Wszystkie kluby opowiedziały się w czwartek w Sejmie za komisyjnym projektem zmian w ustawie o Karcie Polaka, która ma wprowadzić ułatwienia w osiedlaniu się w Polsce posiadaczom Karty. Prace nad projektem będzie kontynuować sejmowa komisja łączności z Polakami za granicą.

Jak podkreślił podczas sejmowej debaty sprawozdawca projektu i przewodniczący komisji Michał Dworczyk (PiS), ostatni rok pokazał, że brakuje podstawy prawnej do ewakuacji i udzielenia skutecznej pomocy posiadaczom Karty Polaka w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia. Dlatego celem propozycji jest, by w sytuacjach nadzwyczajnych posiadacze Karty Polaka byli traktowani jako polscy obywatele.

"Wprowadzamy przepis, dzięki któremu nasi rodacy w sytuacjach wyjątkowych, w sytuacjach, gdy będzie zagrożone ich zdrowie, życie, będą mogli być traktowani jak obywatele polscy, przy poszanowaniu, oczywiście prawa międzynarodowego. Chcemy tym zapisem dąć wyraźny sygnał, że dla nas - dla obecnego rządu, parlamentu - nasi rodacy poza granicami kraju, niezależnie, czy posiadają polskie obywatelstwo, czy też go nie posiadają, są bardzo, bardzo istotni i będą traktowani priorytetowo" - podkreślił Dworczyk.

Jak dodał, posiadacz Karty Polaka, który przyjeżdża do Polski z zamiarem osiedlenia się na stałe, otrzymuje bezpłatnie Kartę Stałego Pobytu, po roku - obywatelstwo polskie, a w międzyczasie może liczyć na różnego rodzaju pomoc w tym pierwszym najtrudniejszym okresie adaptacji.

Poseł podkreślić, że posiadacze Karty Polaka, którzy chcą osiedlić się w Polsce, będą mieli możliwość ubiegania się o dofinansowanie do wynajęcia mieszkania, dofinansowanie intensywnej nauki języka polskiego czy kursów zawodowych. "Zasiłekadaptacyjny" będzie wynosił ok. 6 tys. zł. Program miałby ruszyć dopiero od 2017 roku.

Reklama

Zdaniem Dworczyka osiedlanie się posiadaczy Karty Polaka w Polsce jest korzystne z punktu widzenia problemów demograficznych, lepiej żeby do Polski przyjeżdżały osoby polskiego pochodzenia, niż z zupełnie innych kręgów kulturowych.

Zgodnie z projektowanymi zmianami posiadacze Karty Polaka zostaną zwolnieni z opłat konsularnych za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie polskiej wizy oraz z opłat konsularnych za przyjęcie wniosku o nadanie polskiego obywatelstwa.

Dworczyk zaznaczył, że o Kartę Polaka za sprawą zmian będzie można się ubiegać nie tylko w polskich konsulatach, lecz również w urzędach wojewódzkich, co będzie dużym ułatwieniem w krajach niedemokratycznych, takich jak Białoruś, gdzie osoby ubiegające się o Kartę mogą spotykać się z szykanami.

Po wprowadzeniu nowelizacji ubiegający się o Kartę będą mogli załatwiać formalności w polskich miastach wojewódzkich.

Joanna Fabisiak (PO) poinformowała, że jej klub generalnie popiera projekt zmian w ustawie o Karcie Polaka, nie ma jednak pewności, czy wystarczające są środki w budżecie, by udzielić wszystkim chętnym wsparcia w osiedlaniu się w Polsce. Zwłaszcza, że - dodała - nowela zakłada także pomoc rodzinom posiadaczy Karty, co zwiększy liczbę ubiegających się o nią osób.

Wątpliwości klubu PO wzbudza też proponowany w nowelizacji zapis odnoszący się do procedury przyznawania przez wojewodów Kraty Polaka. Jest tam mowa o egzaminie z języka polskiego w postaci rozmowy. PO chce, aby ten zapis w ustawie doprecyzować, dąć wojewodom jasne wytyczne o trybie przeprowadzania takich rozmów.

Klub Kukiz'15 również poparł projekt. Adam Andruszkiewicz zaznaczył jednak, że wraz ze zmianami w Karcie Polaka powinno iść zwiększenie wsparcia dla organizacji polskich na Wschodzie.

Zbigniew Gryglas (N) zaznaczył, że Karta Polaka to "forma spłaty długu wobec naszych rodaków, którzy w wyniku wielu tragicznych zdarzeń, zesłań, działań wojennych, znaleźli się poza terytorium Polski". Zwrócił też uwagę, że wsparcie osiedlania się to propozycja przede wszystkim dla ludzi młodych.

W ocenie posła należałoby rozważyć także objęcie pomocą starszych posiadaczy Karty Polaka, którzy często wegetują na głodowych emeryturach. Gryglas proponuje, aby ustanowić dla takich osób świadczenie finansowe, które pozwoliłoby tym osobom dofinansowanie zakupu lekarstw czy refundację usług medycznych.

Za dalszymi pracami nad projektem opowiedział się również PSL. Zdaniem Mieczysława Baszko obecnie obowiązującą ustawę "należy uporządkować i zniwelować problemy, na które byli narażani nasi rodacy, a w szczególności rodacy zza wschodniej granicy".

Baszko chwalił szczególnie te zapisy projektowanej noweli, które mówią o zwolnieniu posiadaczy Karty Polaka z opłat konsularnych za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wizę krajową lub opracowanie dokumentacji w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego oraz umożliwienie uzyskania refundacji kosztów przyjazdu do Polski, częściowego pokrycia kosztów wynajmu lokalu mieszkalnego czy nauki języka polskiego. Poseł PSL ocenił, że proponowane zmiany przyniosą pozytywne skutki społeczne i gospodarcze.

Dworczyk poinformował, że projekt nowelizacji był już szeroko konsultowany, m.in. ze stu trzydziestoma organizacjami polskimi działającymi na Wschodzie oraz przedstawicielami samorządów. Zapowiedział, że konsultacje będą kontynuowane oraz że komisja jest otwarta na wszelkie uwagi i propozycje zmian.

Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego. Przyznawana jest osobom polskiego pochodzenia żyjącym w 15 krajach za wschodnią granicą powstałych lub odrodzonych po rozpadzie ZSRR, które nie uznają podwójnego obywatelstwa.

Karta, o którą można ubiegać się od kwietnia 2008 r., umożliwia m.in. refundację wizy, dostęp do polskich szkół i uczelni oraz ułatwienia w uzyskiwaniu stypendiów, a także podejmowanie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.

Karta Polaka jest wydawana przez konsula; jest ważna przez 10 lat od momentu przyznania i może być przedłużana na wniosek zainteresowanego.

Osoby ubiegające się o Kartę Polaka muszą wykazać swój związek z polskością - w tym przynajmniej bierną znajomość języka polskiego, wykazać, że jedno z rodziców lub dziadków bądź dwoje pradziadków było narodowości polskiej; bądź przedstawić zaświadczenie organizacji polonijnej o działalności na rzecz kultury i języka polskiego.

Do grudnia 2015 r. polskie urzędy konsularne przyjęły ok. 170 tys. wniosków o przyznanie Karty, a otrzymało ją ponad 160 tys. osób mieszkających na terenie b. Związku Radzieckiego. Najwięcej wniosków (ponad 76 tys.) złożono na Białorusi, na Ukrainie (blisko 70 tys.) oraz na Litwie (niecałe 6 tys.).

>>> Czytaj też: Miliardy z portfeli Niemców i Ukraińców płyną do naszej kasy