"Opublikowanie dokumentu ma na celu umożliwienie środowisku gospodarczemu aktywnego włączenia się w proces zarządzania ryzykiem zewnętrznym poprzez zwrócenie uwagi na zachowania podatników niezgodne z prawem, w szczególności niezidentyfikowane dotychczas przez organy podatkowe, i co za tym idzie, eliminowanie z przestrzeni gospodarczej nieuczciwej konkurencji" - napisano w Planie.
Branże, którym organy podatkowe w przyszłym roku będą szczególnie bacznie się przyglądać, podzielono ze względu na właściwości urzędów, którym mają one podlegać. Wskazano grupy podatników objęte właściwością wyspecjalizowanych urzędów skarbowych, pozostałych urzędów skarbowych oraz – od 1 stycznia 2016 r. – właściwością strategicznego urzędu skarbowego. W dużej części podobszary ryzyka objęte przez te urzędy pokrywają się.
Zgodnie z dokumentem pod lupą fiskusa powinny się znaleźć m.in: doradztwo i inne usługi niematerialne, handel hurtowy pozostały, nieruchomości, działalność agentów sprzedaży, produkcja materiałów budowlanych i usługi budowlane, usługi finansowe i ubezpieczeniowe, handel elektroniką, e-handel i usługi informatyczne. Ponadto na listę trafiły: produkcja i obrót metalami i produktami metalowymi, motoryzacja, handel artykułami spożywczymi i tytoniem, paliwa, transport i logistyka, opieka zdrowotna (w tym praktyka lekarska i pozostałe usługi medyczne).
Idą zmiany administracyjne
W analizie wskazano, że zgodnie z planem MF w przyszłym roku nastąpią istotne zmiany organizacyjne w strukturze Administracji Podatkowej. Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie ma zostać przekwalifikowany na tzw. strategiczny urząd skarbowy, wyznaczony do obsługi największych podmiotów gospodarczych działających w Polsce, które z uwagi na wartość płaconych podatków (sięgającą poziomu ok. 50 proc. łącznych dochodów podatkowych) uznane zostały za strategiczne z punktu widzenia budżetu państwa.
Urząd ten będzie obsługiwał m.in. podatkowe grupy kapitałowe oraz spółki tworzące podatkowe grupy kapitałowe; banki (z wyłączeniem banków spółdzielczych); zakłady ubezpieczeń; firmy z rynku finansowego; towarzystwa emerytalne; osoby fizyczne oraz firmy o obrotach przekraczających 50 mln euro.
Natomiast w gestii pozostałych wyspecjalizowanych urzędów skarbowych będę banki spółdzielcze; oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych; osoby fizyczne i firmy o obrotach powyżej 3 mln euro.
Business Centre Club w swojej opinii do Planu oceniło, że resort trafnie zdiagnozował wiele problemów. "Jednak zdaniem BCC działania administracji podatkowej zmierzające do uszczelnienia systemu podatkowego powinny być prowadzone tak, aby legalnie działający przedsiębiorcy nie byli w gorszej sytuacji niż przestępcy" - zaznaczono.
Na początku sierpnia br. resort finansów przedstawił projekt Strategii Rozwoju Administracji Podatkowej na lata 2016-2020. W dokumencie rozważana jest koncepcja wydzielenia administracji podatkowej z struktur Ministerstwa Finansów. Pomysł ten to m.in. odpowiedź na niekorzystny raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
Rozmyć odpowiedzialność
Z raportu MFW "Administracja Podatkowa – wyzwania modernizacyjne i priorytety strategiczne" opracowanego na zlecenie resortu finansów wynika, iż polska administracja podatkowa zbiera coraz mniej danin, zwłaszcza z VAT i CIT, jest niewydajna, a jej struktura sprzyja rozmywaniu odpowiedzialności.
Krytycznie o działaniach fiskusa wypowiedziała się w swoim czerwcowym raporcie Najwyższa Izba Kontroli. Jej zdaniem urzędy skarbowe i kontroli skarbowej nieskutecznie walczyły z transferem dochodów firm za granicę. Według Izby urzędnicy koncentrowali się na zwalczaniu nieprawidłowości w podatku VAT, brakowało też skutecznych narzędzi uszczelniających system podatkowy.
W analizie opracowanej na zlecenie Komisji Europejskiej eksperci wskazali, że z powodu wyprowadzania zysków za granicę przez międzynarodowe korporacje, polski budżet w 2014 r. stracił równowartość ponad 10 mld euro. Natomiast specjaliści z PwC oszacowali, że tegoroczna luka w VAT sięgnie 3 proc. PKB i stanowi 53 mld zł.
Zgodnie ze Strategią Rozwoju Administracji Podatkowej na lata 2016-2020 misją administracji podatkowej ma być hasło: „Pomagamy płacić podatki dla dobra wspólnego". Wśród celów Strategii znalazło się zapewnienie dochodów z danin publicznych przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ich poboru, zwiększenie poziomu dobrowolności wypełniania obowiązków podatkowych w warunkach wzajemnego zaufania, rozwój profesjonalnej kadry, koncentracja zasobów i wzmocnienie zarządzania na poziomie centralnym.
Nowa ustawa o administracji
Zmiany w strukturach fiskusa przewiduje też ustawa o administracji podatkowej. Jednym z najważniejszych jej rozwiązań jest utworzenie funkcji tzw. asystenta podatkowego (pilotaż ruszył we wrześniu br). Asystenci mają pomagać zaczynającym działalność gospodarczą przedsiębiorcom w wywiązywaniu się z obowiązków podatkowych przez pierwsze 18 miesięcy działalności. Doradztwo to ma objąć m.in. pomoc w wypełnianiu dokumentów, przypominanie o terminach ich składania, zasadach korzystania z ulg itp. Ma też pomagać zorientować się w rodzajach spraw załatwianych w innych instytucjach.
Zgodnie z ustawą utworzone zostały (od września) centra obsługi podatnika, w których niezależnie od właściwości miejscowej organu podatkowego, pracownicy administracji podatkowej będą przyjmować podania i deklaracje, wydawać zaświadczenia, udzielać wyjaśnień w zakresie przepisów prawa podatkowego, w tym także podmiotom, które zamierzają dopiero podjąć działalność gospodarczą.
Stworzono też Centralny Rejestr Danych Podatkowych, który ma umożliwić wymianę informacji bezpośrednio między urzędami i obsługę podatników niezależnie od ich miejsca zamieszkania. Stworzenie elektronicznej bazy wiedzy administracji podatkowej ma zapewnić dostęp do jednolitej i powszechnie dostępnej informacji podatkowej.
Ponadto ze struktur administracji ma być wyodrębnione Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, organu wyspecjalizowanego w wydawaniu indywidualnych interpretacji prawa podatkowego. Według MF uzasadnieniem dla powołania krajowego biura jest duże zainteresowanie obywateli biurami informacji, które teraz mają się wyspecjalizować w konkretnych dziedzinach prawa podatkowego.
