Unijne dotacje to nie tylko wsparcie na inwestycje. Przedsiębiorcy mogą także sięgnąć po pieniądze z UE, by chronić swoją własność intelektualną i przemysłową. Oszczędzając na ochronie znaków towarowych,wzorów przemysłowych i patentów, średnia firma traci rocznie średnio 4 mln zł, a większa – nawet 1 proc. przychodów.
W gospodarce opartej na wiedzy własność intelektualna i przemysłowa jest jedną z najistotniejszych kwestii w podejmowaniu decyzji gospodarczych. Nowe produkty, wzory, znaki oraz projekty twórcze pojawiają się nieustannie. Korzystanie w pełni z systemu ochrony własności przemysłowej i intelektualnej ułatwia firmom czerpanie korzyści z ich zdolności innowacyjnej. Niestety, ochrona wynalazków czy znaków towarowych jest piętą achillesową polskich przedsiębiorstw, a szczególnie małych i średnich firm.
Pod względem stosowania instrumentów ochrony własności przemysłowej Polska osiąga podobne rezultaty jak Białoruś, Indie czy małe państwa UE. Od dużych krajów europejskich dzieli nas przepaść. Jeszcze gorzej jest w porównaniu do takich potęg jak USA czy Japonia.

Wymierne straty

Z szacunków firmy doradczej KPMG wynika, że brak należytej ochrony znaków towarowych, wzorów przemysłowych czy patentów przekłada się na straty finansowe. W przypadku przedsiębiorstwa średniej wielkości rocznie wynoszą one średnio 4 mln zł. W przypadku dużych firm często przekraczają 1 proc. rocznych przychodów. Gdy porównamy to ze skalą piractwa intelektualnego (ponad 65 proc. polskich firm ocenia, że ma z tym problemy), to straty w skali całej gospodarki idą w setki milionów złotych. Najbardziej narażony jest sektor produkujący dobra konsumpcyjne.
Reklama
Tymczasem objęcie ochroną wdrożonych już pomysłów zwiększa opłacalność inwestycji w działalność badawczo-rozwojową i przyczynia się do upowszechniania nowych rozwiązań z korzyścią dla ich wynalazców. Bez problemów można na takie przedsięwzięcie zdobyć unijną dotację.

Miliony do wzięcia

Od 1 lutego przedsiębiorcy mogą się ubiegać o dofinansowanie na pokrycie kosztów związanych z uzyskaniem ochrony własności przemysłowej. Do zagospodarowania w ramach Działania 5.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest ponad 35 mln zł. Wnioski można składać do końca roku lub do wyczerpania budżetu na 2010 rok.
Działanie 5.4 skierowane jest do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Największą jego zaletą jest pewność otrzymania pieniędzy. Zainteresowanie dotacjami na ochronę własności przemysłowej jest niskie, co sprawia, że firmy, które zdecydują się na złożenie wniosku, mają ogromne szanse na uzyskanie pieniędzy. Działanie 5.4 składa się z dwóch poddziałań, skierowanych do odrębnych grup: przedsiębiorców (5.4.1) i instytucji popularyzujących wiedzę w tej dziedzinie (5.4.2).
Nas interesuje to pierwsze, bo pozwala dostać wsparcie na uzyskanie i realizację ochrony własności intelektualnej. Dofinansowanie może pokryć koszty związane z przygotowaniem zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub przemysłowego, koszty opłat urzędowych za to zgłoszenie, reprezentacji pełnomocnika przed odpowiednim organem własności przemysłowej czy postępowania w zakresie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji.

Ile można dostać

W przypadku wsparcia na uzyskanie ochrony prawa własności przemysłowej dofinansowanie może wynosić od 2 do 400 tys. zł. Wymagany jest wkład własny. Jego wysokość zależy od wielkości przedsiębiorstwa i nie może przekraczać określonego proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia dofinansowaniem:
● 70 proc. w przypadku mikroprzedsiębiorstwa lub małego przedsiębiorcy, jeżeli wynalazek, wzór użytkowy lub przemysłowy powstał w wyniku badań przemysłowych,
● 60 proc. w przypadku średniego przedsiębiorstwa, jeżeli wynalazek, wzór użytkowy lub przemysłowy powstał w wyniku prowadzonych badań przemysłowych;
● 45 proc. w przypadku mikroprzedsiębiorstwa lub małej firmy, jeżeli wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy powstał w wyniku prac rozwojowych;
● 35 proc. w przypadku średniego przedsiębiorstwa, jeżeli wynalazek, wzór użytkowy lub przemysłowy powstał w wyniku prac rozwojowych.
W przypadku dofinansowania na realizację ochrony własności przemysłowej dotacja może wynosić również od 2 do 400 tys. zł, a jej wielkość nie może przekraczać:
● w przypadku mikroprzedsiębiorstwa lub małego przedsiębiorcy – 45 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem;
● w przypadku średniego przedsiębiorstwa – 35 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem.
Formy ochrony własności przemysłowej i intelektualnej
Patent. Prawo wyłączne udzielane na wynalazek w Polsce przez Urząd Patentowy, w UE przez Europejski Urząd Patentowy. Daje prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określonym terytorium przez 20 lat od zgłoszenia.
Patent Europejski. Europejska Konwencja Patentowa umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w 38 krajach europejskich. Ubiegający się o patent europejski decyduje, w których krajach będzie obowiązywała ochrona patentowa.
Wzór użytkowy. Nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy chroniony jest prawem przez 10 lat od daty zgłoszenia wzoru.
Wzór przemysłowy. Nowa i oryginalna, nadająca się do wielokrotnego odtwarzania postać wytworu, przejawiająca się w szczególności w jego kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie. Wzór przemysłowy chroniony jest prawem, które udzielane jest na okres 5 lat od daty zgłoszenia z możliwością przedłużania o kolejne pięcioletnie okresy, łącznie do 25 lat.
Znak towarowy. Każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych firm. Może nim być wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, także sygnał dźwiękowy. Czas trwania ochrony wynosi 10 lat od zgłoszenia znaku i może być przedłużany na kolejne okresy dziesięcioletnie.
OPINIA
Mieczysław Bąk
zastępca sekr. generalnego Krajowej Izby Gospodarczej
Polscy przedsiębiorcy często nie dostrzegają zagrożeń wynikających z braku ochrony i nie znają korzyści płynących z ochrony znaków towarowych, wzorów przemysłowych czy uzyskanych patentów. Z doświadczeń KIG wynika, że najłatwiej jest przekonać przedsiębiorców do stosowania promowanych rozwiązań poprzez pokazywanie korzyści. Bardzo ważne są sprawdzone wzory, głównie doświadczenia innych firm, które odniosły sukces i które można porównać do typowych sytuacji w polskich warunkach. KIG realizuje projekt „Strategie zarządzania międzynarodowego oparte na własności intelektualnej. Promocja korzyści z ochrony własności intelektualnej w polskich przedsiębiorstwach” współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach PO IG, Działanie 5.4. Jego istotnym elementem są studia przypadków firm, których strategia wzrostu oparta była na innowacji, połączonej z uzyskaniem praw wyłącznych do własności intelektualnej. Spotkania prowadzone przez nas wykazują, że tylko nieliczne firmy mają strategie, uwzględniające wykorzystanie własności intelektualnej.
Moim zdaniem opracowane przez nas wytyczne dla firm w zakresie włączania ochrony własności przemysłowej do strategii rozwojowych na rynkach międzynarodowych, zawierające omówienie zagrożeń wynikających z braku ochrony oraz wskazanie tych elementów, których ochrona generuje największe przyrosty wartości dodanej, pozwolą na przedstawienie firmom gotowych rozwiązań, pozwalających na budowanie strategii opartych na ochronie własności przemysłowej.
ikona lupy />
Mieczysław Bąk, zastępca sekr. generalnego Krajowej Izby Gospodarczej / DGP
ikona lupy />
Polscy przedsiębiorcy niechętnie chronią swoje wynalazki / DGP