NIK przeprowadziła kontrolę w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju oraz w 35 przedsiębiorstwach korzystających ze wsparcia unijnego. Trwała ona od 1 stycznia 2014 do 18 stycznia 2019 r.
Jak informuje NIK, w pięciu ze skontrolowanych firm wystąpiły nieprawidłowości, które "na ogół nie miały zasadniczego wpływu na osiągnięcie zakładanych rezultatów. Beneficjenci naprawiali powstałe błędy jeszcze w trakcie kontroli".
Z analizy Izby wynika, że zarówno Krajowe Programy Operacyjne (KPO) jak i Regionalne Programy Operacyjne (RPO) składające na unijną politykę spójności, realizowane są bez opóźnień i pod koniec 2018 roku wszystkie osiągnęły planowane cele. Tym samym - jak wynika z raportu - Polsce nie grozi zmniejszenie puli środków.
Na koniec IV kw. 2018 roku w 100 proc. zrealizowane zostały cele finansowe pięciu KPO: PO Wschodnia Polska, PO Polska Cyfrowa i PO Inteligentny Rozwój. W 88 proc. zaś osiągnięto założenia finansowe w realizacji PO Infrastruktura i Środowisko , a 83 proc. w PO Wiedza Edukacja Rozwój. Realizacja tego ostatniego programu - jak zuważa NIK - przebiega nieco wolniej ale "Polsce nie grozi utratą części środków i tym samym zmniejszeniem dofinansowania dla tego programu".
NIK oceniła, że odpowiadające za koordynację programów unijnych Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju w ciągu ostatniego roku znacząco przyśpieszyło wykorzystanie funduszy unijnych, zwłaszcza w regionach. Na koniec IV kwartału 2018 r. w 14 RPO - jak pisze NIK - "osiągnięty został poziom wskaźników rzeczowych powyżej 85 proc. wartości celu pośredniego."
Kontrolerzy zauważyli, że "przypadku wskaźników finansowych najsłabsze wyniki w IV kwartale 2018 r. w osiąganiu celów pośrednich krajowych programów operacyjnych dotyczyły PO WER (Wiedza Edukacja Rozwój), w którym poziom powyżej 85 proc. wartości celu pośredniego osiągnęło 83 proc. wskaźników finansowych".
Najsłabsze wyniki w realizacji założonych celów wykorzystania regionalnych programach operacyjnych uzyskano w województwie kujawsko-pomorskim, podlaskim, świętokrzyskim, śląskim, lubelskim, opolskim, warmińsko-mazurskim, mazowieckim i łódzkim.
Pozytywnie wypadła kontrola wybranych projektów realizowanych w ramach PO IR i 16 RPO. Z raportu NIK wynika, że przedsiębiorcy mogli korzystać ze wsparcia funduszy unijnych, m.in. na zwiększenie roli innowacji i prac badawczo - rozwojowych (B+R) w gospodarce, a także na działania przyczyniające się do zwiększenia innowacyjności przedsiębiorstw i zwiększenia ich potencjału do świadczenia nowych usług na zasadach komercyjnych.
Jak podkreśliła NIK, na koniec 2018 r. prawie 7900 przedsiębiorstw dzięki wsparciu z funduszy unijnych "wykorzystywało wyniki badań naukowych" przy wprowadzaniu na rynek nowych lub ulepszonych produktów lub usług, np. w zakresie ochrony środowiska, budownictwa, poligrafii, technologii informatycznych, motoryzacji, medycyny.
Spośród RPO analizowanych przez NIK, największą liczbę przedsiębiorstw - (1481) - w objęto wsparciem w województwie dolnośląskim, a najmniejszą - (19 przedsiębiorstw)- w województwie łódzkim. NIK podkreśla, że aby zwiększyć wykorzystanie funduszy unijnych w woj. łódzkim, wprowadzono liczne usprawnienia: m.in. zmieniono kryteriów wyboru projektów i limity wartości kosztów kwalifikowalnych, uproszczono też metody rozliczania wydatków. Ponadto wprowadzono szkolenia ułatwiające przedsiębiorcom wykonanie analiz finansowych czy wypełniania wniosków o płatność.
Budżet na politykę spójności w latach 2014 - 2020 to 77 mld euro. Do tego trzeba też doliczyć 5 mld euro przyznane Polsce na programy zarządzane przez KE.(PAP)
autor: Ewa Wesołowska
