Serwis World Economic Forum sięgnął do wykładu nieżyjącego już laureata Nagrody Nobla Sydney’a Brennera, by znaleźć odpowiedzi na pytania nt. doboru naturalnego, przyszłości społeczeństwa czy ewentualnych recept na postępującą degradację środowiska. Co nauka o ewolucji może powiedzieć o przyszłości?
Nowe technologie do edycji genów prawdopodobnie wyprzedzą ewolucję biologiczną
Według Brennera jesteśmy świadkami najbardziej rewolucyjnego etapu ewolucji, kiedy to sięgamy po nowe narzędzia, takie jak edycja genów CRISPR-Cas9. Dzięki temu jesteśmy w stanie przekształcać genomy, co też budzi wątpliwości etyczne. WEF podkreśla fakt, że potencjał przyspieszenia i ukierunkowania przebiegu ewolucji biologicznej rodzi kolejne wyzwania, np. zarządzanie zmianami w środowisku. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał decyzję w lipcu 2018 r., że uprawy poddane edycji genetycznej powinny podlegać tym samym rygorystycznym przepisom, co konwencjonalne organizmy zmodyfikowane genetycznie. Zarówno hodowcy, jak i naukowcy uznali to orzeczenie za hamulec badań nad edycją genów w rolnictwie.
Antropocen może doprowadzić świat do punktu krytycznego
Pojawienie się homo sapiens na Ziemi zapoczątkowało epokę zwaną antropocenem. Odtąd środowisko – a także klimat – zmieniało się pod wpływem działalności człowieka. Wiele wskazuje na to, że zmiany te doprowadzą do gwałtownej i poważnej transformacji ekosystemu. Jednym z głównych winowajców jest plastik. Szacuje się, że ocean do 2050 r. będzie zawierał więcej tworzyw sztucznych niż ryb. Dodatkowo spowalnia globalna cyrkulacja wód oceanów, która jest odpowiedzialna za przenoszenie ciepła i składników odżywczych. Kolejnym punktem zwrotnym jest szybka urbanizacja. W 2014 r. kraje G20 postanowiły zainwestować 70 bilionów dolarów w nową infrastrukturę do 2030 r. Przekłada się to na 25 milionów kilometrów dróg i setki różnych zapór, z czego 90 proc. zostanie wybudowanych w tropikach.
Za pozytywny przykład może jednak posłużyć problem zubożenia warstwy ozonowej. Z początku bagatelizowany, w końcu został potraktowany poważnie. Działania w skali globalnej podjęte na mocy protokołu montrealskiego (m.in. zakaz stosowania konkretnych chemikaliów) zatrzymały niszczenie warstwy ozonowej i umożliwiły rozpoczęcie jej regeneracji.
Innowacje społeczne są równie ważne, co technologiczne
Im więcej tworzymy innowacji technologicznych, tym więcej zmian społecznych powinno im towarzyszyć. Przykładowo, medycyna przechodzi gigantyczną przemianę technologiczną. Jednak niezbędna jest również zmiana w funkcjonowaniu systemów opieki zdrowotnej. Postępy w wykorzystywaniu danych wprowadziły nas w sferę inteligentnych urządzeń i sztucznej inteligencji, ale jednocześnie zmieniły nasze spojrzenie na prywatność i bezpieczeństwo. Powinniśmy być ostrożni, by nie przecenić naszych możliwości. Technologia, nauka i kultura muszą ewoluować razem, a życie będzie się zmieniać w nieprzewidywalny sposób, którego nie możemy całkowicie kontrolować. Mamy przywilej być jedynym gatunkiem na Ziemi, który jest w stanie dostrzec ewolucję od wewnątrz. To zobowiązuje nas do refleksji nad tym, co robimy z ewolucją, ponieważ to nasze własne wybory będą kierować naszym ewolucyjnym przeznaczeniem.
>>> Czytaj też: Krzywa Laffera. Ten wykres zmienił historię USA, dziś może ocalić polski budżet i gospodarkę
