Malta to kolejny unijny kraj, który w ostatnich dniach dołączył do Prokuratury Europejskiej. 1 sierpnia zdecydowała o tym Holandia.
"Miesiąc temu spotkałem się z władzami maltańskimi, które potwierdziły wolę zwalczania nadużyć finansowych związanych z unijnym budżetem, co możemy robić razem za pośrednictwem Prokuratury Europejskiej. Dlatego wzywam wszystkie pozostałe państwa członkowskie do przyłączenia się do niej. Im więcej krajów członkowskich przyłączy się do Prokuratury, tym silniejszy będzie ten urząd" - powiedziała we wtorek unijna komisarz ds. sprawiedliwości Vera Jourova.
W październiku 2017 roku 20 państw członkowskich UE zgodziło się na powołanie Prokuratury Europejskiej, która ma prowadzić sprawy przestępstw związanych z nadużyciami finansowymi, korupcją, praniem brudnych pieniędzy i poważnymi transgranicznymi oszustwami, związanymi z VAT na kwotę powyżej 10 mln euro. Prokuratura rozpocznie działalność do końca 2020 r.
Państwa członkowskie, które nie są jeszcze członkami Prokuratury Europejskiej i które zechcą do niej przystąpić, mogą to uczynić w dowolnym momencie.
Członkami Prokuratury Europejskiej są już: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Włochy.
Polska już wcześniej zdecydowała, że nie włącza się w tę współpracę. Polskie władze nie kwestionowały samej idei powołania tego organu, lecz uprawnienia, jakie ma on otrzymać.
Do tej pory tylko organy krajowe mogły ścigać nadużycia ze szkodą dla budżetu UE, np. niewłaściwe wykorzystanie funduszy unijnych albo transgraniczne oszustwa podatkowe. Ich jurysdykcja nie sięga jednak poza granice danego państwa.
Zastrzeżenia polskich władz dotyczyły m.in. proponowanych uprawnień Prokuratury Europejskiej w kwestii zwalczania oszustw związanych z VAT. Polscy dyplomaci argumentowali, że jest to kompetencja państw członkowskich, a skuteczność Prokuratury wniosłaby niewielką wartość dodaną w tej kwestii.
Jak wynika z wyliczeń Komisji Europejskiej, co roku budżety państw w całej Europie tracą co najmniej 50 mld euro dochodów z podatku VAT z powodu transgranicznych oszustw. Obchodząc przepisy krajowe i uciekając przed postępowaniami karnymi, transgraniczne zorganizowane grupy przestępcze osiągają zyski dochodzące do miliardów euro rocznie. Poza obszarem podatku VAT w 2015 roku państwa członkowskie wykryły i zgłosiły Komisji nieprawidłowości związane z nadużyciami finansowymi na kwotę ok. 638 mln euro.
KE przekonuje, że prokuratorzy krajowi mają ograniczone możliwości zwalczania transgranicznej przestępczości finansowej na szeroką skalę. Nowy unijny organ będzie mógł prowadzić szybkie dochodzenia w całej Europie oraz w czasie rzeczywistym wymieniać informacje z państwami uczestniczącymi. Ma to być przełom w dotychczasowych działaniach.
Prokuratura Europejska będzie miała siedzibę w Luksemburgu, gdzie będzie urzędował prokurator generalny i prokuratorzy ze wszystkich uczestniczących państw. Będą oni nadzorować śledztwa w sprawach kryminalnych prowadzone przez oddelegowanych do tego celu prokuratorów europejskich w każdym z 22 państw.
