Czesław Kiszczak był jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w powojennej historii Polski. Sądzony ws. śmierci górników z kopalni "Wujek" i wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.
W latach 1979-1981 kierował wywiadem i kontrwywiadem wojskowym, był członkiem Biura Politycznego KC PZPR. Bliski współpracownik generała Wojciecha Jaruzelskiego. Należał do Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, brał udział w organizowaniu stanu wojennego w Polsce.
Od 1981 do 1990 roku był ministrem spraw wewnętrznych. Gospodarz i uczestnik rozmów w Magdalence i prac Okrągłego Stołu. Po wyborach kontraktowych w 1989 roku Kiszczak został premierem, lecz nie sformował rządu. W pierwszym niekomunistycznym rządzie Tadeusza Mazowieckiego został wicepremierem i ministrem spraw wewnętrznych. W 1990 roku wycofał się z życia publicznego.
Był obciążany odpowiedzialnością za śmierć dziewięciu górników strajkujących w kopalni Wujek w grudniu 1981 roku oraz za wprowadzenie wraz z generałem Wojciechem Jaruzelskim stanu wojennego. Nigdy nie trafił jednak do więzienia. Odbyło się kilka procesów w sprawie dotyczącej śmierci górników. Generał był w nich uniewinniany, skazywany albo postępowania były zawieszane lub umarzane. Ostatecznie w lipcu 2013 roku Sąd Apelacyjny zawiesił proces bezterminowo. Z kolei za udział w grupie przestępczej, która wprowadziła stan wojenny, Kiszczak został skazany (w 2012 roku) na dwa lata więzienia w zawieszeniu. Obrońcy byłego szefa MSW wnieśli o jego uniewinnienie. Jednak ze względu na stan zdrowia oskarżonego sąd zawiesił badanie apelacji. W 2014-ym uznano, że generał Czesław Kiszczak może uczestniczyć w procesach sądowych. W czerwcu tego roku apelacja została oddalona, a wyrok stał się prawomocny.
>>> Czytaj też: Luksusowe apartamenty purpuratów. Ujawniono poufne dokumenty Watykanu
Generał Kiszczak zainicjował akcję „Hiacynt” w 1985 roku, wymierzoną w środowisko homoseksualistów, podczas której zarejestrowano około jedenastu tysięcy osób. Był zaangażowany w tuszowanie morderstw Grzegorza Przemyka i księdza Jerzego Popiełuszki oraz innych naruszeń praw człowieka przez bezpiekę.
Zeznając przed sądem jako świadek w procesie generała Władysława Ciastonia, oskarżonego o kierowanie zabójstwem księdza, Kiszczak zaprzeczał, aby jego współpracownicy, w tym Ciastoń, byli winni śmierci kapłana. Zdaniem Kiszczaka, zabójstwo księdza Jerzego stanowiło prowokację wymierzoną przeciwko resortowi, którym kierował. Generał przez lata nie zmienił też zdania w kwestii wprowadzenia stanu wojennego, utrzymując, że działał w stanie "wyższej konieczności" wobec groźby sowieckiej interwencji.
Życiorys Czesława Kiszczaka
Czesław Kiszczak urodził się 19 października 1925 roku, w Roczynach. W czasie drugiej wojny światowej w 1941 roku został wywieziony na roboty przymusowe do Wrocławia, w 1943-im do prowizorycznego obozu na Pustyni Błędowskiej, a następnie do kopalni w Miechowicach. W 1945 roku pracował na kolei w Wiedniu, po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej był organizatorem milicji ludowej. Potem wrócił do Roczyn, w 1945 roku ukończył w Łodzi Centralną Szkołę Partyjną. Trafił do kontrwywiadu wojskowego, gdzie, jak wynika z dokumentów, zajmował się oskarżaniem żołnierzy generała Andersa o szpiegostwo i dywersję.
Karierę w partii zaczynał jako członek PPR już w 1945 roku, później - PZPR i w latach 1986-1990 - członek Biura Politycznego KC PZPR.
W 1946 roku Kiszczak został członkiem Polskiej Misji Wojskowej w Londynie. Od 1951 był szefem informacji 18. Dywizji Piechoty w Ełku. W czasie czystek w wojsku kapitan Kiszczak złożył szefowi Głównego Zarządu Informacji raport obciążający między innymi Wacława Komara, Stanisława Flato i Józefa Kuropieskę, oskarżonych o zorganizowanie spisku wśród żołnierzy.
Od 1954 roku Kiszczak pracował w departamencie finansów MON, później trafił do Wojskowej Służby Wewnętrznej, gdzie do 1965 roku kierował kontrwywiadem Marynarki Wojennej. Przeszedł różne szczeble kariery, by w 1972 roku zostać szefem wywiadu wojskowego, to jest Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1978 roku był zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP, od 1979 roku kierował WSW, a w 1981 został ministrem spraw wewnętrznych.
Ukończył kurs operacyjno-strategiczny w Akademii Sztabu generalnego Sił Zbrojnych ZSRR. W 1968 roku został odznaczony Orderem Wojny Ojczyźnianej I stopnia.
Prywatnie żonaty z Marią Kiszczak, ekonomistką. Ojciec dwojga dzieci.
