Prawidłowo funkcjonujący system elektroenergetyczny gwarantuje bezpieczeństwo energetyczne – jest zdolny przetrzymać nagłe awarie, zapewniając odbiorcom wymaganą ilość mocy i energii. Blackout to taka awaria systemu, która powoduje utratę napięcia w sieci elektroenergetycznej na znacznym obszarze i odcięcie odbiorców od zasilania.
– Blackout to jedno z największych zagrożeń rozwojowych kraju. Wciąż wydaje się pozostawać w sferze dyskusji specjalistów i branży. Tymczasem konsekwencje zacofanej infrastruktury przesyłowej zderzone z rosnącym zapotrzebowaniem gospodarki na energię mogą spowodować prawdziwą katastrofę już w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy – przewiduje Dominika Uberman, partner w kancelarii CMS Cameron McKenna, która zajmuje się m.in. finansowaniem przedsięwzięć w sektorze energetycznym. Już dziś przerwy w dostawach na poziomie skumulowanym rocznym wynoszą w Polsce 300 minut. Dla porównania w Japonii ten czas wynosi 17 minut, a benczmarki światowe mówią o 180 – 120 minutach.
– Bez radykalnych decyzji o rozbudowie i modernizacji linii przesyłowych, a także bez inwestycji w czystą energię statystyki te będą się jedynie pogarszały – dodaje Dominika Uberman.
>>> Polecamy: Blackout: najważniejsza jest modernizacja sieci
Reklama
Potrzeby i możliwości
Dzisiejsze szczytowe zapotrzebowanie na moc polskiego systemu energetycznego wynosi około 26,7 GW. Tymczasem osiągalna moc (czyli oficjalnie zgłoszone moce wytwórcze) to obecnie 34,4 GW. Jest więc teoretycznie niewielki zapas. Jednak krzywe podaży energii i popytu na nią szybko się do siebie zbliżają. Analitycy rynku prognozują, że do ich przecięcia dojdzie w latach 2015 – 2016. Wtedy problem niedoborów energii stanie się wyraźnie odczuwalny w całej gospodarce. Niemniej symptomy tej sytuacji mogą wystąpić wcześniej, nawet już w przyszłym roku, gdy w związku z Euro 2012 nagle wzrośnie zapotrzebowanie na moc – system może tego nie wytrzymać.
– Nieuchronnie zbliża się kryzys deficytu mocy. Konieczna jest intensywna rozbudowa lub odbudowa potencjału wytwórczego i przesyłowego. Inwestycje potrzebne systemowi elektroenergetycznemu powinny zostać zrealizowane w krótkim okresie ze względu na spodziewane zachwianie bilansu mocy, ze wszystkimi tego negatywnymi konsekwencjami cenowymi – ocenia Tomasz Kowalak, dyrektor departamentu taryf w URE.
>>> Czytaj też: Eksperci alarmują: Warszawa poważnie zagrożona brakiem prądu
Im szybciej będzie rosła cena za jednostkę energii i im większe będzie ryzyko odcięć, tym bardziej silna będzie tendencja do zaopatrywania się w energię we własnym zakresie, np. przez zakup i eksploatację urządzeń do produkcji energii. Zdaniem Tomasza Kowalaka centralna sieć powinna odgrywać rolę integratora łączącego dużych, małych i najmniejszych producentów energii. Bez podjęcia tej funkcji blackout jest groźny dla obu stron – dla odbiorców, dla których rośnie ryzyko nagłego odcięcia zasilania, ale i dla centralnego dostawcy, od którego będą odłączać się dotychczasowi odbiorcy, głównie ze względu na niebezpieczeństwo nagłego odcięcia dostaw.
Zagrożony bilans
Według Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Elektroenergetyki ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity) Polska jest jedynym krajem UE o zagrożonym bilansie mocy w 2015 r. Na jakich przesłankach opiera się to stwierdzenie? Polski system energetyczny w zdecydowanej większości bazuje na inwestycjach zrealizowanych w latach 60., 70. i 80. ubiegłego wieku. Efektem takiego stanu jest znaczne zużycie infrastruktury, linii przesyłowych i osłabienie mocy wytwórczych. Cechami charakterystycznymi systemu są: przestarzała technologia (wysoka emisja CO2), słaba efektywność (sprawność), duża monokultura węglowa z niskim potencjałem inwestycyjnym i rozwojowym, mała elastyczność i niedopasowanie geograficzne do potrzeb gospodarki.
– 40 proc. bloków energetycznych ma ponad 40 lat, w tym ok. 15 proc. ma ponad 50 lat, a więc powinny być natychmiast zatrzymane i odłączone od sieci. Bloków trzydziestoletnich i starszych jest ponad 70 proc. – wskazuje prof. Krzysztof Żmijewski, sekretarz generalny Narodowego Programu Redukcji Emisji.
Ryzyko wystąpienia nagłych przerw w zasilaniu wynika nie tylko z kondycji systemu. Każdy dodatkowy czynnik je potęguje, a takich czynników nie brak. Najbardziej znaczące z nich to: słabe połączenia transgraniczne uniemożliwiające import potrzebnych ilości energii, niedostosowanie sieci wewnętrznych w kraju do absorpcji importowanej energii, nadmierna ilość tzw. mocy biernej w systemie, nagły, lokalny wzrost zapotrzebowania na moc czy wystąpienie nagłych zjawisk atmosferycznych – burz, huraganów itp.
>>> Czytaj też: W Grudziądzu powstanie największa w Polsce elektrownia gazowa
