„Wprowadziliśmy również zabezpieczenie finansowe dokończenia rekultywacji czy melioracji tego etapu do 2020 roku, bowiem w tym roku (2016 – PAP) kończyło się finansowanie” – mówił na konferencji prasowej nad brzegami wyrobiska w Piasecznie wiceminister.
Do tej pory prace finansowane były z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jednak finansowanie zapewnione było jedynie do końca tego roku.
Tobiszowski zauważył, że choć ustawa mówi o cyklu węgla kamiennego, to jednak „metoda jest drugorzędna, a istotna jest skuteczność”. Podkreślał przy tym, że duża w tym zasługa parlamentarzystów i samorządowców, którzy "walczyli o to zabezpieczenie w budżecie państwa' i wykazali się dużą determinacją.
„Ta decyzja z jednej strony pozwala nam popatrzeć w przyszłość, bo nie ma już zagrożeń, że będą zalane sąsiednie tereny, samorządy. Pozwala nam również rozpocząć prace koncepcyjne nad wizją, nad zagospodarowaniem tych terenów” – mówił Tobiszewski.
Przypomniał, że resort chce przywracać społecznościom do użytku gospodarczego tereny poprzemysłowe w innej formie. Jak wyjaśnił, zagwarantowane finansowanie dotyczy tylko kwestii zalewowej, czyli zapewnienia środków na pompowanie wody z wyrobiska i zabezpieczenie przed zalewaniem terenów.
Wiceszef resortu energii zaznaczył, że do wypracowania koncepcji zagospodarowania terenów po wyrobiskach niezbędna jest dyskusja w gronie parlamentarnym, samorządowym. Zapowiedział, że w przyszłym roku zaczną się dyskusje na temat zagospodarowania tych terenów, nad potrzebnymi środkami na ten cel, a także nad sposobami zarządzania tymi terenami.
„Nie ukrywam, że kwestia samego odwodnienia jest istotna, ale ona jest jednym z etapów (...). Natomiast chcemy ze samorządowcami, parlamentarzystami stworzyć do 2018, 2019 roku wypracowaną koncepcję z całą kompilacją środków” – mówił.
Według niego (jak zastrzegł - po rozmowach z lokalnymi samorządowcami i parlamentarzystami) najkorzystniejszą koncepcją zagospodarowanie takich terenów jest nadanie im funcji turystycznych i rekreacyjnych.
Inwestycja dotycząca budowy systemu melioracji wokół wyrobiska po kopalni siarki w Piasecznie jest konieczna, by zabezpieczyć przed podtopieniami tereny rolne trzech gmin. System melioracyjny wokół zbiornika ma pomóc w odprowadzaniu podnoszących się wód gruntowych, które mogą podtapiać ok. 4 tys. ha sąsiadujących z wyrobiskiem terenów rolnych w gminach: Łoniów, Koprzywnica i Samborzec.
Rekultywację posiarkowego wyrobiska, stopniowo wypełnianego wodą, prowadzi od 2004 r. Kopalnia Siarki "Machów" - spółka Skarbu Państwa - dzięki środkom Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Eksploatację złóż siarki metodą w wyrobisku "Piaseczno" prowadzono w latach w 1958-1971 r., a w wyrobisku "Machów" w latach 1970-1992. W miejscu wyrobiska "Machów", zlokalizowanego po prawej stronie Wisły, utworzono zbiornik wodny o powierzchni 500 ha.
Na terenach sąsiadujących z wyrobiskiem w Piasecznie od kilkudziesięciu lat funkcjonują specjalistyczne gospodarstwa sadownicze - głównie z jabłoniami i wiśniami - oraz warzywne, w których uprawia się przede wszystkim pomidory.
Możliwość finansowania od 2017 r. z dotacji budżetowej działań wykonywanych po zakończeniu prac likwidacyjnych w wyrobisku górniczym Piaseczno, realizowanych przez Kopalnię Siarki Machów w likwidacji, wynika ze znowelizowanej 14 września br. przez Sejm ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Ustawa, 22 września przyjęta bez poprawek przez Senat, w piątek została podpisana przez prezydenta.
W noweli ustawy znalazły się szczegółowe kwoty, jakie do 2020 r. mogą być przeznaczone z budżetu na realizację prac dotyczących wyrobiska Piaseczno. W przyszłym roku ma to być niespełna 7 mln zł, w kolejnym niespełna 21,9 mln zł, w 2019 prawie 21 mln zł, a w 2020 r. niespełna 19,4 mln zł.
Budżetowe środki mogą być wydane m.in. na zabezpieczenie terenów w sąsiedztwie wyrobiska przed zmianą stosunków wodnych, likwidację zbędnych instalacji, budynków oraz demontaż maszyn i urządzeń, rekultywację terenów pogórniczych oraz prace zabezpieczające i zapobiegawcze, a także opracowanie projektów, dokumentacji, opinii, ekspertyz i analiz związanych z tymi działaniami.
Dotychczas Kopalnia Siarki Machów w likwidacji w Tarnobrzegu otrzymywała dotacje na te działania na podstawie ustawy z 2000 r. o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki, zgodnie z umową zawartą z narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Umowa ta przewidywała finansowanie zadań zatwierdzonych w rocznych planach do końca 2015 r.
W celu dokończenia prac rekultywacyjnych przesunięty został termin realizacji umowy z NFOŚiGW, z zastrzeżeniem, że dodatkowe prace mogą być wykonane w ramach kwoty już przyznanej dotacji. W kosztach prac rekultywacyjnych nie są finansowane koszty ogólnego zarządu, natomiast koszty pompowania wód w wyrobisku Piaseczno będą finansowane do końca 2016 r., czyli do czasu prowadzenia robót rekultywacyjnych w wyrobisku.
Na finansowanie prac likwidacyjno-rekultywacyjnych w Kopalni Siarki Machów NFOŚiGW przeznaczył do 2016 r. ok. 775,8 mln zł. Prowadzone na przestrzeni lat działania doprowadziły do zmniejszenia uciążliwości kopalń dla środowiska oraz spowodowały powstanie atrakcyjnych krajobrazowo terenów i obiektów w miejscu wyrobisk pogórniczych i zdegradowanych terenów wokół nich.
Obecnie proces likwidacji jest w ostatniej fazie. Po 2016 r. pozostają do realizacji prace konieczne już po zakończeniu prac likwidacyjnych w wyrobisku Piaseczno, przede wszystkim odwadnianie wyrobiska z nadmiarowej ilości wody w celu zabezpieczenia terenów przyległych przed podtopieniami. Według resortu energii, finansowanie tych działań z dotacji budżetowej jest jedynym sposobem zabezpieczenia terenów przyległych do wyrobiska przed powstaniem szkód.
Zgodnie z programem likwidacji Kopalni Siarki Machów, w wyrobisku byłej kopalni siarki Piaseczno powstał zbiornik wodny. Zalane wodą wyrobisko obejmuje obszar ok. 2 tys. ha w gminach Łoniów i Koprzywnica w powiecie sandomierskim, ok. 2 km od lewego brzegu Wisły. Niezbędne jest odprowadzenie wód z wyrobiska otwartym kanałem do Wisły. Brak środków na utrzymanie systemu odprowadzania wód ze zbiornika mógłby spowodować niekontrolowane odbudowanie się zwierciadła wody na terenach przyległych do wyrobiska, na powierzchni ponad 11 km kw.
Do końca 2016 r. środki na pompowanie wody są zabezpieczone na podstawie umowy z NFOŚiGW. Pompowanie wód z wyrobiska Piaseczno prowadzone jest w systemie ciągłym, za pomocą pomp powierzchniowych, z wydajnością 20 tys. m sześc. na dobę. Obniżony poziom wody w zbiorniku pozwala kopalni na dodatkowe zabezpieczenia skarp wyrobiska.
Założeniem jest, że w miejscu zlikwidowanego wyrobiska powstanie zbiornik wodny o powierzchni lustra wody ok. 160 ha. W trakcie profilowania skarpy obrzeża zbiornika zostaną przystosowane do nowych funkcji związanych z przyszłymi obiektami rekreacyjnymi. Istniejąca infrastruktura techniczna wyrobiska i obecne instalacje technologiczne będą zlikwidowane, a teren zrekultywowany zgodnie z docelową koncepcją architektoniczną. (PAP)
