W mediach ekonomicznych dość często pojawiają się analizy dotyczące poziomu nierówności dochodowych. Są one najczęściej mierzone przy pomocy współczynnika Giniego. W przypadku Polski, taki współczynnik oscyluje na poziomie około 30%, co jest przeciętnym wynikiem na tle krajów Unii Europejskiej i OECD. Warto jednak pamiętać, że skala nierówności wśród Polaków okazuje się prawie dwa razy większa jeśli weźmiemy pod uwagę poziom majątku netto, czyli majątku pomniejszonego o zobowiązania. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl postanowili przyjrzeć się rozkładowi takiego majątku, na który składają się aktywa rzeczowe (m.in. nieruchomości) i aktywa finansowe skorygowane o zobowiązania.

Milion - to dużo?

Badania dotyczące majątku netto są o wiele trudniejsze do przeprowadzenia niż podobne analizy uwzględniające jedynie dochody. Trudno się zatem dziwić, że o wiele rzadziej mamy okazję sprawdzenia, jak wygląda faktyczny rozkład majątku Polaków. Taki rozkład w 2016 roku badał Narodowy Bank Polski. Wyniki analizy NBP zostały opublikowane na początku 2018 r. Brak nowszych danych oczywiście stanowi pewien problem. Trudno jednak spodziewać się, że w ciągu ostatnich 4 lat rozkład majątku netto Polaków uległ radykalnym zmianom. Został on przedstawiony na poniższym wykresie.

Wykres bazujący na wynikach badania NBP sugeruje, że majątek netto 10% najmniej zamożnych rodzin i singli w 2016 r. nie przekraczał 7900 zł. Jeżeli chodzi o 30% mało zamożnych gospodarstw domowych, to analogiczny wynik kształtował się na poziomie 142 300 zł. Pięćdziesiąty percentyl na poniższym wykresie stanowi medianę, czyli przeciętną wartość majątku netto polskich gospodarstw domowych sprzed 4 lat. Mowa o kwocie wynoszącej 263 600 zł. Wartość średnia z 2016 r. była natomiast znacznie wyższa i wynosiła 417 300 zł. Trudno się temu dziwić, bo rozkład majątku netto na wykresie jest mocno niesymetryczny. Co ciekawe, cztery lata temu kwota niewiele większa od średniej (446 800 zł majątku netto) wystarczała już do zakwalifikowania się do grupy 30% najzamożniejszych gospodarstw domowych.

Reklama

Cztery lata temu, progiem wstępu do grupy 10% najbardziej zamożnych rodzin i singli była natomiast wartość netto majątku na poziomie 847 300 zł. Po uwzględnieniu zmian z ostatnich 4 lat można stwierdzić, że analogiczne wartości dotyczące 30% oraz 10% najzamożniejszych gospodarstw domowych obecnie wynoszą około 500 000 zł oraz 950 000 zł. Taki szacunek opiera się m.in. na poziomie skumulowanej inflacji i wzrostu PKB.

Skala nierówności

Wyniki badań przeprowadzonych przez OECD potwierdzają, że nierówności majątkowe w przypadku wszystkich krajów rozwiniętych gospodarczo są znacznie większe od zróżnicowania dochodowego (zobacz na przykład „In It Together: Why Less Inequality Benefits All”, OECD, 2015 r.). Udział 10% najzamożniejszych gospodarstw domowych w majątku netto często bywa dwa lub trzy razy większy niż analogiczny wynik dotyczący dochodu netto.

Informacje zgromadzone przez NBP wskazują, że w przypadku Polski sytuacja wygląda dość podobnie. Cztery lata temu, wskaźnik Giniego obliczony dla dochodu netto Polaków wyniósł 32,4%. Analogiczny wskaźnik dotyczący majątku netto kształtował się na poziomie 56,8%. Szczególnie dużą koncentracją wśród najbogatszych (Gini = 72,2%) cechowały się aktywa finansowe netto. Jeżeli dokładniej sprawdzimy rozkład całego majątku netto (np. na krzywej Lorenza), to okaże się, że w 2016 r. osiemdziesiąt procent polskich gospodarstw domowych posiadało tylko 41% majątku netto.

Cztery lata temu, do dziesięciu procent najzamożniejszych gospodarstw domowych z Polski należało kolejne 41% majątku netto. Dane OECD wskazują jednak, że nie jest to bardzo wysoki wynik. Średnia dla 17 krajów tej organizacji wynosi bowiem około 50%. Ekstremalnym przypadkiem są Stany Zjednoczone, gdzie 10% najzamożniejszych gospodarstw domowych zgromadziło około 75% majątku netto.