałby od każdego zatrudnionego składkę w wysokości 16,5 proc. pensji, zaś OFE, 3 proc. Obecnie jest to odpowiednio 12,2 proc. i 7,3 proc.

19.11. - Sejm uchwalił ustawę, zgodnie z którą przeciętny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń od 1 stycznia 2010 nie będzie już negocjowany między pracodawcami a związkami zawodowymi w Komisji Trójstronnej albo przyjmowany przez rząd. Będzie on ustalany indywidualnie w każdym przedsiębiorstwie.

26.11. - Minister pracy przedstawiła propozycję zmiany przepisów podatkowych, zgodnie z którą kwoty wydawane przez pracodawców na utworzenie i utrzymanie zakładowego żłobka mogłyby stanowić dla nich koszty uzyskania przychodu.

GRUDZIEŃ

16.12. - Prezydent podpisał ustawę o negocjacyjnym wskaźniku kształtowania wynagrodzeń. Oznacza to, że od 2010 r. o wzroście płac w danej firmie będą decydowali pracodawcy w porozumieniu z zakładową organizację związkową.