Zastąpi on na tym stanowisku ajatollaha Mohammada Jazdiego, który przepadł w ostatnich wyborach w lutym do Zgromadzenia Ekspertów.
Wybór Dżanatiego wzmacnia jego pozycję w państwie - zwraca uwagę agencja AFP. Ajatollah ten, który sprawuje obecnie urząd przewodniczącego Rady Strażników Konstytucji - zatwierdzającej m.in. kandydatów w wyborach i badającej zgodność ustaw z konstytucją i prawem islamu - znany jest z wrogiego usposobienia do irańskich reformatorów, w tym otwartej krytyki umiarkowanego prezydenta Hasana Rowhaniego.
W wyborach na przewodniczącego Zgromadzenia Ekspertów otrzymał poparcie 51 członków na 85 głosujących. Pozostali kandydaci Ebrahim Amini i Mahmud Haszemi Szahrudi dostali odpowiednio 21 i 13 głosów. Siły reformatorskie i umiarkowane, skupione wokół prezydenta Rowhaniego i byłego prezydenta Akbara Haszemiego Rafsandżaniego, którzy też są członkami Zgromadzenia, prowadziły kampanię na rzecz ajatollaha Aminiego w celu zablokowania ajatollaha Dżanatiego - zauważa AFP.
Odnowione 26 lutego w wyborach powszechnych liczące 88 miejsc Zgromadzenie Ekspertów składa się wyłącznie ze starszych duchownych muzułmańskich. Gremium to jest jedną z najważniejszych instytucji w Iranie. Jako jedyny organ konstytucyjny jest odpowiedzialny za nominowanie, kontrolowanie i ewentualne odwoływanie najwyższego przywódcy duchowo-politycznego; w praktyce jednak nigdy nie zakwestionowało jego działań.
Ci wybierani na osiem lat eksperci mogą zatem w tej kadencji odgrywać pierwszoplanową rolę przy nominacji następcy ajatollaha Alego Chameneia, który w lipcu skończy 77 lat.
Zgromadzenie Ekspertów nie liczyło się zbytnio w ostatnich latach, gdyż stanowisko najwyższego przywódcy było obsadzone od 1989 r. Ale tym razem jest inaczej - zauważają analitycy. Zważywszy, że Chamenei jest już w podeszłym wieku i podupada na zdrowiu (w 2014 r. przeszedł operację raka prostaty), gremium ekspertów w tej kadencji będzie musiało najpewniej zmierzyć się z wyborem jego następcy, wyznaczając kurs kraju na nadchodzące lata.
W wyborach do Zgromadzeniu Ekspertów swe miejsca utrzymali Rowhani i Rafsandżani; ponownie zostali też wybrani prominentni twardogłowi. Agencja Reutera i AFP zwracają uwagę, że wybór Dżanatiego na przewodniczącego Zgromadzenia jest oznaką, iż konserwatyści w większości kontrolują to gremium.
W marcu ajatollah Chamenei oświadczył, że Zgromadzenie Ekspertów "powinno pozostać gremium o charakterze rewolucyjnym: myślącym i działającym w sposób rewolucyjny". W liście do nowo wybranych członków Chamenei wezwał ich, by "strzegli islamskiej rewolucji i tożsamości", a także "zwracali uwagę na osobiste i polityczne oddanie (nowego) duchowego przywódcy".(PAP)
