Taką opinię wyraził m.in. Radovan Jelasic, szef banku centralnego, który nie tak dawno jeszcze przedstawił dość ponurą prognozę spadku serbskiego PKB w 2007 roku aż o 5–7 proc.
Tymi wydarzeniami, skłaniającymi przynajmniej niektórych polityków i ekonomistów do większego optymizmu, były: przeprowadzenie przez rząd korekty budżetu, polegającej na zmniejszeniu wydatków z państwowej kasy i ograniczeniu deficytu budżetowego, przyjęcie całej serii aktów prawnych mających – w założeniu – przynieść zarówno oszczędności budżetowe, jak i ożywienie koniunktury, oraz zawarcie porozumienia z Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Pierwsza transza kredytu, w wysokości 1 mld dol. z przeznaczeniem na poprawę stanu rezerw walutowych, została już przez MFW przekazana. Umowa przewiduje udzielenie Serbii kredytu na łączną kwotę 4 mld dol.
Oszczędności i pobudzanie
Przyznanie kredytu przez MFW było uwarunkowane m.in. utrzymaniem w ryzach deficytu budżetowego. Stąd wspomniana korekta budżetu, zakładająca przede wszystkim oszczędności na kwotę 90–100 mld RSD (ok. 1 mld euro). Najważniejszym ich źródłem ma być zamrożenie emerytur, redukcja zatrudnienia w administracji państwowej o 8 tys. stanowisk (tzn. o ok. 10 proc.), obniżka płac w administracji, agencjach i organizacjach rządowych, izbach gospodarczych i banku centralnym. Z innych posunięć oszczędnościowych należy wymienić: podwyższenie podatku akcyzowego od paliw i wyrobów tytoniowych, wprowadzenie tymczasowego 10-proc. podatku od rozmów w systemie telefonii komórkowej oraz tymczasowego podatku od dywidend, redukcję transferu środków z budżetu centralnego do władz lokalnych, obniżenie kosztów funduszu zdrowia, znaczące podwyższenie podatków od samochodów luksusowych, domów, mieszkań, jachtów itp.
Reklama
Redukcje płac nie dotyczą pracowników całego sektora publicznego tylko samej administracji. Odrzucona została również propozycja podwyższenia podatków bezpośrednich. W celu pobudzenia koniunktury podjęto decyzję o zwiększeniu rozmiarów funduszu, z którego udzielane są firmom tanie kredyty. Podobny stymulacyjny skutek – w zamierzeniu władz – powinno mieć podwojenie funduszów, z których udzielane byłyby pożyczki na pobudzanie eksportu oraz przyznanie nowej linii kredytowej na zakup materiałów budowlanych na preferencyjnych warunkach.
Cały czas w dół
Ponad 30 proc. przedsiębiorców nie sądzi, żeby pozytywny skutek dały działania antykryzysowe, a więcej niż 90 proc. wątpi, żeby coś korzystnego, z ich punktu widzenia, dała korekta budżetu. Obawiają się oni, że w drugiej połowie roku – gdy przedłużający się kryzys uniemożliwi wzrost wpływów do budżetu – dojdzie do kolejnej rewizji budżetu, podwyżki VAT i innych podatków. Na razie nie ma najmniejszych nawet sygnałów świadczących o poprawie koniunktury. W I kwartale produkcja przemysłowa w Serbii spadła o prawie 17 proc., produkcja przemysłu przetwórczego – nawet o 22,5 proc., a obroty handlu detalicznego – o 11,6 proc.
Jednym z największych polskich inwestorów na rynku serbskim jest Asseco Poland. – Powodów decydujących o wejściu na ten rynek było wiele: jego potencjał, ciekawe pod względem biznesowym spółki, a także świetnie wyszkolona kadra kierownicza i pracownicy. Serbia jest znaczącym rynkiem. Jego udział w sprzedaży spółki Asseco South Eastern Europe, realizującej projekty na tym obszarze Europy, wynosi ok. 27 proc. Jest to też zdecydowanie rynek przyszłościowy. Tym bardziej, że Serbia jest mniej zaawansowana w procesie transformacji niż Polska czy Czechy – mówi Piotr Jeleński, wiceprezes Asseco.
Dodaje, że prowadzenie interesów w Serbii nie różni się od działalności w innych krajach. Z jednym zastrzeżeniem, że kryzys nie paraliżuje bieżącej działalności i lokalnego biznesu. – Ten kraj jest przyzwyczajony do kryzysu. Jako przeszkodę mogę wymienić procedury administracyjne, które są dość uciążliwe – dodaje wiceprezes Asseco.
4mld dol.
kredytu udzieli Serbii Międzynarodowy Fundusz Walutowy
VADEMECUM INWESTORA
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
Stawka podatku od wynagrodzeń w Serbii wynosi 12 proc., pozostałe dochody osób fizycznych opodatkowane są według stawki 20-proc. (z możliwością odliczenia różnego rodzaju kosztów).
Podatek dochodowy od przedsiębiorstw
Nominalna stawka podatku od osób prawnych wynosi 10 proc. i jest jedną z najniższych w Europie Środkowej i Wschodniej. Może być dodatkowo obniżona dzięki zastosowaniu ulg i zachęt podatkowych. Najważniejsze z nich to:
● zwolnienia podatkowe: 10-letnie zwolnienie od podatku dochodowego przedsiębiorstw inwestujących powyżej 7,5 mln euro w środki trwałe oraz zatrudniające powyżej 100 osób,
● kredyty podatkowe: kwota podatku może zostać pomniejszona o 20 proc. kwoty zainwestowanej w środki trwałe w danym okresie podatkowym,
● specyficzne zwolnienia podatkowe: przedsiębiorstwa działające w niektórych sektorach mogą skorzystać z 80-proc. zwolnienia podatkowego na inwestycje w środki trwałe,
● zachęty podatkowe dla małych i średnich przedsiębiorstw: firmy takie mogą również uzyskać zwolnienia podatkowe na 40 proc. wartości inwestycji w środki trwałe w danym roku. Zwolnienie nie może przekroczyć 70 proc. wartości należnego podatku,
● zachęty podatkowe w regionach słabo rozwiniętych,
● zachęty do tworzenia nowych miejsc pracy.
VAT
Stawka podatku od wartości dodanej w Serbii wynosi 18 proc. Ponadto istnieje stawka obniżona w wysokości 8 proc. i stawka zerowa. Obowiązek rejestracyjny dotyczy firm osiągających roczne obroty powyżej 4 mln RSD (ok. 40 tys. euro).
Inne podatki
Do najważniejszych należą: podatek od nieruchomości (stopniowo rosnący: od 0,4 do 3 proc.) plus kwota stała, od sprzedaży nieruchomości (w wysokości 2,5 proc.) oraz od spadków i darowizn (również w wysokości 2,5 proc.).
Ubezpieczenia społeczne
● składki płacone przez pracodawcę (w sumie 17,9 proc.):
– na fundusz emerytalny i ubezpieczenie od niezdolności do pracy – w wysokości 11 proc. płacy,
– na ubezpieczenie zdrowotne – 6,15 proc.,
– na fundusz bezrobocia – 0,75 proc. oraz
● składki płacone przez pracownika – w wysokości 17,9 proc.
Rejestracja firm
Zarejestrowanie firmy w Serbii jest stosunkowo proste. Dokonuje się jej w jednym miejscu – agencji ds. rejestracji działalności gospodarczej. Cała procedura zajmuje maksimum 18 dni. Jest to dużo mniej, niż wynosi średnia dla krajów regionu (32 dni). Całkowity koszt to ok. 335 euro.
Formy prawne firm
Najczęściej wybierane przez małe i średnie firmy formy prowadzenia działalności gospodarczej to:
● spółka z o.o. (društvo s ograničenom odgovornošću – d.o.o.). Może mieć do 50 udziałowców (osób fizycznych lub prawnych). Minimalny kapitał zakładowy – ekwiwalent 500 euro,
● spółka akcyjna (akcijonarsko društvo – a.d.). Może mieć formę zamkniętą albo publiczną, w zależności od tego, czy jest notowana na giełdzie, czy nie. Spółka akcyjna zamknięta może mieć co najwyżej 100 akcjonariuszy, a jej minimalny kapitał zakładowy stanowi ekwiwalent 10 tys. euro. Natomiast minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej publicznej to wpłacany w serbskich dinarach ekwiwalent 25 tys. euro. Minimalny wymagany kapitał zakładowy jest wyższy, jeśli spółka akcyjna działa jako bank (10 mln euro), instytucja ubezpieczeniowa (4 mln euro), ubezpieczyciel na życie (2 mln euro), fundusz emerytalny (3 mln euro), kompania leasingowa (100 tys. euro).
● spółka komandytowa (komanditno društvo – k.d.). Tworzy ją dwie lub więcej osób, z których jedna musi być tzw. komplementariuszem, a drugi komandytariuszem. Nie ma określonego minimalnego kapitału założycielskiego.
● spółka jawna (ortačko društvo – o.d.). Może być zawiązana przez co najmniej dwie osoby (osoby fizyczne lub prawne). Prawo nie reguluje maksymalnej liczby wspólników ani minimalnego kapitału zakładowego.
Rozstrzyganie sporów
Rozstrzyganie sporów handlowych trwa w Serbii średnio 635 dni, sporo dłużej niż przeciętnie w krajach regionu, wymaga przeprowadzenia 36 procedur, a koszt stanowi średnio 29 proc. wartości zadłużenia.
/>