Ruda Śląska należy do największych górniczych gmin w Polsce. Stąd m.in. pochodzący z tego miasta wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski chciał – jak mówił – by właśnie tu zaprezentować środowiskom samorządowym dotychczasowe dokonania rządu w zakresie restrukturyzacji górnictwa oraz przedstawić plany na przyszłość. Podczas sesji zaprezentowano m.in. założenia Programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce do roku 2030 oraz założenia polityki energetycznej Polski i miksu energetycznego.

„Tylko w pierwszej połowie tego roku górnictwo przyniosło 1,5 mld zł zysku. Przypomnę, że w 2015 roku strata górnictwa węgla kamiennego wyniosła 4,5 mld zł. W dużej mierze to oczywiście zasługa światowej koniunktury i wysokich cen węgla, ale kluczową rolę odegrała przemyślana i systematycznie przeprowadzona restrukturyzacja spółek węglowych. Dziś mamy sprawnie działające firmy, które korzystając z dobrej sytuacji na rynku, przygotowują się i na gorsze czasy” – mówił wiceminister.

Ocenił, że gdy w 2015 r. tworzono Ministerstwo Energii, sytuacja branży była niezwykle trudna. Długi Kompanii Węglowej, Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz Katowickiego Holdingu Węglowego sięgały 10 mld zł, a spółkom groziła utrata płynności finansowej. Natomiast Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie wskazała na błędy, zaniechania i niedopatrzenia oraz brak nadzoru i niekompetencję w zarządzaniu górnictwem w poprzednich latach.

Tobiszowski wymieniał kluczowe podjęte przez rząd i nowe zarządy spółek działania restrukturyzacyjne - utworzenie Polskiej Grupy Górniczej, zespolenie kopalń, włączenie do PGG kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego, restrukturyzację Jastrzębskiej Spółki Węglowej i jej porozumienie z obligatariuszami, pozyskanie środków na inwestycje zwiększające wydajność kopalń, ograniczenie kosztów i inwestycje w kopalni Bogdanka oraz nowelizację Ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego i prace nad nowym programem dla sektora górniczego.

Reklama

Wiceminister przypomniał, że dzięki nowelizacji ustawy górniczej rząd zagwarantował osłony socjalne wszystkim górnikom, którzy dobrowolnie chcą odejść z branży: urlopy górnicze, urlopy dla pracowników zakładów mechanicznej przeróbki węgla oraz jednorazowe odprawy pieniężne. Z tych świadczeń skorzystało dotąd ponad 8 tys. pracowników kopalń. „Jednym z najważniejszych założeń restrukturyzacji branży jest zagwarantowanie miejsc pracy dla górników i ciągły dialog ze stroną społeczną” – zapewnił.

Mówiąc o założeniach polityki energetycznej Polski Marta Kocon z Ministerstwa Energii wskazała, że krajowe zasoby węgla pozostaną podstawą bilansu energetycznego państwa oraz głównym elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski. Zakłada się, że eksploatacja węgla kamiennego będzie prowadzona z uwzględnieniem efektywności kosztowej, aby w efekcie cena energii elektrycznej z węgla zapewniała konkurencyjność polskiej gospodarki. Natomiast eksploatacja zasobów węgla brunatnego ma być realizowana z uwzględnieniem efektywności kosztowej wytwarzania energii z tego surowca, ze względu na jego wyższą niż w przypadku węgla kamiennego emisyjność.

Istotnym punktem polityki energetycznej jest stworzenie rynku mocy, służącego „zapewnieniu impulsu inwestycyjnego dla jednostek wytwórczych, aby zapewnić odpowiednią ilość mocy w systemie elektroenergetycznym”. Zakładane jest dalsze ograniczanie emisji CO2, m.in. poprzez modernizację i zastępowanie jednostek wytwórczych nowymi oraz poprawę sprawności wytwarzania energii. Następować ma także rozwój odnawialnych źródeł energii, przy czym udział OZE w miksie energetycznym „ma wynikać z efektywności kosztowej oraz możliwości bilansowania energii w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym". Docelowo uzupełnieniem miksu może być energia jądrowa.

Będący obecnie na etapie konsultacji Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce, obejmujący okres do 2030 r., zaprezentował Jonasz Drabek z Ministerstwa Energii. Z zawartych w dokumencie prognoz wynika, że w 2030 r. polska gospodarka nadal będzie potrzebowała - w zależności od scenariusza - od 56,5 do nawet 86 mln ton węgla kamiennego.

Liczący blisko 100 stron dokument został przygotowany przez 28-osobowy zespół, w którego skład weszli przedstawiciele rządu, parlamentarzyści, przedstawiciele strony społecznej oraz przedsiębiorcy. Głównym celem Programu jest osiągnięcie i utrzymanie takiego stanu polskiego sektora węglowego, by rentowne, efektywne, innowacyjne górnictwo mogło zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne i wspierało konkurencyjność krajowej gospodarki. Program dla górnictwa węgla kamiennego określa kierunki rozwoju tego sektora oraz politykę rządu wobec niego.

Narzędziem wspierającym działania w sektorze węglowym ma być nowa, kompleksowa ustawa o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, która - jak zapisano w programie - powinna zostać przyjęta do 2020 r. Ma ona m.in. określić możliwość finansowania dodatkowych zadań w sektorze węglowym po 2020 r. W latach 2016-2020 łączne zapotrzebowanie górnictwa na dotację budżetową służącą sfinansowaniu zadań wynikających z już podjętych decyzji oszacowano w Programie na ponad 10 mld 421,1 mln zł, z czego blisko 5,5 mld zł to koszty redukcji zdolności produkcyjnych, a ok. 3,5 mld zł to koszty roszczeń pracowniczych (w tym ponad 3,1 mld zł - osłony socjalne, głównie tzw. urlopy górnicze).

Zawarta w Programie prognoza polskiego zapotrzebowania na węgiel została oparta na szacunkach ekspertów Polskiej Akademii Nauk, którzy w tzw. scenariuszu niskim, określającym minimalne zużycie węgla kamiennego w 2030 r., przy zaniechaniu prac rozwojowych w tym sektorze, oszacowali roczne zapotrzebowanie na 56,5 mln ton. W scenariuszu referencyjnym, w którym krajowy rynek węgla utrzymuje zużycie na poziomie zbliżonym do stanu obecnego, byłoby to w 2030 r. ok. 71 mln ton, a w scenariuszu wysokim, zakładającym rozwój rynku dla węgla energetycznego - 86,1 mln ton. W każdym scenariuszu węgiel kamienny, wraz z brunatnym, pozostają podstawowymi nośnikami energii w Polsce w 2030 r.

Podzielony na dziewięć rozdziałów Program dla górnictwa składa się z dwóch części. Pierwsza to diagnoza oraz analiza obecnego stanu sektora węgla kamiennego. Wynika z niej m.in., iż w Polsce jest ok. 31 mld ton niezagospodarowanych zasobów węgla kamiennego, co stanowi dostateczną rezerwę dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Druga część dokumentu wskazuje na cele Programu oraz metody ich realizacji.

Wśród dziesięciu szczegółowych celów jest m.in. ustabilizowanie rentowności i płynności finansowej przez dostosowanie produkcji do potrzeb rynku, kontynuacja integracji górnictwa z energetyką, zapewnienie pokrycia krajowych potrzeb, inwestycje w dotarcie do nowych złóż i poprawa efektywności wydobycia, rozwój kompetencji pracowników, wspieranie i rozwój czystych technologii węglowych, innowacyjność i poprawa bezpieczeństwa w kopalniach, dywersyfikacja przemysłowego wykorzystania węgla kamiennego, ujednolicenie i uproszczenie systemu wynagradzania w górnictwie oraz dokończenie działań restrukturyzacyjnych.

(PAP)

autor: Marek Błoński

edytor: Dorota Kazimierczak