STYCZEŃ
Amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) ogłosiła istnienie dowodów na to, że Mars jest żywą planetą w sensie biologicznym i geologicznym. Struktury przypominające wyschnięte łożyska rzek na powierzchni planety świadczą o tym, że Mars nie zawsze był suchy i zimny. Obecność wody na planecie potwierdziły sondy kosmiczne.
Przeprowadzono pierwszą operację z użyciem polskiego robota, w ramach prac nad unikatowym w Europie projektem zmierzającym do skonstruowania robota kardiochirurgicznego Robin Heart. Operację przeprowadzono na świniach domowych.
Badania genetyczne potwierdziły, że szczątki gen. Władysława Sikorskiego złożone w Katedrze na Wawelu są autentyczne, a śmierć nastąpiła w wyniku obrażeń wielonarządowych.
Na orbitę okołoziemską został wprowadzony SphinX, polski przyrząd do obserwowania miękkiego promieniowania rentgenowskiego, emitowanego z tzw. korony słonecznej. Przyrząd wykonała grupa polskich naukowców we wrocławskim Zakładzie Fizyki Słońca przy Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.
LUTY
Zaprezentowano pierwszy na świecie telefon komórkowy na baterie słoneczne. Płytka baterii słonecznej, przymocowana do tylnej ścianki akumulatora aparatu, wytwarza wystarczająco dużo energii do podładowania. Dzięsięciominutowe działanie promieni słonecznych zapewnia rozmowę przez trzy minuty.
MARZEC
Naukowcy z Gdańskiego Muzeum Archeologicznego odkryli na sudańskiej pustyni Bajuda liczne obozowiska istot praludzkich i narzędzia z najstarszego okresu epoki kamienia - dolnego paleolitu.
KWIECIEŃ
Zespół polskich lekarzy z centrum ortopedii i medycyny sportowej - Carolina Medical Center w Warszawie przeprowadził pierwszą w Europie operację wszczepienia innowacyjnej protezy stawu skokowego.
Pierwszy na świecie przeszczep jednocześnie części twarzy i obu dłoni przeprowadzili francuscy chirurdzy. Operowanym był 30-letni mężczyzna, który w 2004 roku doznał silnych poparzeń.
MAJ
Archeolodzy zaprezentowali w Berlinie figurkę z kości mamuta sprzed 35 tys. lat, która jest, ich zdaniem, najstarszą rzeźbą przedstawiającą postać ludzką na świecie. Figurka z kości słoniowej przedstawia kobietę o wydatnym brzuchu, szerokich biodrach i dużych, sterczących piersiach.
Specjaliści z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu przeprowadzili pierwszą operację wszczepienia innowacyjnego polskiego implantu słuchowego pięcioletniemu dziecku z tzw. częściową głuchotą.
Polscy studenci zostali uhonorowani Europejską Nagrodą im. Karola Wielkiego. Ich projekt edukacyjny pt. "YOUrope needs YOU" - opracowany w krakowskim oddziale Europejskiego Forum Studentów AEGEE - zwyciężył w konkursie zorganizowanym przez Parlament Europejski i Fundację Nagrody Karola Wielkiego w Akwizgranie.
CZERWIEC
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię grypy typu A/H1N1 - pierwszą globalną epidemię grypy od 41 lat. Decyzja zapadła po tym jak wzrosła liczba zachorowań w USA, Europie, Australii i Afryce Płd. oraz innych regionach.
LIPIEC
Pierwszą na świecie operację obustronnego wszczepienia implantów ucha środkowego pacjentowi z poważnym uszkodzeniem słuchu przeprowadził prof. Kazimierz Niemczyk, kierownik Katedry i Kliniki Otolaryngologii Akademii Medycznej w Warszawie. Operację wykonano u 20-letniego mężczyzny, który w dzieciństwie doznał poważnego uszkodzenia słuchu z powodu zażywania leków ototoksycznych.
SIERPIEŃ
Amerykański teleskop kosmiczny Spitzera zarejestrował niezwykle rzadki kataklizm kosmiczny - potężne zderzenie dwóch planet. Naukowcy obliczyli, że katastrofa wydarzyła się kilka tysięcy lat temu, czyli - według kosmicznej miary - całkiem niedawno, pozostawiając po sobie chmury gazu, w które zamieniały się, wyparowując, kamienie i kawałki zastygłej lawy.
WRZESIEŃ
Międzynarodowy zespół badawczy, z udziałem polskich naukowców, odkrył w okolicy bułgarskiego miasta Swisztow pozostałości po łaźniach wzniesionych dla żołnierzy I Legionu Italskiego. Zarówno ich wielkość, wystrój architektoniczny i rozplanowanie wykracza daleko poza standardy obozu legionowego.
PAŹDZIERNIK
Nagrodę Nobla z fizjologii i medycyny otrzymali: Carol Greider, Elizabeth Blackburn i Jack Szostak (wszyscy z USA) za wyjaśnienie zjawiska kluczowego dla zrozumienia procesów starzenia się komórek oraz rozwoju nowotworów. Naukowcy odkryli, że struktury o nazwie - telomery chronią DNA w zakończeniach chromosomów przed skracaniem się w trakcie podziałów. Zjawisko to zapobiega systematycznej utracie cennego materiału genetycznego. Skracanie się telomerów jest jedną z istotnych przyczyn starzenia się komórek.
Charles K. Kao, Willard S. Boyle i George E. Smith zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki za ujarzmienie światła na potrzeby nowych technologii. Kao odkrył, jak transmitować światło na długie dystanse poprzez włókna optyczne. Boyle i Smith po raz pierwszy opracowali sensor cyfrowy, pozwalający na stworzenie m.in. kamer i aparatów cyfrowych. Tegoroczni laureaci pomogli w budowie podwalin dzisiejszego społeczeństwa sieci. Stworzyli wiele praktycznych innowacji mających zastosowanie w życiu codziennym oraz dostarczyli nowych narzędzi pomocnych w badaniach naukowych.
Laureatami nagrody Nobla w dziedzinie chemii zostali: Venkatraman Ramakrishnan - Amerykanin pracujący w Wielkiej Brytanii, Thomas A. Steitz z USA oraz Ada E. Yonath z Izraela, "za prace nad strukturą i funkcją rybosomu". Członkowie Komitetu Noblowskiego w uzasadnieniu decyzji napisali, że "nagroda Nobla z chemii za 2009 rok jest docenieniem badań nad procesami kluczowymi dla życia". Nagrodzeni wyjaśnili, jak wygląda rybosom i jak funkcjonuje na poziomie atomów. Rybosomy są strukturami kluczowymi dla życia, przekładają bowiem informację genetyczną zawartą w DNA na białka tworzące komórki żywych organizmów.
W Księżyc uderzyła rakieta skierowana przez amerykańską sondę LCROSS w ramach misji poszukiwania wody na Księżycu. Celem był krater w pobliżu południowego bieguna Srebrnego Globu. Krater jest stale zacieniony, wobec czego naukowcy sądzą, że może tam znajdować się lód. Gdyby się okazało, że na Księżycu występuje woda w odpowiednich ilościach, znacznie ułatwiłoby to budowę bazy księżycowej.
Naukowcy opisali najstarszy i najbardziej kompletny na świecie szkielet przedstawiciela gatunku, który może reprezentować naszych odległych przodków. Pierwsze skamieniałości ardipiteka(Ardipithecus ramidus) sprzed 4,4 milionów lat, znaleziono w Etiopii.
LISTOPAD
Grupa japońskich i amerykańskich badaczy pierwszy raz w historii astronomii odkryła planetę obracającą się w kierunku odwrotnym niż jej własna gwiazda. Odkrycie umożliwił teleskop Subaru, znajdujący się na Wyspach Hawajskich.
Pod Genewą, ponownie ruszył Wielki Zderzacz Hadronów (LHC). Kołowy akcelerator cząstek elementarnych uległ awarii we wrześniu 2008 roku, po 9 dniach działania.
Zaobserwowano pierwsze oddziaływania proton-proton w detektorze Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHCb), zbudowanym w celu odkrycia różnic między materią a antymaterią. W budowie detektora uczestniczyli polscy naukowcy. W Instytucie Problemów Jądrowych w Świerku dla potrzeb eksperymentu LHCb zbudowano 130 modułów dryfowych komór słomkowych - elementów zewnętrznego detektora LHCb, służących do rekonstrukcji torów i pomiaru pędu cząstek naładowanych. Polacy zbudowali także system optyczny RASNIK, mierzący zmiany położeń ram podtrzymujących moduły komór słomkowych względem mostu, na którym są zawieszone.
Wirus grypy A/H1N1 uśmiercił do listopada blisko 8 tysięcy osób na świecie od kiedy go wykryto na przełomie marca i kwietnia tego roku. Na nową grypę zmarło co najmniej 7826 osób. Najbardziej dotknięte tzw. świńską grypą pozostają: Ameryka Północna i Ameryka Południowa z 5360 ofiarami śmiertelnymi (wzrost o 554), następnie region Azji i Pacyfiku z co najmniej 1382 zmarłymi (wzrost o 59). W Europie grypa spowodowała co najmniej 650 zgonów.
GRUDZIEŃ
1158 osób zakażonych i 24 zmarłe w Polsce - to bilans zachorowań na grypę typu A/H1N1 do końca listopada podany przez Główny Inspektorat Sanitarny. Nowy wirus stał się dominującym wirusem sezonowym i według różnych ocen odpowiada za 30-50 proc. zachorowań na grypę.
