Zaliczka, zadatek czy przedpłata wręczane są zwykle kontrahentowi przy zawieraniu umowy przedwstępnej. Jest to umowa, w której jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej. Jeśli jednak nie dojdzie do zawarcia umowy przyrzeczonej z winy jednej ze stron, to zgodnie z przepisami druga strona może odstąpić od umowy, zatrzymując zadatek, a gdy sama go dała, żądać kwoty dwukrotnie wyższej. W opisanej sytuacji wszystko wskazuje na to, że wpłacony przez podatnika zadatek przepadnie, gdyż to z jego winy umowa została zerwana. W takim przypadku, jak określają przepisy art. 23 ust. 1 pkt 54 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy. Najlepszym wyjściem z tej sytuacji jest skłonienie kontrahenta do rozwiązania umowy na podstawie zgodnych oświadczeń woli obu stron. Wówczas zadatek ulega zwrotowi w takiej wysokości, w jakiej został wpłacony.