/>
Wiodące rynki deweloperskie generują około 75% obrotu nowymi lokalami i domami w Polsce. Po przyjęciu takiego założenia można obliczyć, że na podatku VAT od sprzedaży nieruchomości deweloperskich fiskus zarobił o 0,4 mld zł więcej niż rok wcześniej (2,1 mld zł zamiast 1,7 mld zł). Dodatkowe wpływy podatkowe były też związane m.in. z zakupem materiałów wykończeniowych i budowlanych, mebli oraz artykułów gospodarstwa domowego.
Podatek VAT powiększa cenę nowego lokalu o 300 zł/mkw. - 600 zł/mkw.
W Polsce obowiązują dwie stawki podatku VAT od nowych lokali i domów, robót budowlanych oraz materiałów budowlanych (8%/23%). Tym niemniej, do szacowania wpływów podatkowych ze sprzedaży mieszkań objętych tzw. społecznym programem mieszkaniowym, można używać tylko pierwszej wartości. Podstawowa stawka (23%) dotyczy jedynie:
nadwyżki powierzchni użytkowej nowych lokali ponad 150 mkw.
nadwyżki powierzchni użytkowej nowych domów ponad 300 mkw.
Nieruchomości dla których stosuje się wyższą stawkę podatkową (23%), mają minimalne znaczenie na krajowym rynku pierwotnym. Według danych portalu RynekPierwotny.pl, mieszkania o powierzchni przekraczającej 150 mkw. stanowią tylko 0,24% całej oferty krajowych deweloperów. Analogiczny wynik dla domów większych niż 300 mkw. to jedynie 0,02%.
Poniższy wykres prezentuje ceny mieszkań w siedmiu miastach analizowanych przez NBP (Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Gdynia). Osoby kupujące nowy lokal mieszkalny na jednym z tych siedmiu głównych rynków, przeciętnie płacą podatek VAT wynoszący od 351 zł/mkw. (Łódź) do 566 zł/mkw. (Warszawa). Rezygnacja z naliczania VAT-u za nowe mieszkania, dość znacząco poprawiłaby dostępność cenową metrażu. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że po ewentualnym zwolnieniu nowych lokali z VAT-u, obniżka cen 1 mkw. byłaby mniejsza od równowartości podatku wcześniej płaconego przez klientów. W warunkach dobrej koniunktury na rynku, sporą część różnicy cenowej prawdopodobnie „przechwyciliby” deweloperzy.
/>
Nowe lokale nie są opodatkowane VAT-em m.in. w Niemczech i Szwecji …
Konsumenci wybierający ofertę krajowych deweloperów, mogą narzekać na to, że podatek VAT stanowi 8% ceny netto mieszkania. Stawki obowiązujące w Polsce, nie są jednak bardzo wysokie na tle innych krajów Unii Europejskiej (patrz poniższa tabela). Jeszcze niedawno, najwyższy VAT od nowych lokali i domów płacili Węgrzy (27%). W ramach czteroletniego okresu przejściowego (1 styczeń 2016 r. - 31 grudzień 2019 r.) ta stawka została jednak obniżona do 5% (dla lokali < 150 mkw. i domów < 300 mkw.). Później podatek VAT dotyczący popularnych nieruchomości deweloperskich, znów ma wrócić do poziomu 27%. W 2016 r. niewiele niższą stawkę stosuje Chorwacja (25%) oraz Dania (25%). U naszych południowych sąsiadów, podatek VAT stanowi 21% ceny netto nowego mieszkania (Czechy) oraz 20% (Słowacja). Nowe budownictwo mieszkaniowe jest szczególnie preferowane za zachodnią granicą Polski (patrz poniższe zestawienie). Niemcy to jeden z nielicznych krajów Unii Europejskiej, w których sprzedaż lokali i domów przez dewelopera podlega zwolnieniu z VAT-u (bez dodatkowych kryteriów dotyczących np. metrażu). Podobne rozwiązanie obecnie stosuje się w Finlandii, Szwecji, Portugalii i na Malcie.
W obecnej sytuacji budżetowej raczej trudno liczyć na to, że rząd obniży stawkę podatku VAT od nowych lokali i domów. Rządzący mogą jednak w inny sposób wpłynąć na ceny nowych mieszkań. Uproszczenie procedur związanych z pozwoleniami na realizację projektów deweloperskich, mogłoby mieć większy wpływ na ceny lokali oraz domów, niż obniżka podatku VAT o połowę. Ostrożne szacunki wskazują, że koszt długotrwałego załatwiania formalności i wstrzymywania budowy, podwyższa cenę sprzedaży nowych lokali i domów o 5% - 10%.