Renta z tytułu niezdolności do pracy to wsparcie dla tych osób, które z powodu choroby nie są w stanie zarabiać na swoje utrzymanie. Świadczenie to, przyznawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), wynosi obecnie 1780,96 zł dla osób całkowicie niezdolnych do pracy i w marcu 2025 roku zostanie podwyższone. W artykule wyjaśniamy, kto może ubiegać się o rentę, jakie choroby kwalifikują się na liście oraz jakie formalności trzeba spełnić.

Renta z tytułu niezdolności do pracy - co trzeba wiedzież?

Renta z tytułu niezdolności do pracy to regularne świadczenie wypłacane przez ZUS osobom, które z powodu stanu zdrowia utraciły możliwość wykonywania pracy zarobkowej i nie rokują odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.

  • Całkowicie niezdolną do pracy uznaje się osobę, która nie może wykonywać żadnej pracy.
  • Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.
  • W szczególnych przypadkach orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji, gdy osoba wymaga stałej opieki i pomocy.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat. Można ją jednak orzec na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Renta z tytułu niezdolności do pracy - ile wynosi w 2025 r.? Kwota [NETTO+BRUTTO]

Na początku 2025 roku wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1 780,00 zł brutto, natomiast renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 1 335,72 zł brutto. Pełen wykaz kwot świadczeń z ZUS znajdziesz tutaj.

Kwoty netto:

  • Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (brutto 1 780,00 zł):
  • Składka zdrowotna (9%): 160,20 zł
  • Kwota netto (po odjęciu składki zdrowotnej): 1 619,80 zł
  • Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy (brutto 1 335,72 zł):
  • Składka zdrowotna (9%): 120,21 zł
  • Kwota netto (po odjęciu składki zdrowotnej): 1 215,51 zł

Prognozowana waloryzacja w marcu 2025:

Według aktualnych prognoz, wskaźnik waloryzacji wyniesie 5,82%. Oznacza to, że:

  • Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrośnie o około 103,56 zł brutto, osiągając kwotę 1 883,56 zł brutto.
  • Składka zdrowotna (9%): 169,52 zł
  • Kwota netto: 1 714,04 zł
  • Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrośnie o około 77,71 zł brutto, osiągając kwotę 1 413,43 zł brutto.
  • Składka zdrowotna (9%): 127,21 zł
  • Kwota netto: 1 286,22 zł

Ostateczne wartości waloryzacji zostaną potwierdzone po publikacji wskaźnika w lutym 2025 roku.

Kto może ubiegać się o rentę z ZUS? Kryteria

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobom, które z powodu swojego stanu zdrowia utraciły możliwość zarabiania na swoje utrzymanie. Aby otrzymać rentę, należy spełnić następujące warunki:

  • Posiadać orzeczenie o niezdolności do pracy: wydane przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską. To oznacza, że należy być uznanym za całkowicie lub częściowo niezdolnym do pracy.
  • Posiadać wymagany staż pracy: odpowiedni do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Trzeba posiadać wymagany okres składkowy i nieskładkowy.
  • Udowodnić powstanie niezdolności do pracy w okresie objętym ubezpieczeniem lub nie później niż 18 miesięcy po jego zakończeniu.

Jeśli niezdolność do pracy wynika z wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wymóg okresu składkowego i nieskładkowego nie obowiązuje.

Minimalny wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi:

  • 1 rok dla osób przed 20. rokiem życia,
  • 2 lata dla osób w wieku 20-22 lata,
  • 3 lata dla osób w wieku 22-25 lat,
  • 4 lata dla osób w wieku 25-30 lat,
  • 5 lat dla osób po 30. roku życia (w ciągu ostatnich 10 lat przed zgłoszeniem wniosku).

Jakie choroby uprawniają do renty? Lista 2025

Podstawą do orzeczenia o niezdolności do pracy jest zaświadczenie lekarskie i orzeczenie lekarskie ZUS. Szczegóły dotyczące kwalifikacji chorób w kontekście orzecznictwa o niezdolności do pracy zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 sierpnia 2008 roku, w którym zawarte są szczegółowe kryteria oceniania stanu zdrowia osoby ubiegającej się o rentę. W przypadku szczególnych chorób, które mają charakter rzadki lub bardzo skomplikowany, konieczne może być również przedstawienie opinii specjalistycznych.

Lista chorób i schorzeń, które mogą prowadzić do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, jest długa i różnorodna. W skrócie można wskazać na następujące grupy chorób, które mogą powodować niezdolność do pracy:

1. Choroby układu nerwowego

  • Epilepsja
  • Choroba Parkinsona
  • Stany po udarach mózgu
  • Choroby demencyjne (np. choroba Alzheimera)
  • Stwardnienie rozsiane
  • Uszkodzenia rdzenia kręgowego

2. Choroby układu mięśniowo-szkieletowego

  • Choroby zwyrodnieniowe stawów (np. choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa)
  • Dyskopatia
  • Urazy kręgosłupa
  • Amputacje kończyn

3. Choroby serca i układu krążenia

  • Niewydolność serca
  • Choroba wieńcowa
  • Zawał serca
  • Nadciśnienie tętnicze

4. Choroby układu oddechowego

  • Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
  • Astma oskrzelowa
  • Mukowiscydoza

5. Choroby psychiczne

  • Depresja
  • Zaburzenia lękowe
  • Schizofrenia
  • Stany maniakalne

6. Choroby nowotworowe

  • Nowotwory złośliwe różnych narządów (np. rak płuc, rak piersi, rak jelita grubego)

7. Choroby metaboliczne

  • Cukrzyca w zaawansowanym stadium
  • Choroby tarczycy
  • Zespół metaboliczny

8. Choroby endokrynologiczne

  • Choroby przysadki mózgowej
  • Choroby nadnerczy

9. Choroby przewodu pokarmowego

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna
  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

10. Choroby zakaźne

  • Przewlekłe zakażenia (np. wirusowe zapalenie wątroby, HIV/AIDS)
  • Uszczerbek na zdrowiu w wyniku długotrwałych chorób zakaźnych

Rodzaje rent: stała, okresowa i szkoleniowa

ZUS oferuje kilka rodzajów rent w zależności od charakteru niezdolności do pracy:

  • Renta stała: przyznawana, gdy niezdolność do pracy jest trwała.
  • Renta okresowa: przysługuje, gdy niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Po upływie okresu określonego w decyzji można złożyć wniosek o jej przedłużenie.
  • Renta szkoleniowa: dla osób, które wymagają przekwalifikowania zawodowego z powodu utraty zdolności do wykonywania dotychczasowego zawodu. Wynosi 75% podstawy wymiaru renty i jest przyznawana na 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia do 30 miesięcy. renty szkoleniowej, która wynosi 75% podstawy wymiaru renty.

Każdy rodzaj renty wymaga przejścia procedury orzeczniczej oraz regularnych kontroli stanu zdrowia.

Jak złożyć wniosek o rentę? Procedura krok po kroku

Proces ubiegania się o rentę rozpoczyna się od złożenia wniosku w ZUS. Oto najważniejsze kroki to:

  • Zgromadzenie dokumentacji medycznej potwierdzającej stan zdrowia.
  • Wypełnienie wniosku o rentę (formularz ZUS Rp-1).
  • Dołączenie dokumentów potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe.
  • Poddanie się badaniom przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską.

W przypadku pozytywnej decyzji, renta jest wypłacana na wskazany okres. W razie odmowy możliwe jest odwołanie się do sądu.