Objęcie nadzorem zwłaszcza tej ostatniej grupy podmiotów sprawiło, że w Komisji znacząco wzrosła liczba prowadzonych w stosunku do podmiotów nadzorowanych postępowań o charakterze naprawczym lub postępowań upadłościowych skutkujących likwidacją. Tylko w okresie włączenia pod nadzór Komisji sektora SKOK-ów liczba kas zmniejszyła się o 22, zaś w ostatnich trzech latach zarządem komisarycznym zostały objęte trzy kolejne kasy. Co warto przypomnieć, przed wspomnianymi nowelizacjami, tj. październikiem 2012 roku, SKOK-i w całości podlegały nadzorowi Kasy Krajowej SKOK, która jednak - jak wykazuje analiza przeprowadzonych postępowań - niechętnie korzystała ze swoich kompetencji nadzorczych i zdecydowanie za rzadko stosowała procedury naprawcze, w tym ustanowienie zarządu komisarycznego, które mogłyby uchronić SKOK-i przed bankructwem.
Zgodnie z znowelizowaną Ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz nową ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych, do postępowań prowadzonych przez Komisję oraz postępowań prowadzonych przed Komisją stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Wcześniej tj. przed wejściem w życie Ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych z dnia 5 listopada 2009 r. oraz nowelizacją Ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym wprowadzającej nadzór Komisji nad SKOK-ami, postępowania przed Kasą Krajową były prowadzone wyłącznie w trybie Ustawy o SKOK sprzed zmiany o której mowa powyżej, a zatem w teorii powinny być szybsze i prostsze do przeprowadzenia. Tak jednak nie było a objęcie kas nadzorem KNF oprócz tego, że zapewnił właściwy nadzór nad SKOK-ami to jednak znacznie wydłużył całą procedurę. Komisja musi bowiem wydać decyzje w trybie wskazanym w Kodeksie postępowania administracyjnego chociażby w takich przypadkach jak wprowadzenie zarządu komisarycznego, przejęcie kasy albo jej wybranych praw majątkowych lub wybranych zobowiązań przez inną kasę lub bank krajowy, likwidację SKOK-ów czy ustanowienie kuratora nadzorującego wykonanie programu postępowania naprawczego.
Co więcej Ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych wskazuje, iż na każdą z powyższych decyzji przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Oznacza to zatem, że decyzje Komisji mają charakter ostateczny a kasa która, nie zgadza się z taką decyzją może zwrócić się do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego o zbadanie jej zgodności z prawem. To z kolei, zgodnie z Prawem o postępowaniu przed sądami administracyjnymi otwiera drogę między innymi do uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej nieważności w całości lub w części stwarzając jednocześnie możliwość zobowiązania Komisji przez sąd do wydania w określonym terminie decyzji wskazując sposób załatwienia sprawy lub jej rozstrzygnięcie. Należy także pamiętać, że w pewnych przypadkach określonych we wspomnianej powyżej Ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi możliwe jest wniesienie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego. To wszystko sprawia, że postępowania względem SKOK, w tym niestety poprzez stosowaną często przez same SKOK-i obstrukcję procesową trwają bardzo długo i nierzadko kasy w tym czasie całkowicie tracą swoją zdolność do wywiązywania się ze zobowiązań.
W przyszłości można mieć tylko nadzieję, że postępowania prowadzone przez KNF względem SKOK-ów prowadzić będą częściej do uzdrowienia ich sytuacji finansowej a nie do likwidacji. Ale to już odrębne zagadnienie z zakresu kondycji finansowej samych SKOK-ów, a nie skuteczności i klarowności procedury. Na marginesie należy zwrócić uwagę, że kryzys o podobnej skali nigdy nie dotknął banków komercyjnych, a wdrażane programy naprawcze w zdecydowanej większości prowadzą do uzdrowienia ich sytuacji finansowej.
Autorzy: Olgierd Świerzewski, radca prawny, partner w sektorze usług finansowych i prawa bankowego w Kancelarii Kochański i Partnerzy; Daniel Kozłowski, adwokat, starszy prawnik w tejże praktyce
