Zdecydowana większość, bo aż 78,1 proc. mikro, małych i średnich firm zamierza utrzymać w tym roku zatrudnienie, jeżeli warunki w gospodarce im na to pozwolą – wynika z badań przeprowadzonych przez PKPP Lewiatan.
To dobra wiadomość, jeśli wziąć pod uwagę, że od początku 2012 roku dynamika zatrudnienia w całej gospodarce słabnie, a firmy ostrożnie przyjmują nowych pracowników.
W ciągu 12 miesięcy 2011 r. zatrudnienie w przedsiębiorstwach wzrosło o 3,2 proc., a wynagrodzenia o 5 proc. W tym roku sytuacja jest znacznie gorsza. Zatrudnienie po siedmiu miesiącach zwiększyło się zaledwie o 0,4 proc. Widać wyraźnie, że firmy obawiają się osłabienia gospodarczego. Przedsiębiorcy bardziej skłonni są z kolei do podnoszenia płac. Co prawda wysoka inflacja redukuje do zera ich realny wzrost, ale i tak utrzymanie dynamiki wynagrodzeń na poziomie 4 proc., kiedy mamy do czynienia z rynkiem pracodawcy, jest dobrym wynikiem. Niemniej jednak kondycja rynku pracy nie wygląda dobrze, co będzie miało wpływ na tempo wzrostu gospodarczego. Pamiętajmy bowiem, że to konsumpcja indywidualna w 60 proc. decyduje o tempie wzrostu PKB. A ona zależy przede wszystkim od wielkości zatrudnienia, wysokości wynagrodzeń i oczywiście poziomu bezrobocia, który oddziałuje na skłonność do konsumpcji.
Z badań Lewiatana wynika, że niespełna 13 proc. mikro, małych i średnich firm planuje w 2012 r. zwiększyć zatrudnienie. Jednocześnie prawie 9 proc. zakłada zwolnienia pracowników. Prognozy dotyczące zatrudnienia są zróżnicowane branżowo – najwięcej, bo jedna czwarta firm prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną przewiduje zwiększenie zatrudnienia; z kolei w handlu hurtowym i detalicznym więcej firm będzie zwalniać, niż przyjmować pracowników. W Wielkopolsce ponad 26 proc. przedsiębiorstw zakłada wzrost zatrudnienia, a tylko 7,6 proc. planuje zwolnienia. Inaczej niż w Zachodniopomorskiem, gdzie prawie 20 proc. firm zapowiada ograniczenie zatrudnienia, a jedynie 9,8 proc. – wzrost. To efekt osłabienia gospodarczego w Niemczech, skutkującego m.in. mniejszym popytem na usługi turystyczno-medyczne, które są podstawą działalności wielu MSP w tym regionie.
Przedsiębiorstwa są jednak bardziej skłonne do podnoszenia wynagrodzeń. W 2012 r. chce to zrobić (lub już to zrobiło) 27,2 proc. firm, a jedynie 7,8 proc. myśli o ich redukcji. Podobne wyniki uzyskaliśmy w badaniu w 2011 roku. Najlepsze perspektywy na podwyżki mają pracownicy z sektorów zakwaterowanie i gastronomia, najgorsze w firmach budowlanych. Widać wyraźnie, że przedsiębiorstwa próbują zarządzać ryzykiem poprzez ograniczanie wzrostu zatrudnienia i podwyższanie wynagrodzeń. Wyższe płace pozwalają bowiem utrzymać kluczowych pracowników. Podwyżki uzależnione są jednak – w trzech czwartych – od wyników finansowych firm. I to niezależnie od branży.
Reklama
W perspektywie najbliższych 2 – 3 lat przedsiębiorcy nie akceptują dużej rotacji pracowników – większość (prawie dwie trzecie) uważa, że należy koncentrować się na inwestowaniu w ich rozwój zawodowy.
Inwestycje w pracowników są ważne, patrząc jednak na czynniki, które według MSP mają im pozwolić na budowanie pozycji konkurencyjnej na rynku, to są one pośrednio związane z jakością kapitału ludzkiego (jakość produktów, cena, jakość obsługi klienta). Kompetentni i dobrze zmotywowani pracownicy stanowią bezpośredni klucz do sukcesu jedynie dla 2,2 proc. MSP. Co ciekawe, najwięcej firm wskazujących kompetentnych pracowników jako główny czynnik budowania pozycji konkurencyjnej na rynku znajduje się w sektorze transportowym.
Firmy zmieniają podejście do pracowników – dążą do utrzymania zatrudnienia nawet w pogarszających się warunkach rynkowych, część z nich podnosi wynagrodzenia, uznając, że pracownicy są jednym z kluczowych czynników sukcesu; relatywnie niewiele akceptuje rotację pracowników, uważając za konieczne inwestowanie w ich rozwój zawodowy. Jeżeli przedsiębiorstwa zostałyby wsparte regulacjami pozwalającymi na większą elastyczność zatrudniania i rozliczania czasu pracy, sytuacja gospodarki w okresie osłabienia byłaby znacznie bardziej stabilna.
Badania zrealizowane w ramach projektu „Monitoring sektora MSP w latach 2010 – 2012” finansowanego z Funduszy Europejskich z EFS. Przeprowadzone przez CBOS. Badane firmy zatrudniają co najmniej jednego pracownika (badanie nie obejmuje samozatrudnienia).
ikona lupy />
Henryka Bochniarz prezydent PKPP Lewiatan / DGP