Rak w najbliższej dekadzie może kosztować polską gospodarkę blisko 22 mld zł. Obecnie – jak wynika z raportu EY – ta kwota wynosi 17 mld zł. Sytuacje mogłaby poprawić lepsza organizacja leczenia, strategia walki z rakiem oraz dostęp do skutecznych terapii.

Jakub Schulz, były wiceminister zdrowia, obecnie ekspert firmy konsultingowej EY, wylicza, że na straty dla gospodarki składają się m.in. niezdolność do pracy – 1,4 mld zł, przedwczesne zgony – 8,4 mld zł (liczone jest to jako strata produkcji w całym okresie, który dana osoba przepracowałaby, gdyby nie chorowała). Na straty dla gospodarki składa się także obniżona wydajność pracy osób, które sprawują nieformalną opiekę nad chorymi.

Autorzy raportu „Propozycja poprawy polskiego systemu onkologicznego” wskazują, że za dziesięć lat zwiększy się liczba chorych na nowotwory – obecnie jest szacowna na 310 tys. W 2025 r. może wynosić 350 tys. Zwiększy się także liczba nowych przypadków raka – ze 150 tys. do 185 tys. rocznie. Co z kolei oznacza, że koszty dla gospodarki z powodu choroby zwiększą się o 29 proc. i będą stanowić 1,3 proc. PKB.

Niska przeżywalność

Do tego dochodzi bardzo niska przeżywalność chorych na raka w Polsce – jako wskaźnik porównuje się 5-letni okres przeżycia od zdiagnozowania choroby. Według danych WHO umieralność na raka w Polsce była o 17 proc. wyższa niż przeciętnie w UE. Dla przykładu u nas po zdiagnozowaniu raka prostaty przeżywa (5 lat) – 63 proc. osób, w Unii ten odsetek wynosi 73 proc. Mniejsza jest różnica w przypadku raku płuca: szansę na przeżycie ma 20 proc. w UE – 22 proc. Także w przypadku raka piersi różnice są niewielkie.

Reklama

Co wpływa na skuteczność leczenia? Według autorów raportu powołujących się na analizy OECD: w 30 proc. organizacja procesu leczenia (czyli ścieżka leczenia pacjenta: diagnozy choroby, konsultacji lekarskich). Kolejne 25 proc. to zarządzanie strategiczne – czyli opracowanie konkretnych celów, które powinno się osiągnąć w walce z nowotworem, i zmian systemowych. 45 proc. sukcesu to dostępność zasobów – lekarzy, aparatury medycznej.

Opisywana przez nas publikacja to kolejny raport wykazujący słabości leczenia onkologicznego w Polsce. Zdaniem autorów raportu oraz organizacji zajmujących się pacjentami głównym kłopotem jest brak dostępu do nowoczesnego leczenia. W tle zaś są toczące się rozmowy w resorcie zdrowia o refundację leków onkologicznych.

Jedynym z powodów sporu w tych rozmowach są finanse. Ministerstwo Zdrowia przekonuje, że ma ograniczony budżet na refundację leków. Obecnie w resorcie toczą się rozmowy z kilkuset producentami, z czego część dotyczy terapii onkologicznych.

Z jednej strony resort stawia ultimatum – albo niższa cena, albo brak refundacji. Firmy z kolei nie składają wniosków o refundacje niektórych terapii. Jak przekonują, ceny, po jakich sprzedają leki w Polsce, są najniższe w całej Unii. Sabine Vogler z WHO w rozmowie z DGP uważa, że sytuacja nie jest tak prosta. Jak tłumaczy, wszystko zależy do produktu.

Problem całej Europy

Walka o dostęp do terapii to nie tylko kłopot Polski. Również w Komisji Europejskiej toczą się rozmowy, jak zwiększyć dostępność innowacyjnych leków i zawalczyć o przystępniejsze ceny. Jednym z pomysłów są wspólne negocjacje cenowe prowadzone przez kilka państw. Jako pierwsze taką próbę podjęły Belgia i Holandia. Jak mówią eksperci unijni, dzięki temu mają większą siłę przetargową.

Terapie onkologiczne są obecnie kluczowe. Rak, według ekspertów, może stać się pierwszym zabójcą w Europie. Obecnie zajmuje drugie miejsce po chorobach układu krwionośnego. Dlatego firmy pracują nad coraz nowszymi rozwiązaniami. I wykorzystując sytuację, proponują coraz wyższe ceny. Udowadniają też, że większe pieniądze są im potrzebne, by pracować nad nowymi rozwiązaniami, które są kosztowne.

Ministerstwo Zdrowia przekonuje, że w Polsce dostępne jest to leczenie, które jest rzeczywiście skuteczne i opłacalne ekonomiczne. Eksperci wskazują, że najczęściej jako główne kryterium, które powoduje odrzucenie leku, jest właśnie sama cena. Spośród 13 kryteriów ustawy refundacyjnej kosztowe zdaje się dzisiaj głównym czynnikiem decydującym o tym, czy dany lek zostanie objęty finansowaniem z budżetu NFZ, czy nie. Kryterium skuteczności klinicznej, czyli jak bardzo dany lek może przedłużyć i poprawić komfort życia chorych, schodzi na dalszy plan.

ikona lupy />
Liczba chorych na raka i odsetek zgonów / DGP