Zacznij od wyszukania ODS
By móc zarejestrować się w bazie potencjalnych dawców szpiku, musisz udać się do najbliższego Ośrodka Dawców Szpiku (adresy znajdziesz TUTAJ ). Najlepiej skontaktować się z wybraną placówką telefonicznie i ustalić termin wizyty. Pamiętaj, że możesz zgłosić się do tylko jednego ośrodka – poszukiwanie niespokrewnionego dawcy obejmuje ogół istniejących rejestrów. Kilkukrotne pojawienie się w nich tej samej osoby prowadzi do zakłamania wyników procedury.
Kto może zostać dawcą szpiku?
Do rejestru mogą zgłaszać się osoby w wieku 18- 55 lat w dobrym stanie zdrowia. O dyskwalifikacji potencjalnego dawcy decydują takie czynniki jak:
- choroby układu sercowo- naczyniowego, np. zawał serca, zatorowość płucna, migotanie przedsionków, przebyta zakrzepica, tętniak aorty;
- choroba nowotworowa - przebyta lub czynna (choroby u członków rodziny nie stanowią wykluczenia);
- choroby zakaźne, np. HIV, HTLV, wirus zapalenia wątroby (WZW) typu B i C;
- transplantacje włącznie z zastosowaniem materiałów biologicznych, w tym allogenicznych, ksenogenicznych, np. biorcy przeszczepów rogówki, twardówki, opony twardej, zastawki sercowej, nerki lub innych narządów;
- choroby autoimmunologiczne np. wrzodziejące zapalenia jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, miastenia, stwardnienie rozsiane, ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba Gravesa-Basedova, niedokrwistość autoimmunohemolityczna, choroby tkanki łącznej;
- choroby układu nerwowego, np. zaburzenia ruchowe (choroba Parkinsona, choroba Huntingtona), choroby złącza nerwowo-mięśniowego, choroba Creutzfeldta- Jakoba, zaburzenia napadowe (np. epilepsja);
- choroby krwi i szpiku: talasemia, sferocytoza, anemia aplastyczna, hemofilia oraz zaburzenia krzepliwości krwi (np. trombofilia);
- zaburzenia psychiczne: schizofrenia, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia osobowości i zaburzenia zachowania osób dorosłych;
- choroby endokrynologiczne: nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroba Cushinga;
- inne schorzenia, takie jak: wielotorbielowatość nerek, jaskra, osteoporoza, liczne rozległe zabiegi operacyjne zwłaszcza w znieczuleniu ogólnym (więcej niż 3) z wyjątkiem cesarskich cięć, urazy wielonarządowe;
- przyjmowanie leków: wpływających na układ krwiotwórczy, cytostatyk, środków immunosupresyjne;
- uzależnienie od alkoholu, narkotyków lub papierosów.
Jak wygląda wizyta w ODS?
Przed stawieniem się na wizytę musisz zjeść lekkie śniadanie oraz wypić co najmniej szklankę płynu (herbata, kawa, woda lub sok). Po przyjściu do ośrodka, zostaniesz poproszony o wypełnienie Ankiety zdrowotnej dawców komórek krwiotwórczych oraz Karty Ewidencyjnej Centralnego Rejestru Potencjalnych Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej. Następnie lekarz RCKiK przeprowadzi badanie kwalifikujące, upewniając się, czy Twój aktualny stan zdrowia pozwala na uznanie Cię za potencjalnego dawcę szpiku. Jeśli przejdziesz je pomyślnie, zostaniesz zaproszony do laboratorium, gdzie zostaną Ci pobrane dwie próbki (12 ml) krwi żylnej do badań antygenów HLA. Wyniki badań, wraz z danymi dawców, umieszczane są w polskim Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej, a następnie zgłaszane do światowego rejestru Bone Marrow Donors Worldwide (BMDW).
Metody pobierania szpiku kostnego
Zabieg pobrania szpiku ma miejsce dopiero, gdy okaże się, że między określonym dawcą a osobą potrzebującą przeszczepu zachodzi zgodność tkankowa. Materiał do transplantacji można uzyskać na dwa sposoby:
- pobranie komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej, zwane aferezą. Osobie poddającej się zabiegowi są wszczepiane dwie igły - do żył w lewym i prawym dole łokciowym. Krew pobierana z jednej żyły przepływa przez separator, gdzie oddzielane są komórki krwiotwórcze, a pozbawiona ich substancja wraca do dawcy przez igłę umieszczoną w drugiej żyle. Zabieg trwa od 2 do 4 godzin. Przed wykonaniem aferezy, dawca przez 4-5 dni przyjmuje lek zwiększający liczbę komórek krwiotwórczych krążących we krwi obwodowej;
- pobranie szpiku z nakłucia talerza kości biodrowej - ma miejsce w sali operacyjnej, co pozwala zapewnić bezpieczeństwo i niezbędną sterylność zabiegu. Dawca jest wprowadzany do znieczulenia ogólnego przez anestezjologa. Następnie po dokładnym odkażeniu okolicy miejsca pobrania, specjalną igłą, pobiera się z talerza kości biodrowej potrzebną ilość szpiku. Zabieg ten trwa około godziny. Po wybudzeniu dawca musi pozostać w szpitalu do następnego dnia.
Czy zabieg pobierania szpiku może zaszkodzić dawcy?
W większości przypadków komórki krwiotwórcze są pobierane z krwi obwodowej. Afereza nie stanowi niemal żadnego zagrożenia dla dawcy, gdyż jej najgroźniejszą konsekwencję może być powstanie siniaka. Do większej ilości nieprzyjemnych następstw może prowadzić nakłucie talerza kości biodrowej, nie są to jednak powikłania groźne, gdyż zaliczają się do nich: ból gardła, chrypka, nudności, senność utrzymująca się kilka godzin po zabiegu. Możliwy jest także niewielki ból w miejscu pobrania szpiku.
