W mijającym roku doszło także m.in. do serii zamachów na kościoły i luksusowe hotele na Sri Lance, ataku na meczety w Nowej Zelandii, protestów w obronie klimatu, pożaru katedry Notre Dame i rekordowej w ostatnim półwieczu powodzi w Wenecji. Poniżej przedstawiamy kalendarium najważniejszych wydarzeń na świecie w 2019 r.
STYCZEŃ
3.1. USA - Przedstawicielka Partii Demokratycznej Nancy Pelosi została wybrana na przewodniczącą Izby Reprezentantów Kongresu USA.
6.1. UKRAINA - Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I wręczył zwierzchnikowi Cerkwi Prawosławnej Ukrainy, metropolicie Kijowa i całej Ukrainy Epifaniuszowi tomos o autokefalii tego Kościoła.
22.1. NIEMCY - Kanclerz Niemiec Angela Merkel i prezydent Francji Emmanuel Macron podpisali w Akwizgranie nowy traktat o współpracy między obu państwami. Zapowiada on m.in. intensyfikację współdziałania w polityce zagranicznej, obrony czy bezpieczeństwa.
23.1. WENEZUELA - Lider wenezuelskiej opozycji, przewodniczący parlamentu Juan Guaido ogłosił się tymczasowym prezydentem kraju.
24.1. UKRAINA - Zbiegły do Rosji były prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz został zaocznie skazany na 13 lat pozbawienia wolności w procesie o zdradę stanu.
25.1. GRECJA - Grecki parlament poparł porozumienie z Macedonią o zmianie przez ten kraj nazwy na Republika Macedonii Północnej.
26.1. USA - Po pięciu tygodniach zakończył się najdłuższy shutdown w historii USA. Jak poinformował Biały Dom, prezydent Donald Trump podpisał ustawę, która zapewnia finansowanie rządu federalnego do 15 lutego.
LUTY
1.2. USA - Sekretarz stanu USA Mike Pompeo oświadczył, że USA zawieszają przestrzeganie układu o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego i średniego zasięgu INF i za pół roku wycofają się z traktatu, jeśli Rosja nie zacznie się stosować do jego zapisów. Następnego dnia prezydent Rosji Władimir Putin powiedział, że Rosja wstrzymuje swój udział w traktacie INF w odpowiedzi na działania USA.
12.2. SZWECJA - Sąd Rejonowy w Goeteborgu nie wyraził zgody na wydanie polskim władzom Stefana Michnika. Powodem odmowy jest przedawnienie zarzucanych Michnikowi czynów oraz jego szwedzkie obywatelstwo.
21.2. WATYKAN - Rozpoczął się szczyt na temat walki z pedofilią. To pierwsze takie globalne wydarzenie w historii Kościoła. Udział w czterodniowym szczycie brali przewodniczący episkopatów z całego świata, zwierzchnicy katolickich Kościołów wschodnich oraz przełożeni generalni zakonów żeńskich i męskich. Polskę reprezentował wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu arcybiskup Marek Jędraszewski. Szczyt zakończył się 24 lutego.
27-28.2. WIETNAM - Prezydent USA Donald Trump i przywódca Korei Północnej Kim Dzong Un spotkali się na dwudniowym szczycie w Hanoi. Tematem rozmów była denuklearyzacja i perspektywy normalizacji stosunków dwustronnych. Trump i Kim nie doszli do porozumienia.
MARZEC
10.3. ETIOPIA - W katastrofie Boeinga 737 MAX 8 linii Ethiopian Airlines w Etiopii zginęło 157 osób, w tym 19 pracowników instytucji powiązanych z ONZ.
13.3. AUSTRALIA - Australijski kardynał George Pell został skazany przez sąd w Melbourne na 6 lat więzienia za czyny pedofilii wobec dwóch 13-letnich chłopców. To najwyższy w historii Kościoła rzymskokatolickiego dostojnik skazany w procesie karnym za takie czyny.
14.3. USA - Amerykański koncern Boeing, producent dwóch samolotów typu 737 MAX 8, które rozbiły się w odstępie kilku miesięcy, powodując śmierć łącznie 346 osób, podjął decyzję zawieszenia lotów wszystkich samolotów 737 MAX.
15.3. N. ZELANDIA - w atakach terrorystycznych na dwa pełne wiernych meczety w Christchurch na wschodzie Nowej Zelandii zginęło 51 osób, a 49 zostało rannych.
19.3. KAZACHSTAN - Prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew poinformował, że podał się do dymisji.
20.3. KAZACHSTAN - Parlament Kazachstanu przyjął ustawę o zmianie nazwy stolicy kraju Astany na Nur-Sułtan.
20.3. ONZ - Trybunał ONZ w Hadze zwiększył wymiar kary dla byłego przywódcy bośniackich Serbów Radovana Karadżicia z 40 lat więzienia na dożywocie. Sędziowie ocenili, że poprzedni wyrok był zbyt łagodny ze względu na "wyjątkowy ciężar zbrodni i odpowiedzialności" oskarżonego.
21.3. IRAK - Na rzece Tygrys w pobliżu Mosulu w północnym Iraku zatonął prom. Zginęło ponad 100 osób.
KWIECIEŃ
2.4. ALGIERIA - Prezydent Algierii Abdelaziz Buteflika, który sprawował ten urząd nieprzerwanie od 20 lat, złożył rezygnację. W Algierii od tygodni trwały masowe protesty przeciwko jego rządom.
5.4. USA - Amerykanin David Malpass został wybrany na nowego prezesa Banku Światowego.
11.4. UE - Przywódcy 27 państw członkowskich UE wypracowali kompromis ws. przedłużenia brexitu do 31 października.
11.4. SUDAN - Po blisko 30 latach sprawowania władzy prezydent Sudanu Omar Baszir ustąpił ze stanowiska.
11.4. W. BRYTANIA - Brytyjska policja poinformowała o aresztowaniu założyciela serwisu WikiLeaks Juliana Assange'a, który od siedmiu lat przebywał w ambasadzie Ekwadoru w Londynie. Assange został aresztowany jako oskarżony o zlekceważenie wezwania do stawienia się w sądzie oraz na podstawie wniosku o ekstradycję wystawionego przez władze USA. Tego samego dnia zawieszone zostało ekwadorskie obywatelstwo Assange'a.
15.4. FRANCJA - W paryskiej katedrze Notre Dame wybuchł pożar. Ogień zniszczył katedrę, doprowadzając m.in. do zawalenia się XIX-wiecznej iglicy świątyni.
21.4. UKRAINA - Showman telewizyjny Wołodymyr Zełenski zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich na Ukrainie. Pokonał urzędującego prezydenta Petro Poroszenkę.
21.4. SRI LANKA - W Niedzielę Wielkanocną zamachowcy-samobójcy dokonali serii skoordynowanych ataków na kościoły oraz luksusowe hotele na Sri Lance. Do pierwszych sześciu eksplozji doszło w przeciągu 30 minut w trzech kościołach w Kolombo i dwóch innych miastach - Negombo i Batticaloa oraz w trzech luksusowych hotelach w Kolombo. Siódmy wybuch miał miejsce w niewielkim pensjonacie na przedmieściach Kolombo, a ósmy nastąpił w dzielnicy mieszkalnej Dematagoda, również na obrzeżach tego miasta. Dziewiąty miał być przeprowadzony na lotnisku, ale nie powiódł. Zginęło 258 osób, ponad 500 zostało rannych.
MAJ
1.5. W. BRYTANIA - Założyciel portalu WikiLeaks Julian Assange został skazany na 50 tygodni więzienia za zlekceważenie wezwania do stawienia się w sądzie w 2012 roku i próbę uniknięcia sprawiedliwości za sprawą azylu politycznego w ambasadzie Ekwadoru w Londynie.
4.5. TAJLANDIA - W Bangkoku rozpoczęły się trzydniowe uroczystości koronacyjne króla Tajlandii Mahy Vajiralongkorna, określanego również jako Rama X.
14.5. IZRAEL - Ambasador RP w Izraelu Marek Magierowski został zaatakowany fizycznie i słownie przez mężczyznę przed budynkiem polskiej placówki dyplomatycznej w Tel Awiwie. Napastnika aresztowano krótko po incydencie.
23-26.5. UE - Przeprowadzono wybory do Parlamentu Europejskiego.
29.5. WĘGRY - W Budapeszcie wywrócił się statek żeglugi śródlądowej odbywający rejsy turystyczne po Dunaju. Zginęło co najmniej 27 osób.
CZERWIEC
7.6. W. BRYTANIA - Brytyjska premier Theresa May zrezygnowała ze stanowiska lidera rządzącej Partii Konserwatywnej. May zapowiedziała swoją rezygnację pod koniec maja, gdy stało się jasne, że czwarta próba przeforsowania w parlamencie projektu ustawy w sprawie wyjścia kraju z Unii Europejskiej, nie ma szans powodzenia.
9.6. HONGKONG - Rozpoczęły się demonstracje w Hongkongu. W pierwszej manifestacji przeciw projektowi zmian w prawie, umożliwiających przekazywanie podejrzanych władzom Chin kontynentalnych, według organizatorów wzięło udział ponad milion ludzi.
12.6. USA - Prezydenci Andrzej Duda i Donald Trump podpisali deklarację ws. zwiększenia amerykańskiej obecności wojskowej w Polsce.
17.6. EGIPT - Mohammed Mursi, prezydent Egiptu w latach 2012-2013, zmarł po zasłabnięciu podczas przesłuchania w sądzie w Kairze. Przesłuchanie dotyczyło oskarżeń o domniemane nielegalne kontakty z palestyńskim Hamasem.
18.6. W. BRYTANIA - Były minister spraw zagranicznych i burmistrz Londynu Boris Johnson wygrał drugą turę głosowania w procesie wyboru nowego lidera Partii Konserwatywnej i premiera Wielkiej Brytanii.
20.6. GRUZJA - Blisko 10 tys. protestujących zgromadziło się przed budynkiem parlamentu Gruzji w Tbilisi; demonstranci usiłowali wtargnąć do budynku. Demonstrację wywołało wystąpienie deputowanego do rosyjskiej Dumy Siergieja Gawriłowa, który w gruzińskim parlamencie przemawiał po rosyjsku z miejsca przewodniczącego. Protestujący domagali się dymisji m.in. przewodniczącego parlamentu Irakliego Kobachidze.
26.6. UE - Marija Pejczinović Burić, wicepremier i minister spraw zagranicznych i europejskich Chorwacji, została w Strasburgu wybrana na sekretarza generalnego Rady Europy. Zdobyła ona 159 z 270 oddanych głosów. 56-letnia Burić pokonała szefa MSZ Belgii Didiera Reyndersa, który uzyskał 105 głosów. Sześć oddanych głosów było nieważnych.
30.6. KOREA PŁD. - Prezydent USA Donald Trump ogłosił po spotkaniu z przywódcą Korei Płn. Kim Dzong Unem, że oba kraje wznowią robocze negocjacje. Trump jako pierwszy urzędujący prezydent USA przekroczył granicę Korei Płn. i przebywał przez chwilę na jej terytorium.
LIPIEC
1.7. IRAN - Zapasy nisko wzbogaconego uranu w Iranie przekroczyły limit 300 kg, ustalony w porozumieniu z 2015 roku w sprawie programu nuklearnego tego kraju - oświadczył irański minister spraw zagranicznych Mohammad Dżawad Zarif. Informacje potwierdziła Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA).
2.7. UE - Szczyt UE nominował Niemkę Ursulę von der Leyen na szefową Komisji Europejskiej, a premiera Belgii Charlesa Michela wybrał na przewodniczącego Rady Europejskiej.
3.7. UE - Parlament Europejski w Strasburgu wybrał włoskiego socjalistę Davida Sassolego na stanowisko szefa tej instytucji.
12.7. TURCJA - Do Ankary dostarczono pierwsze elementy rosyjskiego rakietowego systemu obrony powietrznej S-400. Zakup przez Ankarę S-400 jest źródłem napięć w stosunkach Turcji z NATO i USA.
16.7. UE - 383 głosami za Ursula von der Leyen została wybrana na szefową Komisji Europejskiej.
21.7. UKRAINA - Partia prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego Sługa Narodu zwyciężyła w przedterminowych wyborach do parlamentu.
23.7. CHINY - W wieku 90 lat zmarł były premier ChRL Li Peng – podały państwowe media. Działacze praw człowieka nazywali go „rzeźnikiem Pekinu” w związku z rolą, jaką odegrał w krwawym stłumieniu demokratycznych protestów na placu Tiananmen w 1989 roku.
24.7. W. BRYTANIA - Boris Johnson został premierem Wielkiej Brytanii.
SIERPIEŃ
8.8. ROSJA - Na poligonie rosyjskiej marynarki wojennej koło wioski Nionoksa nad Morzem Białym wybuchł zasilany energią jądrową silnik rakietowy, powodując śmierć pięciu uczestniczących w jego wypróbowywaniu ekspertów przemysłu zbrojeniowego. Jak podały rosyjskie władze, poziom promieniowania w odległym o 40 kilometrów Siewierodwińsku przewyższał emisję tła naturalnego od 4 do 16 razy.
9.8. NATO - Gen. dyw. dr Piotr Błazeusz objął stanowisko zastępcy szefa sztabu ds. strategicznego rozwoju i przygotowań w Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sil w Europie (SHAPE) w belgijskim Mons.
10.8. USA - Jeffrey Epstein, przebywający w areszcie miliarder i finansista, który oskarżony był o nakłanianie do prostytucji i wykorzystywanie seksualne nieletnich dziewcząt, w nocy z 9 na 10 sierpnia popełnił samobójstwo - podały media w USA. Znaleziono go martwego w celi.
17.8. AFGANISTAN - W eksplozji, do jakiej doszło na przyjęciu weselnym w Kabulu, zginęło ponad 90 osób, a ponad 140 odniosło rany. Rzecznik prezydenta Afganistanu podał na Twitterze, że ataku dokonał zamachowiec samobójca.
20.8. WŁOCHY - Premier Włoch Giuseppe Conte złożył dymisję na ręce prezydenta Sergio Mattarelli.
WRZESIEŃ
6.9. ZIMBABWE - W wieku 95 lat zmarł były prezydent Zimbabwe Robert Mugabe.
14.9. USA - Prezydent Donald Trump potwierdził, że Hamza bin Laden, syn nieżyjącego szefa Al-Kaidy Osamy bin Laden i jego prawdopodobny spadkobierca, zginął w operacji antyterrorystycznej sił USA na granicy Afganistanu i Pakistanu. Nie podano jednak więcej żadnych szczegółów, w tym np. daty zabicia młodego bin Ladena.
24.9. HISZPANIA - Sąd Najwyższy Hiszpanii wyraził zgodę na ekshumację i przeniesienie szczątków generała Francisco Franco, wieloletniego dyktatora, poza mauzoleum hiszpańskiej wojny domowej (1936-1939) w Dolinie Poległych (Valle de los Caidos). Ekshumację przeprowadzono 24 października.
26.9. FRANCJA - W wieku 86 lat zmarł były prezydent Francji Jacques Chirac. Sprawował najwyższy urząd w państwie francuskim przez dwie kadencje, w latach 1995-2007. Został pochowany 30 września na paryskim cmentarzu Montparnasse. Uroczystość pochówku odbyła się w ścisłym gronie rodzinnym. Wcześniej w ceremoniach pogrzebowych wzięło udział 2 tys. gości.
26.9. ONZ - W kuluarach sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych odbyło się pierwsze od 2008 r. spotkanie szefów MSZ Rosji i Gruzji. Rozmawiali ministrowie Siergiej Lawrow i Davit Zalkaliani.
PAŹDZIERNIK
8.10. UE - Janusz Wojciechowski (PiS) dostał zielone światło od koordynatorów komisji rolnictwa Parlamentu Europejskiego na stanowisko komisarza UE ds. rolnictwa. Otwiera mu to drogę do objęcia teki w Komisji Ursuli von der Leyen.
9.10. NIEMCY - Kilku uzbrojonych napastników próbowało wedrzeć się do synagogi w mieście Halle w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. Po nieudanej próbie sforsowania drzwi świątyni otworzyli ogień do ludzi na ulicy. Dwie osoby zginęły.
11.10. SZWECJA - Premier Etiopii Abiy Ahmed Ali został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla za 2019 rok w uznaniu zasług na rzecz procesu pokojowego między jego krajem i Erytreą.
17.10. UE - Unijna "27" dała zielone światło dla umowy ws. brexitu. Szefowie państw i rządów wezwali KE, PE i Radę UE do podjęcia koniecznych kroków dla zapewnienia, że porozumienie będzie mogło wejść w życie 1 listopada. Liderzy podkreślali, że żałują, iż W. Brytania wychodzi z UE.
17.10. ONZ - Polska została wybrana do Rady Praw Człowieka ONZ. Będzie w niej zasiadać przez dwa lata od 1 stycznia 2020 roku.
22.10. JAPONIA - Cesarz Japonii Naruhito formalnie ogłosił światu swoje wstąpienie na tron i ślubował wypełniać zapisaną w konstytucji rolę symbolu państwa. W uroczystości w Pałacu Cesarskim w Tokio wzięło udział ok. 2 tys. dostojników z prawie 190 krajów.
22.10. ROSJA - Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan powiedział, że jego kraj i Rosja osiągnęły porozumienie przewidujące wycofanie się syryjskich bojowników kurdyjskich na odległość 30 km od granicy z Turcją w północno-wschodniej Syrii w ciągu 150 godzin.
23.10. W. BRYTANIA - W naczepie ciężarówki w parku przemysłowym Waterglade Industrial Estate ok. 30 km na wschód od Londynu znaleziono ciała 39 osób. Wszystkie były obywatelami Wietnamu.
29.10. USA - Prezydent USA Donald Trump poinformował, że amerykańscy żołnierze zabili prawdopodobnego zastępcę przywódcy Państwa Islamskiego (IS) Abu Bakra al-Bagdadiego. Nie podał konkretnego nazwiska ani okoliczności śmierci dżihadysty.
29.10. W. BRYTANIA - Brytyjscy posłowie zdecydowali, że przedterminowe wybory do Izby Gmin odbędą się w czwartek 12 grudnia.
31.10. SYRIA - Państwo Islamskie (IS) potwierdziło śmierć swojego dotychczasowego przywódcy Abu Bakra al-Bagdadiego. Jego następcą został Abu Ibrahim al-Haszemi al-Kuraiszi.
LISTOPAD
4.11. USA - Stany Zjednoczone jako pierwsze państwo spośród sygnatariuszy paryskiego porozumienia klimatycznego z 2015 r. rozpoczęły formalny proces wycofywania się z tej umowy. Nakładała ona na USA obowiązek ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
9.11. NIEMCY - W Berlinie odbyły się główne uroczystości z okazji 30. rocznicy upadku muru berlińskiego. Wziął w nich udział m.in. prezydent Polski Andrzej Duda.
10.11. BOLIWIA - Prezydent Boliwii Evo Morales oświadczył, że składa dymisję.
11.11. USA - Polska dołączyła do amerykańskiego programu ruchu bezwizowego (Visa Waiver Program, VWP).
12.11. WŁOCHY - Poważne straty zanotowano w Wenecji, gdy zalewająca miasto tzw. wysoka woda osiągnęła wyjątkowo wysoki poziom 187 centymetrów. Pod wodą znalazło się całe historyczne centrum miasta i okolice. Była to rekordowa w ostatnim półwieczu powódź.
18.11. USA - Izraelskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu Jordanu nie jest sprzeczne z prawem międzynarodowym - ogłosił sekretarz stanu USA Mike Pompeo.
19.11. SZWECJA - Szwedzka prokuratura poinformowała o umorzeniu śledztwa wobec założyciela demaskatorskiego portalu WikiLeaks Juliana Assange'a.
20.11. W. BRYTANIA - Książę Andrzej - młodszy syn brytyjskiej królowej Elżbiety II - ogłosił, że wycofuje się "na dającą się przewidzieć przyszłość" z pełnienia obowiązków. Przyznał, że jego znajomość z Jeffreyem Epsteinem stała się "poważnym obciążeniem" dla rodziny królewskiej.
20.11. CHORWACJA - Były premier Polski i lider Platformy Obywatelskiej, a wówczas także przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk został wybrany na szefa Europejskiej Partii Ludowej.
21.11. IZRAEL - Prokurator generalny Izraela Awichaj Mandelblit postawił premiera Benjamina Netanjahu w stan oskarżenia w sprawach dotyczących korupcji, nadużycia zaufania i defraudacji.
27.11. UE - Parlament Europejski poparł unijny budżet na 2020 r. Europosłom w toku negocjacji z Radą UE udało się zwiększyć w nim fundusze na ochronę klimatu, badania, inwestycje w infrastrukturę oraz pomoc dla ludzi młodych.
29.11. UE - Jean-Claude Juncker pożegnał się w sali prasowej budynku Komisji Europejskiej w Brukseli ze stanowiskiem szefa tej instytucji.
29.11. ŚWIAT - W 2,3 tys. miast w 153 państwach odbyły się strajki klimatyczne na wezwanie ruchu społecznego Fridays for Future.
29.11. W. BRYTANIA - Dwie przypadkowe osoby zginęły, a trzy zostały ranne w ataku terrorystycznym, do którego doszło na Moście Londyńskim (London Bridge). Sprawca, który uzbrojony był w nóż i miał atrapy ładunków wybuchowych, został zastrzelony przez policję. W powstrzymaniu terrorysty uczestniczył Polak.
GRUDZIEŃ
2.12. HISZPANIA - Rozpoczął się międzynarodowy szczyt klimatyczny ONZ - COP25 - w stolicy Hiszpanii z udziałem delegatów z prawie 200 państw. Trwał do 15 grudnia.
4.12. USA - Kontrolowana przez Demokratów komisja wywiadu Izby Reprezentantów USA przegłosowała raport, w którym stwierdzono, że Donald Trump nadużył urzędu prezydenta dla swej korzyści, zabiegając o zagraniczną pomoc w wyborach prezydenckich w 2020 roku.
4.12. W. BRYTANIA - W Londynie odbyło się spotkanie przywódców państw NATO, zorganizowane z okazji 70-lecia istnienia Sojuszu. Z Polski uczestniczył prezydent Andrzej Duda.
5.12. FRANCJA - Strajk generalny we Francji. Związki zawodowe szacują liczbę protestujących na ulicach miast na 1,5 mln osób, MSW podaje, że w protestach wzięło udział 806 tys. osób. Uczestnicy strajków i demonstracji, które odbyły się w całej Francji protestowali przeciwko reformie systemu emerytalnego.
9.12. FRANCJA - Prezydenci Rosji i Ukrainy, Władimir Putin i Wołodymyr Zełenski prowadzili w Paryżu rozmowy w kuluarach szczytu normandzkiego. Było to ich pierwsze spotkanie dwustronne
11.12. UE - Komisja Europejska przyjęła Europejski Zielony Ład - projekt unijnej strategii, która ma doprowadzić Unię Europejską do neutralności klimatycznej w 2050 roku.
12.12. W. BRYTANIA - Partia Konserwatywna premiera Borisa Johnsona wygrała przedterminowe wybory do Izby Gmin.
17.12. USA - Amerykański koncern lotniczy Boeing podjął decyzję o wstrzymaniu od stycznia 2020 roku produkcji samolotów 737 Max. To efekt uziemienia tego typu maszyn po dwóch katastrofach, w których zginęło łącznie 346 osób.
19.12. USA - Po raz trzeci w historii USA Izba Reprezentantów przegłosowała artykuły impeachmentu prezydenta Stanów Zjednoczonych. Tym samym Donald Trump został postawiony w stan oskarżenia.
19.12. SZWECJA - Sąd Rejonowy w Goeteborgu nie zgodził się na wydanie polskim władzom byłego stalinowskiego sędziego Stefana Michnika.
19.12. ROSJA - W strzelaninie w centrum w Moskwy w rejonie gmachu Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB) zginęli dwaj funkcjonariusze, sprawca strzelaniny działał sam - podała FSB. Cztery osoby zostały ranne.
>>> Polecamy: Brak prądu, susza i ogromne długi: tak giną gospodarki Zambii i Zimbabwe
