ikona lupy />
Zmiany w niemieckich rodzinach - główny żywiciel rodziny / Bloomberg

Dla wielu niemieckich matek, praca w pełnym wymiarze czasu to już przeszłość – taki wniosek można wysnuć patrząc na wyniki badań przeprowadzonych na przestrzeni najnowszej historii Niemiec. Dane zebrane i opublikowane w Feminist Economics przez Nadiyę Kelle, Julię Simonson i Laurę Romeu Gordo pokazują różnice, jakie występują w polityce rodzinnej na terenach wschodnich Niemiec (byłego NRD) i zachodniej części kraju, czyli dawnego RFN oraz to, jak zmieniał się rynek pracy niemieckich kobiet po urodzeniu dziecka w obu częściach kraju.

Po zjednoczeniu Niemiec, do którego doszło w 1990 roku, rozpoczął się okres konwergencji w ramach którego na wschodzie kraju wprowadzano hurtowo regulacje prawne obowiązujące dotychczas w RFN. Nowe przepisy dotyczyły między innymi podatków, wypłat świadczeń socjalnych dla gospodarstw domowych i polityki rodzinnej. Nowe świadczenia sprawiły, że kobiety z terenów byłego NRD mogły łatwiej wycofać się z rynku pracy po porodzie.

Reklama

Dla kobiet z zachodniej części Niemiec elastyczność zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin była głównym czynnikiem umożliwiającym wielu z nich powrót do pracy po urodzeniu dziecka. Nieco inaczej było w Niemczech Wschodnich. Socjalistyczny rząd byłego NRD silne zaangażowanie kobiet na rynku pracy traktował jako wskaźnik emancypacji kobiet. Różnice pomiędzy wschodem i zachodem widoczne są do dziś. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy mogą być rozbieżności w normach kulturowych, które na wschodzie i zachodzie Niemiec nadal są dość wyraźne.

Według jednego z badań cytowanych przez autorki raportu, w 2000 roku około 55 procent populacji na zachodzie uważało, że matka małego dziecka nie powinna pracować, podczas gdy we wschodniej części kraju odsetek ten wynosił 36 procent.

Pomimo tych różnic, zgodnie z praktyką dominującą w zachodniej części kraju, także na terenie Niemiec wschodnich młode matki coraz częściej przestawały traktować pracę na pół etatu tylko jako stan przejściowy przed późniejszym przejściem na pełen etat.

Obecnie Niemcy są drugą po Holendrach nacją w Europie z najniższym udziałem rodzin, w których dwójka rodziców pracuje w pełnym wymiarze godzin.

W 2014 roku w Niemczech około jedna czwarta rodzin składała się z dwóch osób pracujących na pełnym etacie, podczas gdy w około 40 proc. rodzin jeden z rodziców (najczęściej kobieta) pracował w niepełnym wymiarze godzinowym. Około 80 procent miejsc pracy na niepełny etat w Niemczech zajmują kobiety – wynika z danych Federalnej Agencji Pracy. Dużą grupę - około 26 proc. - stanowią też rodziny, w których tylko jeden z członków rodziny pracuje.

W Niemczech proces dezaktywacji zawodowej kobiet trwał latami. Czy w Polsce będzie podobnie? Pierwsze oznaki dezaktywizacji zawodowej kobiet pobierających świadczenie 500 plus już są widoczne na rynku pracy. Wskazują na to statystyki dotyczące rynku pracy z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) GUS, według których zwiększyła się liczba osób biernych zawodowo. Jako główny powód niepodejmowania pracy osoby te, głównie kobiety, podawały „obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu”. Więcej na temat przeczytasz w artykule „500+ lepsze niż praca. Kobiety porzucają aktywność zawodową”.