1. Zasady ogólne
Zgodnie ze standardami międzynarodowymi turecki reżim zachęt dla inwestorów zagranicznych opiera się na rozwiązaniach ukierunkowanych na wspieranie inwestycji generalnie oraz rozwoju regionalnego, wzrostu zatrudnienia, poprawy ochrony środowiska i stymulowania postępu technicznego w szczególności. Jego istotą są zwolnienia podatkowe, parapodatkowe oraz alokacje działek pod inwestycje uzależnione od charakteru inwestycji, jej lokalizacji oraz skali. W ograniczonym zakresie przyznawane są także preferencyjne kredyty inwestycyjne oraz subsydiowane są ich oprocentowania. Polityka pomocy publicznej zorientowana jest na wsparcie o charakterze horyzontalnym poprzez promocję tworzenia specjalnych stref aktywności ekonomiczno-inwestycyjnej.
2. Podstawowe uregulowania
Kluczowe przepisy w zakresie regionalnej pomocy publicznej zawiera ustawa nr 5084 z 6 lutego 2004 r. (uzupełniona ustawą nr 5350 z dnia 12 maja 2005 r.) w sprawie promocji inwestycji i zatrudnienia. Obejmują one w szczególności następujące zagadnienia:
• Ustanowienie- pod kątem określania progów interwencji publicznej- podziału terytorialnego kraju na 3 kategorie: regiony rozwinięte (głównie aglomeracje miejskie w zachodniej i południowej części Turcji oraz Ankara), obszary priorytetowego wsparcia o poziomie dochodu per capita poniżej1500 USD- t.j. wg stanu na 2001 r.- wschodnie i północne regiony kraju, w sumie 54 obszarów- oraz pozostałe regiony
• Wyznaczenie minimalnych poziomów inwestycji w środki trwałe podlegających wsparciu- 200 tys. TL na obszarach priorytetowych i 400 tys. TL w pozostałych regionach
• Wspieranie w regionach rozwiniętych wyłącznie nowych inwestycji o szczególnym znaczeniu gospodarczym i wartości powyżej 50 mln USD (głównie branże usług edukacyjnych i turystycznych, rekreacyjnych oraz wysokiej technologii)
• Zwolnienia w zakresie PIT, CIT, opłat celnych, odprowadzeń na fundusze celowe i podatku VAT na importowane maszyny i urządzenia, a ponadto zwolnienia z podatku od wynagrodzeń pracowników i finansowane z budżetu państwa redukcje składek na ubezpieczenia społeczne (w odniesieniu do płatności ponoszonych przez pracodawcę i kalkulowanych w stosunku do płacy minimalnej) pod warunkiem zwiększenia zatrudnienia o co najmniej 20%
• Konieczność utrzymania objętych wsparciem importowanych środków trwałych przez 5 lat, a lokalnie zakupionych- przez 2 lata
• Maksymalną 40%- intensywność pomocy publicznej przy zwolnieniach w zakresie PIT i CIT. Koszty kwalifikowane obejmują m.in. dobra związane z działalnością B&R
• Możliwość przenoszenia na kolejne lata zwolnień w zakresie PIT i CIT niewykorzystanych z powodu niskiej skali dochodów podlegających opodatkowaniu. Przenoszone zwolnienia są indeksowane, chroniąc beneficjenta przed skutkami inflacji/dewaluacji
• Możliwość alokacji bezpłatnych działek inwestycyjnych dla inwestycji, które stworzyły co najmniej 30 nowych miejsc pracy i efektywnie funkcjonujących co najmniej 5 lat na 4 obszarach wsparcia priorytetowego- Samsun, Karabuk, Zonguldak, Kinkkale, por. rys. 1
• Procedurę uzyskiwania tzw. certyfikatów zachęt inwestycyjnych w Podsekretariacie ds. Skarbu przy Premierze Turcji (odpowiedzialnym za politykę w zakresie BIZ), uprawniających do korzystania z powyższych instrumentów (standardowe dokumenty dołączane do wniosków o przyznanie certyfikatu to m.in. zaświadczenia o transerach bankowych na poczet inwestycji, faktury pro forma na zakup maszyn i urządzeń, licencje, wyciąg z lokalnego rejestru handlowego)
• Procedurę rozliczenia zakończonej inwestycji w Podsekretariacie ds. Skarbu lub w lokalnych Izbach Przemysłowych (Handlowo-Przemysłowych)
• Zwrot bezprawnie uzyskanej pomocy publicznej.
>>> Czytaj też: Rosja to abstrakcja. Naprawdę zagraża nam epidemia emigracji
3. Pomoc dla MSP
W ramach utworzonego w tureckim Banku Centralnym Funduszu Zachęt Inwestycyjnych przedsiębiorcy, zwłaszcza MSP, dokonujący nowych inwestycji mogą ubiegać się o preferencyjne kredyty w wysokości od 20% do 60% kosztów inwestycji- przy spłacie w okresie od 2 do 4 lat w zależności od obszaru jej lokalizacji i wielkości przedsiębiorcy, a także- zredukowane o 5 p.p.stawki ich oprocentowań. Przeznaczenie kredytów obejmuje zarówno zakup środków trwałych, jak i działalność operacyjną. Kredyty ukierunkowane są na realizację priorytetów inwestycyjnych wyznaczonych przez turecką Komisję Naukowo-Techniczną (TUBITAK), projektów B&R i środowiskowych oraz podejmowanie inwestycji w technoparkach.
MSP zatrudniające od 1-150 pracowników mogą uzyskać ponadto ‘miękkie’ wsparcie ze strony Agencji Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorców (KOSGEB) na usługi doradcze, B&R, e-business, wspólne użytkowanie maszyn i urządzeń, szkolenie pracowników, podróże biznesowe za granicę, udział w imprezach promocyjnych za granicą na poziomie narodowym i indywidualnym, uczestnictwo w targach krajowych, akcje promocyjne produktów, przygotowanie do podjęcia działalności gospodarczej, zatrudnianie wykwalifikowanej kadry, software, patenty i wzory przemysłowe, opracowanie planów infrastrukturalnych.
>>> Czytaj też: Nierówny podział dopłat z UE. Zobacz które regiony zyskają najwięcej
4. Technoparki
Do istotnych instrumentów wsparcia zaliczyć należy ponadto ustawę nr 4691 z czerwca 2001 r. w sprawie tworzenia tzw. stref postępu techologicznego (technoparków), ukierunkowanych na wspieranie przedsiębiorstw innowacyjnych lub wysokiej technologii, komercjalizację wyników B&R względnie przyciąganie BIZ, a zarazem zorientowanych na integrację aktywności akademickiej, ekonomicznej i socjalnej w regionach ich lokalizacji.
Inwestujący w technoparkach zwolnieni są z CIT i PIT (dla personelu B&R) na okres od 5 do 10 lat (maksymalnie do 31 grudnia 2013 r.), korzystają z subsydiowanych w 20%-50% stawek za energię, zwolnień z podatku od nieruchomości, podatków komunalnych (ścieki), a ponadto z pełnych zwolnień celnych. Ustawa stypuluje, iż darowizny w ramach aktywności sponsorskiej w technoparkach mogą być odprowadzane od podatku CIT i PIT. Przewiduje się także możliwość sfinansowania części kosztów związanych z nabyciem gruntu, budową infrastruktury oraz pomieszczeń administracyjnych przez tureckie Ministerstwo Przemysłu i Handlu, które sprawuje również generalny nadzór nad technoparkami. Aktualnie funkcjonuje 15 technoparków, 8 jest tworzonych.
5. Zorganizowane strefy przemysłowe
Pokrewne mechanizmy wsparcia wprowadza ustawa nr 4562 z 12 kwietnia 2000 r. w sprawie tworzenia tzw. zorganizowanych stref przemysłowych, mająca na celu wspieranie restrukturyzacji przemysłu, urbanizacji kraju, wdrażania ICT, a ponadto promowanie transferu technologii do MSP. Zalety ZSP sprowadzają się do dostępu do wysokiej jakości infrastruktury, niskich kosztów pracy i generalnych zwolnień podatkowych nakreślonych ustawą nr 5084 o promocji inwestycji i zatrudnienia (do 31 grudnia 2008 r.). Dotychczas w poszczególnych regionach geograficznych Turcji ustanowiono 93 strefy o powierzchni całkowitej ok. 21 tys. ha, a 151 stref o powierzchni ok. 20 tys. ha jest tworzonych. Generalny nadzór nad strefami sprawuje Ministerstwo Przemysłu i Handlu.
Wariantowe rozwiązanie w stosunku do ZSP definiuje ustawa z 19 stycznia 2002 r. w sprawie zasad tworzenia decyzją Rady Ministrów indywidualnych stref przemysłowych na bazie inwestycji o wysokiej wartości (powyżej 75mln TL) w sektorze najnowszych technologii. Dotychczas takich stref nie powołano
6. Strefy wolnocłowe
Wysoce efektywnym instrumentem wsparcia, dyskontującym położenie geograficzne Turcji, jest ustawa nr 3218 z dnia 15 czerwca 1985 r. w sprawie stref wolnocłowych w poszczególnych regionach geograficznych kraju, w szczególności na jego 4 wybrzeżach morskich.
W sumie w Turcji istnieje 20 stref wolnocłowych:
• Antalya FTZ (http://www.asbas.com.tr/) , Mersin FTZ (http://www.mesbas.com.tr/), Tayseb-Toros Adana Yumurtalik FTZ (http://www.tayseb.com/ ),
• Ege (Agean) FTZ (http://www.esbas.com.tr/), Izmir Menemen FTZ (http://www.idesbas.com/), Denizli FTZ (http://www.denser.com.tr/)
• Istanbul Leather and Industry FTZ (http://www.desbas.com.tr/), Tekirdag Avrupa (European) FTZ (http://www.asb.com.tr/), Istanbul Trakya (Thrace) FTZ (http://www.isbas.com.tr/), Istanbul Ataturk Airport FTZ http://www.isbi.com.tr/
• Kocaeli FTZ (http://www.kosbas.com.tr/), Tubitak MAM Technological FTZ (www.mam.gov.tr/teknopark), Bursa FTZhttp://www.buseb.com.tr/
• Kayseri FTZ( http://www.kayser.com.tr/)
• Samsun FTZ (http://www.sasbas.com/), Trabzon FTZ (e-mail: trb.serbol@ttnet.net.tr ), Rize FTZ (e-mail: rizefreezone@mynet.com)
• Gaziantep FTZ(http://www.gasbas.com/), Mardin FTZ(http://www.masbas.com/)
• Dogu Anadolu FTZ (http://www.erzurumsbm.net/)
Priorytetową przesłanką tworzenia stref jest wspieranie produkcji i usług o charakterze proeskportowym, stymulowanie napływu kapitału zagranicznego i transferu najnowszych technologii. Transakcje w ramach i między tureckimi SW nie są objęte VAT i specjalnym podatkiem konsumpcyjnym. Przedsiębiorcy w strefach korzystają ze 100% zwolnienia podatku CIT. Płace zatrudnianych pracowników nie podlegają PIT w firmach eksportujących co najmniej 85% wartości- na bazie FOB- swojej produkcji w strefie. Import z krajów trzecich do SW dokonywany jest w trybie wolnocłowym (zwolniony jest też z innych opłat importowych). Eksport towarów z SW do Turcji czy krajów UE również nie podlega opłatom celnym (unia celna UE-Turcja). SW traktowane są jako podmioty o charakterze eksterytorialnym dla celów poboru opłat celnych. SW gwarantują swobodny transfer zysków zarówno za granicę jak i do Turcji. Towary mogą pozostawać w strefie na nieograniczony okres. SW generują łącznie obroty w wysokości ponad 20 mld USD rocznie.
Źródło: WPHIw Ankarze
>>> Więcej przeczytasz w dodatku dostępnym tylko dla prenumeratorów "Dziennika Gazety Prawnej"
