Norwegia po raz pierwszy od roku 1996 podjęła decyzję o uszczupleniu Funduszu Majątku Narodowego, a więc kapitału pochodzącego ze sprzedaży ropy naftowej.

Już wycofano ponad 5 mld dolarów, ale apetyty rządu są jeszcze większe – do końca roku można spodziewać się wypłat dochodzących łącznie nawet do 20 mld dolarów. Analitycy zwracają uwagę, że gdyby ta suma została zrealizowana oznaczałoby to przekroczenie 4% (tj. 36 md) rocznego progu wypłat określonego w ustawie podatkowej. Norwegia jest kolejnym po Arabii Saudyjskiej krajem, który sięga po naftowe kapitały. Warto zauważyć, że wartość norweskiego PKB to 375 mld dolarów, a zgromadzonych rezerw prawie 900 mld. Planowana skumulowana wypłata z SWF to 18% rocznych wydatków z norweskiego budżetu. Dziura w nim jest więc aż nadto widoczna.

W wywiadzie dla Bloomberga Egil Matsen, wicegubernator Banku Centralnego Norwegii powiedział, że wycofywanie funduszy będzie miało wpływ na zarządzających kapitałem SWF, gdyż planując działania muszą oni inaczej profilować ryzyko i horyzont inwestycji. Wyzwaniem jest nie tylko spadek cen ropy naftowej, więc zahamowanie dopływu do Funduszu nowego kapitału, ale również spadek opłacalności inwestycji. Sukcesywnie zmniejsza się udział w portfelu wyżej oprocentowanych obligacji, a nowe emisję dają jedynie symboliczny zysk. Norwegia dokonuje przeglądu struktury polityki funduszu co 9 lat, kolejny przegląd będzie miał miejsce właśnie w bieżącym roku i stanowić będzie poważne wyzwanie, gdyż od roku 2007 sytuacja na rynku kapitałowym zmieniła się drastycznie.

Fundusze majątku narodowego to zasób kilkunastu krajów na świecie. Środki z nich nie pochodzą tylko z rezerw wynikających z dochodów naftowych, ale również innych surowców i trwałych nadwyżek w bilansach handlowych – głównie krajów azjatyckich. Do tej pory największymi środkami dysponował właśnie fundusz norweski. Niewiele mniejszy kapitał – 792 mld dol – zgromadził Abu Dhabi Investment Authority i China Investment Corporation – 746 mld. Kapitałami powyżej pół biliona dolarów dysponowały: Saudi Arabia Monetary Agency i Kuwait Investment Authority. Ten pierwszy w zeszłym roku utracił 20% swojej dotychczasowej wartości. Globalne aktywa SWF przekraczały na koniec pierwszego kwartału b.r. kwotę 6,5 biliona dolarów z czego ponad połowa pochodziła ze sprzedaży ropy i gazu.

Plany ekspansji kapitałowej swoich SWF ujawniła 3 miesiące temu Arabia Saudyjska. Zamierza on zasilić posiadanymi akcjami koncernu Saudi Aramco majątek Saudi Arabia Public Investment Fund. W ten sposób powstałby gigant o kapitale prawie 2 biliony dolarów. Umożliwiałoby to przejęcie 4 światowych firm o największej kapitalizacji giełdowej. Najpierw jednak akcje Aramco musiałyby zostać spieniężone. W całości jednak w przewidywalnej przyszłości do tego nie dojdzie. Analitycy mówią raczej o kwotach w wysokości ponad 100 mld dolarów. Jest do jednak czytelny krok pokazujący chęć dywersyfikacji inwestycji i opierania dochodów wyłącznie na paliwach kopalnych – 70% saudyjskiego budżetu pochodzi ze sprzedaży ropy.

Reklama

W jaki sposób fundusze majątku narodowego pomnażają kapitał? Głównie inwestują w światowe spółki publiczne, w tym znane marki. Jednak w większości przypadków wartość inwestycji nie umożliwia kontroli nad przedsiębiorstwami. Duża część aktywów to papiery o stałym kuponie czyli głównie obligacje i dług publiczny finansujący deficyty wielu państw, w tym Polski. Nowością jest zwiększające się zaangażowanie w finansowanie młodego, światowego sektora technologicznego – startup-ów typu fintech. Z roku na rok rosną też inwestycje w sektor nieruchomości i infrastruktury – jak podaje Preqin Sovereign Wealth Fund Review – zaangażowanie takie wykazuje prawie dwie trzecie funduszy. Pomnażanie zgromadzonego kapitału będzie jednak coraz trudniejsze. Z jednej strony sięgać będą po niego coraz częściej rządy. Z drugiej chwiejne rynki obniżyć mogą zdecydowanie stopy zwrotu – w pierwszym kwartale tego roku SWF zanotowały 10% spadek zysków, a firma konsultingowa McKinsey mówi nawet o ich obniżeniu o 35% do roku 2018. Nadchodzą raczej chude lata, ale właśnie w takich fundusze spełnić mają swoją rolę.

>>> Czytaj też: Alarm dla Chin. Państwu Środka grozi gigantyczny kryzys finansowy