"To prawdopodobnie pierwsze orzeczenie, które dotyczy prawa uchodźców do uzyskania świadczenia 500 plus. Mamy nadzieję, że da ono początek linii orzeczniczej, która zagwarantuje realizację zasady równego traktowania wszystkich dzieci w zakresie dostępu do tego świadczenia" – skomentował RPD Marek Michalak.
Sprawa dotyczyła uchodźczyni z Azji Środkowej, która w kwietniu br. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia 500 plus na czworo dzieci. Prezydent Warszawy odmówił udzielenia cudzoziemce tej formy wsparcia, wskazując, że na jej karcie pobytu nie zamieszczono adnotacji "dostęp do rynku pracy", co jest warunkiem przyznania tego świadczenia.
Cudzoziemka odwołała się od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie. Również RPD zgłosił swój udział w postępowaniu przed SKO i wniósł o uchylenie decyzji i przyznanie zainteresowanej świadczenia 500 plus.
Rzecznik wskazywał m.in., że obowiązujące przepisy "nakazują zapewnienie uchodźcom dostępu do wszystkich form wsparcia publicznego na zasadach dotyczących obywateli polskich". Zdaniem RPD kryterium decydującym o przyznaniu świadczenia 500 plus nie może być posiadanie stosownej adnotacji na karcie pobytu, ale faktyczny dostęp cudzoziemki do polskiego rynku pracy. SKO zadecydowało jednak o utrzymaniu w mocy decyzji prezydenta stolicy.
RPD wniósł na to rozstrzygnięcie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
W piątek WSA uchylił zarówno decyzję SKO w Warszawie, jak i wcześniejszą decyzję prezydenta Warszawy. W ocenie sądu, zgodnie z Konwencją o prawach dziecka, we wszystkich działaniach dotyczących dzieci sprawą nadrzędną powinno być najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.
Sąd wskazał, że w sytuacji, gdy przepisy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci są nieprecyzyjne, jeśli chodzi o określenie, którzy cudzoziemcy są uprawnieni do świadczenia 500 plus, należy przy ich stosowaniu posiłkować się wykładnią "w zgodzie z Konstytucją". Oznacza to, że organy powinny ustalić, czy przepisy Konstytucji i prawo międzynarodowe nie nakazują zapewnienia szczególnego traktowania w zakresie dostępu do wszystkich form wsparcia niektórym grupom cudzoziemców, np. uchodźcom.
Po uprawomocnieniu się tego wyroku, prezydent Warszawy będzie zobowiązany do przyznania uchodźczyni świadczenia 500 plus na jej małoletnie dzieci.
W sierpniu br. Rzecznik Praw Dziecka w piśmie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej proponował zmianę przepisów, tak aby nie różnicowały prawa cudzoziemców do 500 plus. W odpowiedzi minister RPiPS Elżbieta Rafalska poinformowała, że wprowadzenie takich zmian zostanie rozważone w ramach monitoringu funkcjonowania tej ustawy, po roku od dnia jej wejścia w życie.
Jednocześnie szefowa resortu potwierdziła, że – w ocenie MRPiPS – do świadczenia 500 plus są uprawnieni wszyscy cudzoziemcy, którzy mają dostęp do polskiego rynku pracy, w tym ci, którzy uzyskali status uchodźcy, ochronę uzupełniającą oraz zgodę na pobyt ze względów humanitarnych.
