Gospodarki rządzone przez mainstreamowe demokratyczne partie odpowiadają za zaledwie jedną trzecią łącznego PKB państw grupy G20. Skala dedemokratyzacji światowych gospodarek jest ogromna. Jeszcze w 2007 roku wspomniany odsetek wynosił aż 83 proc. – wynika z szacunków Bloomberg Economics. A było to jeszcze przed wyborczymi zwycięstwami populistów: Andresa Manuela Lopeza Obradora w Meksyku oraz Jaira Bolsonaro w Brazylii.
- W ciągu 20 lat nie musiałam nigdy funkcjonować w takim środowisku jak obecnie, ponieważ na świecie zawsze można było znaleźć jakieś bezpieczne przystanie. Państwa, które uważaliśmy za przewidywalne, stały się chaotyczne – powiedziała dyrektor Willis Tower Watson Plc Claire Simpson.
Czym ten trend jest spowodowany? Najważniejszymi czynnikami napędzającymi zmiany wydają się być technologiczna rewolucja, wzrost nierówności dochodowych oraz arogancja Zachodu (nie tylko politycznego).
Oto najważniejsze polityczne obszary, które powinniśmy zdaniem Bloomberga śledzić w 2019 roku:
Bezpieczeństwo
Donald Trump zagroził Rosji, że USA wycofają się z wojskowego traktatu INF, jeśli w ciągu 60 dni Kreml nie zaprzestanie łamania jego zapisów. Traktat został wynegocjowany w 1987 roku między USA a ZSRR w celu denuklearyzacji Europy (chodzi o rakiety średniego zasięgu). Chiny nie podpisały porozumienia, więc mają na tym polu sporą przewagę nad konkurencyjnymi potęgami. Rosja oczywiście przekonuje, że nie złamała warunków porozumienia.
Najgorszy scenariusz: USA wycofują się z traktatu INF, Rosja umieszcza zakazane wcześniej pociski w zachodnich sąsiednich krajach, nasilając wyścig zbrojeń w zakresie nowoczesnych technologii wojskowych, oraz wrzucając polityczny „granat” do NATO. Europa i USA nie są w stanie porozumieć się co do środków odwetowych, które powinny zastosować wobec Kremla.
Ryzyko zerwania traktatu: wysokie
Ryzyko nowego nuklearnego wyścigu zbrojeń w Europie: średnie
Rosja
Badanie przeprowadzone w 2018 roku przez firmę Willis Towers Watson na jej klientach wykazało, że największe straty zanotowali oni w Rosji, w dużej mierze na skutek zachodnich antyrosyjskich sankcji. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem na najbliższy rok jest dalsze ingerowanie Kremla w zagraniczne wybory oraz wzmacnianie jej pozycji na Bałkanach i w byłych państwach Związku Radzieckiego. USA odpowiedzą na to zaostrzeniem sankcji wobec Kremla. Pytaniem pozostaje, jak rozwiną się relacje Trumpa z Putinem, które w ostatnim czasie pozostawały lekko napięte.
Najgorszy scenariusz: konflikt na linii Waszyngton-Moskwa nasila się, wywołując wyścig zbrojeń i doprowadzając do zerwania współpracy na polach, na których oba mocarstwa mają wspólne interesy.
Ryzyko: wysokie
Wojna handlowa
Chiny i USA osiągnęły na ostatnim szczycie grupy G20 porozumienie ws. zawieszenia wojny celnej. Potrwa ono do końca lutego. Jak pokazały wyniki indeksu S&P 500 z ostatnich miesięcy, rynki są pesymistycznie nastawione co do wyniku dalszych rozmów handlowych między Pekinem a Waszyngtonem.
Najgorszy scenariusz: pełne rozwinięcie się wojny handlowej, która pod koniec roku przeradza się w strategiczną rywalizację o globalną dominację. Osłabia to poziom bezpieczeństwa i wzrostu gospodarczego na całym świecie.
Ryzyko: wysokie
Unia Europejska
Włochy oczekują na decyzję UE ws. nałożenia na nie sankcji za przekroczenie limitu zadłużenia. Sytuacja we włoskiej koalicji dwóch populistycznych partii jest wrażliwa. Wystąpienie w tym kraju recesji i przedterminowe wybory są bardzo prawdopodobne. W podobnej sytuacji znajduje się Hiszpania. W grudniu skrajnie prawicowa partia Vox wywalczyła po raz pierwszy od śmierci generała Franco w lokalnych wyborach mandaty. Sytuacja w całej UE jest napięta. Francuskie i niemieckie banki posiadały w 2018 roku aż 400 mld dol. włoskiego długu. To znacznie więcej niż w przypadku Grecji w 2010 roku.
Najgorszy scenariusz: Grecja na sterydach, nowy kryzys gospodarczy, który rozbija strefę euro
Ryzyko: niskie
Brexit
Wielka Brytania musi do 29 marca opuścić UE. Ciągle nie ma jednak porozumienia pomiędzy Brukselą a Londynem ws. warunków Brexitu. Sytuację komplikuje układ sił w brytyjskim parlamencie, który utrudnia negocjacje. Brexit to poważne wyzwanie dla UE, bowiem Wielka Brytania jest jedną z największych gospodarek Wspólnoty i ma jedne z najsilniejszych sił zbrojnych na Starym Kontynencie. Brexit może kosztować Wielką Brytanię w ciągu 5 lat od 1,5 do 10,5 proc. PKB w zależności od warunków porozumienia ze Wspólnotą.
Najgorszy scenariusz: twardy Brexit, który uderza gospodarczo i geopolitycznie w obie strony.
Ryzyko: niskie
Trump
W pierwszej połowie roku zostanie najprawdopodobniej zakończone śledztwo specjalnego prokuratora Roberta Muellera ws. powiązań sztabu wyborczego Trumpa z Rosją w czasie prezydenckiej kampanii z 2016 roku. Nie wiemy, czy jego wyniki zostaną upublicznione i wykorzystane do politycznego ataku na prezydenta. Będą jednak wywoływać zamieszanie w Białym Domu. Listopadowe wyniki do Kongresu były dla Trumpa bardzo niepomyślne, więc powinien on spodziewać się z jego strony kolejnych ataków i oskarżeń, między innymi na tle finansowym.
Najgorszy scenariusz: polityczny impas w Waszyngtonie i ryzyko eskalacji przez Trumpa geopolitycznych napięć w celu odwrócenia uwagi od krajowych problemów
Ryzyko: wysokie
>>> Polecamy: Orbán przestał czytać mapę ludzkich lęków. Węgry stają się państwem wyrobników?
