Jak często słyszą państwo o dokonaniach ludzi nauki znad Wisły? Zapewne przy okazji wielkich sukcesów, jak wtedy, gdy opracowany w Polsce instrument znajdzie się na sondzie lecącej na Marsa. Ponieważ takich wydarzeń nie ma zbyt wiele, może powstać wrażenie, że w rodzimej nauce nie dzieje się niemal nic. A to nieprawda.
ikona lupy />
Wręczenie nagród w IV edycji konkursu „Eureka! DGP” fot. Wojtek Górski / Dziennik Gazeta Prawna
Każdy projekt badawczy to fascynująca łamigłówka. Temu właśnie poświęcone były teksty, które mogli państwo czytać od stycznia na łamach Magazynu DGP – pokazaniu, krok po kroku, jak polscy naukowcy opracowują urządzenia, metody i materiały. Nawet jeśli podejmowane przez nich projekty nie są tak medialne i nie mają takiej skali jak podróż na Marsa, to nie znaczy, że nie są ciekawe. Co więcej, z tego właśnie składa się postęp w nauce – z małych kroków.
W IV edycji konkursu „Eureka! DGP” prezentowaliśmy dokonania naukowców wywodzących się zarówno z uczelni, jak i instytutów badawczych. Łącznie opisaliśmy 20 wynalazków z prawie setki zgłoszonych przez ludzi i instytucje nauki. Przekrój tematyczny, jak co roku, był imponujący: od hydrologii i nauki o krajobrazie, przez materiałoznawstwo i medycynę, po zootechnikę. Pisaliśmy o urządzeniach, procesach i materiałach o różnym stadium zaawansowania. Niektóre z nich wymagają jeszcze wielu dalszych prac. Inne są właściwie gotowe do komercjalizacji.
ikona lupy />
Dziennik Gazeta Prawna
Reklama
Laureatów konkursu „Eureka! DGP” wybiera kapituła konkursu. Laureat otrzymuje czek o wartości 30 tys. zł ufundowany przez partnera konkursu, firmę Polpharma oraz kampanię reklamową w mediach należących do spółki Infor Biznes, wydawcy DGP, o wartości 50 tys. zł.
Kapituła zdecydowała się uhonorować w tym roku I miejscem wynalazek niosący nadzieję na szerszą komercjalizację (wreszcie) rozwiązań wykorzystujących grafen („Grafen prosto z prasy”, DGP 29/2017) . Wspólne osiągnięcie Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych i Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych oficjalnie nazywa się sposobem redukcji tlenku grafenu – etapu przejściowego na drodze do czystego grafenu, z którego trzeba pozbyć się tlenu (fachowo mówiąc, zredukować go). Dzięki niemu naukowcom udało się uzyskać grafenowy papier o doskonałych właściwościach fizycznych.
Nad wynalazkiem pracowali naukowcy z ITME i ICiMB: dr inż. Ludwika Lipińska, mgr inż. Rafał Koziński, mgr inż. Zbigniew Wiliński, mgr inż. Krzysztof Librant, dr inż. Magdalena Winkowska, mgr Joanna Jagiełło, mgr inż. Zbigniew Mularczyk, dr inż. Krzysztof Perkowski, dr inż. Marcin Osuchowski, mgr inż. Irena Witosławska, dr hab. inż. Adam Witek.
Drugą lokatę zajęli naukowcy z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego („Jak odróżnić dobro od zła”, DGP 74/2017), którzy opracowali nową metodę diagnozowania stanów zapalnych przewodu moczowego. Dotychczasowa metoda bazuje na badaniu ilościowym bakterii zawartych w moczu i bywa niedokładna. Badacze z Pomorza zaproponowali więc rozwiązanie bazujące na komórkach ludzkiego układu odpornościowego, które bez pudła rozpoznają stan zapalny.

Trzecie miejsce przypadło z kolei dwóm wynalazkom ex aequo. Pierwszym z nich jest sposób otrzymywania nanopłatków grafenu i ich zawiesina w wodzie, opracowany przez naukowców ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych („Grafenowy cios w raka”, DGP 19/2017). Celem wynalazku jest wykorzystanie grafenu do walki z nowotworami, i to w podwójnej roli, także jako nośnik dla wykorzystywanej w chemioterapiach platyny. Drugim – maszyna elektryczna o wzbudzeniu hybrydowym autorstwa inżynierów z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego („Napęd lepszy niż w Tesli”, DGP 49/2017). Naukowcy z ZUT szukali dróg obejścia pewnych negatywnych zjawisk fizycznych, które trapią silniki elektryczne, wpływając na ich wydajność – i udało im się to dzięki kilku sprytnym zabiegom konstrukcyjnym.

Oprócz tego kapituła zadecydowała o przyznaniu wyróżnienia, które przypadło naukowcom z gliwickiego Instytutu Metali Nieżelaznych za metodę odzyskiwania cennych metali – wolframu i kobaltu – z odpadów węglików spiekanych, niezwykle twardych materiałów wykorzystywanych np. do produkcji narzędzi do cięcia i szlifowania.
Nagrodzone wynalazki wybrała kapituła w składzie: dr Alicja Adamczak, prezes Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej; prof. Maciej Chorowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju; dr Piotr Dardziński – podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; prof. Jerzy Duszyński, prezes Polskiej Akademii Nauk; Krzysztof Karwowski, dyrektor programu 1 Telewizji Polskiej; Eliza Kruczkowska, dyrektor departamentu rozwoju innowacji w Polskim Funduszu Rozwoju S.A.; Wojciech Kuźmierkiewicz, prezes Naukowej Fundacji Polpharmy; Marcelina Wojciechowska, dyrektor Wydziału Badań i Rozwoju Nowych Technologii PKN Orlen S.A.; oraz Krzysztof Jedlak, redaktor naczelny Dziennika Gazety Prawnej. ⒸⓅ