6 dowodów na to, że chińska gospodarka jest słabsza niż myślisz

1 Chiny doświadczą negatywnych zmian demograficznych w nadchodzących dziesięcioleciach. Trzy dekady realizowania „polityki jednego dziecka” znacząco zredukowały liczbę dorosłych w wieku produkcyjnych. Złagodzenie tej polityki oraz znaczny spadek umieralności niemowląt, mają pomóc Państwu Środka w pokonaniu demograficznego niżu.

Jednocześnie, starsi mieszkańcy Państwa Środka żyją dziś znacznie dłużej, dzięki lepszej służbie zdrowia i zmniejszeniu poziomu ubóstwa. Z tego powodu średnia liczba dzieci i osób starszych, na których muszą pracować obywatele w wieku produkcyjnym, będzie rosnąć w dramatycznym tempie.

2 Choć istnieją pewne dowody na to, że rządy autokratyczne mogą pomóc we wzroście PKB na niższych stadiach rozwoju gospodarczego, w szczególności przez wspieranie przemysłu i infrastruktury, to jednak istnieją równie silne dowody potwierdzające, że instytucje demokratyczne są zdecydowanie bardziej dopasowane do wyższych poziomów rozwoju gospodarczego.

Warto zwrócić uwagę, że gdy Japonia, Tajwan oraz Korea Południowa osiągnęły 45 proc. amerykańskiego PKB per capita, były wówczas ugruntowanymi lub rozwijającymi się demokracjami. Przejście do demokratycznego systemu zarządzania może się okazać dla Chin nieodzownym krokiem, ale jednocześnie będzie to krok niezwykle trudny do osiągnięcia.

3 Demokratyczny rząd to tylko jeden z kluczowych elementów dla zdrowego rozwoju gospodarki. Jak podkreśla laureat Nagrody Nobla Douglass North, nowoczesne demokracje opierają się na instytucjach kontrolnych, które stoją na straży praw obywatelskich i rozliczają państwo z jego nadużyć. Aby tak było, system prawny danego państwa musi rozwijać się w oderwaniu od elity politycznej. Badacze udowadniają, że wzrost PKB w krajach rozwiniętych jest wprost proporcjonalny do otwartości i uczciwości instytucji rządowych oraz odwrotnie proporcjonalny do poziomu korupcji. Chiny wciąż nie zdały egzaminu z tej otwartości, a korupcja jest w Państwie Środka gigantycznym problemem.

4 Ludność Chin jest dziś podzielona na dwie klasy. Obywatele są przyporządkowani do klasy miejskiej lub wiejskiej. To ona w dużej mierze determinuje ich przyszłość. Mieszkańcy miast mają bowiem znacznie lepszy dostęp o edukacji i służby zdrowia. Z kolei mieszkańcy wsi korzystają z prawa własności do gruntów. Niestety bardzo często urzędnicy odbierają im to prawo i sprzedają ziemię dla osiągnięcia zysku. Chiński system użytkowania gruntów potrzebuje radykalnej reformy. Obecnie, wszechobecna korupcja hamuje możliwości rozwojowe dla mieszkańców wsi.

5 Choć w Chinach istnieje mnóstwo małych firm, to nie spotkamy tu wielkich innowacyjnych korporacji. Ze statystyk przytoczonych przez serwis „Business Insider” wynika, że 9 na 10 największych eksporterów nowych technologii z Państwie Środka, to firmy zagraniczne. Ucieczka kapitału jest zrozumiała, choćby ze względu na strach przed wszechobecnym aparatem państwowym, który przez lata nie uznawał prawa do własności prywatnej. Chiński system finansowy znajduje się dziś przede wszystkim w rękach państwa. Chiny wciąż mogą osiągnąć wielki sukces, ale tylko przez kompleksową, a przy tym potencjalnie destabilizującą reformę swoich politycznych i finansowych instytucji.