Coraz częściej banki i domy maklerskie pytają klientów, czy transakcja, którą przeprowadzają, nie jest czasem schematem podatkowym.
Podobną dociekliwość powinni wykazać notariusze, biegli rewidenci i biura rachunkowe.
Tylko w ten sposób unikną odpowiedzialności za naruszenie przepisów o raportowaniu schematów podatkowych (ang. MDR), obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.
– Koszt pozyskania oświadczenia od klienta jest dużo mniejszy niż ryzyko związane z samodzielną oceną charakteru danej transakcji – tłumaczy Jarosław Józefowski, radca prawny w Enodo Advisors.
Przypomina, że za niezgłoszenie schematu lub zgłoszenie go po terminie grożą surowe sankcje karne (grzywna do 720 stawek dziennych, co w skrajnych przypadkach może wynieść 21,6 mln zł).
Reklama
– Trudno się dziwić, że wspomagający, tacy jak bank czy dom maklerski, wolą nie podejmować ryzyka. Gdybym sam miał doradzać najlepsze podejście wspomagającym, to zaleciłbym właśnie skierowanie pytania do klienta – komentuje ekspert.

Najlepsze podejście

Jarosław Józefowski spotkał się z listami wysyłanymi przez domy maklerskie z pytaniem, czy wypłacana dywidenda jest elementem szerszego schematu podatkowego. – Same wiedzą jedynie o wycinku rzeczywistości – podkreśla ekspert.
Wspomagający będą zgłaszać schematy transgraniczne powstałe już po 25 czerwca 2018 r.
Zwraca uwagę, że przepisy nakładają na wspomagających obowiązek pytania o schemat podatkowy w sytuacji, gdy mają oni lub powinni mieć co do tego wątpliwości.
– W moim przekonaniu fiskus próbuje wypracować konstrukcję „idealnego wspomagającego”, który powinien powziąć wątpliwości i wypełnić swoje obowiązki za każdym razem, gdy transakcję można ocenić dwojako – uważa Jarosław Józefowski.

Kto musi

Zasadniczo obowiązek zgłoszenia informacji o schematach podatkowych dotyczy promotora. Może nim być doradca podatkowy, adwokat, radca prawny i w zasadzie każdy, kto proponuje rozwiązania pozwalające uzyskać korzyść podatkową.
Obowiązki mają jednak także wspomagający, czyli banki, domy maklerskie, biegli rewidenci, notariusze, księgowi, jeżeli podjęli się „udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia”. Wynika to z art. 86a par. 1 pkt 18 ordynacji podatkowej.
Zasadniczo – jak tłumaczy dr Mariusz Zygierewicz ze Związku Banków Polskich – instytucje finansowe występują jedynie jako wspomagający, a nie promotorzy schematów podatkowych. Postępują więc w zgodzie z przepisami, które obowiązują wspomagających.
Jeśli wspomagający podejrzewa, że chodzi o schemat, który powinien być zgłoszony szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, to powinien w ciągu 5 dni roboczych wysłać pytanie o naturę transakcji do jej promotora lub firmy korzystającej i w tym samym czasie powiadomić szefa KAS o swoich podejrzeniach (art. 86d par. 2 pkt 2 i 86d ust. 3 ordynacji).

Będzie zmiana

Obowiązki dotyczą zarówno schematów krajowych, jak i transgranicznych. W pierwszym przypadku ma znaczenie, czy klient (np. banku, domu maklerskiego) jest podmiotem kwalifikowanym. O tym decyduje wielkość przychodów, kosztów lub aktywów (czy przekroczyły 10 mln euro), lub wartość schematu podatkowego (czy dotyczył on rzeczy lub praw o wartości rynkowej powyżej 2,5 mln euro).
Przy schematach transgranicznych nie ma żadnych limitów.
Resort finansów pracuje nad nowelizacją ordynacji podatkowej, która nakaże wspomagającym zgłaszać schematy transgraniczne powstałe już po 25 czerwca 2018 r. Wspomagający będzie miał taki obowiązek, jeśli nie zrobił tego wcześniej promotor lub korzystający. Zmiana znajdzie się w projekcie nowelizacji ustaw: o CIT, o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami i innych ustaw. Projekt został już wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu (pod pozycją UC161).
Odpowiedź Ministerstwa Finansów na pytania DGP
W przepisach o obowiązkowym raportowaniu schematów podatkowych (tzw. MDR) wprowadzono instytucję wspomagającego, który świadczy usługi pomocy, wsparcia lub porad dotyczących uzgodnienia, które stanowić może schemat podatkowy. W definicji wspomagającego (art. 86a par. 1 pkt 18 ordynacji podatkowej) zawarto otwarty katalog, które mogą być uznane za wspomagającego. Banki zostały wskazane na tej liście.
Pytania kierowane przez bank do klientów w kontekście przepisów o MDR oznaczają, że bank uznał, iż działa w charakterze wspomagającego i powziął wątpliwość, czy świadczone przez niego usługi nie dotyczą wdrażanego u klienta schematu podatkowego.
Wspomagający generalnie świadczą usługi i pełnią pomocnicze funkcje w przypadku schematów podatkowych. Z uwagi na taki charakter swojego zaangażowania, co do zasady, posiadają wiedzę jedynie o pewnym wycinku czynności podejmowanych przez zlecającego mu wykonanie usług. Gdy wspomagający nie został poinformowany o numerze schematu podatkowego i nabierze on wątpliwości, czy zlecone mu prace dotyczą schematu podatkowego, ma obowiązek wystąpienia do podmiotu zlecającego mu dokonywanie czynności o przekazanie pisemnego oświadczenia, że uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego (art. 86d par. 2 ordynacji podatkowej). (…)
Podobne pisma wysyłać mogą przykładowo notariusze, biegli rewidenci lub osoby świadczące usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych.