Wykorzystując trudną sytuację na rynku kredytów hipotecznych, banki próbują wprowadzać do stosowanych przez siebie umów postanowienia, które nie zawsze są zgodne z prawami konsumentów.
O każdej zmianie w tabeli opłat i prowizji bank musi poinformować swoich klientów. Jednym z postanowień niedozwolonych jest przyznanie sobie przez bank prawa do swobodnej zmiany regulaminu, który jest integralną częścią umowy. Praktykę taką zastosował ostatnio Polbank, przeciwko któremu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie.

Korekta umowy

– Konsument powinien mieć zawsze możliwość kontrolowania zasadności wprowadzanych zmian. W umowach z konsumentami warunki zmiany powinny być sformułowane w taki sposób, aby bank nie mógł ich dokonywać według własnego uznania i w dowolnie wybranym momencie – mówi Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy UOKiK.
Reklama
Przyznanie sobie przez bank prawa do jednostronnej zmiany regulaminu jest niedozwoloną klauzulą umowną. Zgodnie z art. 3833 pkt 10 kodeksu cywilnego zabronione jest stosowanie postanowień, które uprawniają przedsiębiorcę do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie.

Obowiązki informacyjne

Klienci podpisujący umowy kredytowe powinni pamiętać, że mają prawo do rzetelnych informacji na temat zmian w tabelach opłat i prowizji. Wiele banków nie przestrzega tego uprawnienia w należyty sposób. Polbank np. o wprowadzaniu takich zmian informował swoich klientów wyłącznie poprzez wywieszenie ogłoszenia w siedzibie banku. UOKiK uznał, że naruszył w ten sposób prawo konsumentów, którzy mają utrudniony dostęp do informacji. Przedsiębiorca zobowiązany jest doręczyć konsumentowi zmieniony wzorzec umowny, którym jest tabela opłat i prowizji.

Interpretacja umowy

Umowy kredytowe jednoznacznie powinny określać obowiązki ciążące na banku i na kredytobiorcy. Kredytobiorca musi mieć pewność, że jeżeli będzie sumiennie wykonywał obowiązki wynikające z umowy, to bank jej nie rozwiąże i nie zażąda z tego tytułu natychmiastowej spłaty zobowiązania. Dlatego UOKiK uznał, że nieprecyzyjne określenie przez Polbank sytuacji, które mogą być uznane za niedotrzymanie warunków umowy i stanowić podstawę jej rozwiązania, mogą naruszać prawa kredytobiorców. Artykuł 3833 pkt 9 kodeksu cywilnego zakazuje stosowania postanowień, które przyznają przedsiębiorcy prawo do dokonywania wiążącej interpretacji umowy.
– Sytuacje powodujące zastosowanie sankcji za naruszenie umowy powinny być określone wyczerpująco i w sposób niebudzący wątpliwości – wyjaśnia Małgorzata Cieloch.
Podpisując umowę o kredyt hipoteczny, konsument powinien zwracać uwagę na to, aby wszystkie postanowienia umowy były z nimi uzgodnione.
Jeżeli w trakcie spłaty kredytu okaże się, że jakieś postanowienia są przez bank stosowane, a nie były uzgodnione indywidualnie z klientem, to nie są one dla niego wiążące, jeżeli kształtują prawa konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Dochodzenie praw

Bank, który stosuje postanowienia naruszające interesy konsumentów i wpisane do rejestru niedozwolonych klauzul umownych, może zostać ukarany karą w wysokości do 10 proc. ubiegłorocznego przychodu. W tym celu UOKiK musi wszcząć postępowanie o naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Jeżeli zatem klienci zauważą, że ich bank takie postanowienia stosuje, to powinni zwrócić się do niego o zmianę, a gdy jej nie dokona, to powinni zwrócić się do miejskich lub powiatowych rzeczników konsumentów lub do UOKiK.
Rejestr klauzul
93 klauzule
dotyczące usług finansowych UOKiK ujął w rejestrze klauzul niedozwolonych