Jak podkreśla Piotr Placha, kluczowy ekspert w Departamencie Wsparcia Eksportu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH), polskie technologie zyskują coraz większe uznanie wśród partnerów zagranicznych.

– Niestabilna sytuacja geopolityczna stymuluje działalność innowacyjną w obszarze bezpieczeństwa i towarów podwójnego zastosowania – nie tylko w zakresie produkcji, ale również na etapie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych, co sprzyja także aktywności eksportowej – mówi ekspert. – Taki impuls prowadzi do zacieśnienia współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami, administracją publiczną, uczelniami technicznymi i siłami zbrojnymi. W efekcie powstaje środowisko (ekosystem), które sprzyja nie tylko osiąganiu sukcesów biznesowych przez przedsiębiorców, ale przyczynia się budowania odpornej na różnego rodzaju sytuacje kryzysowe, konkurencyjnej gospodarki oraz autonomii technologicznej – dodaje.

Przemysł obronny z sukcesami

Według danych przytoczonych przez eksperta, polski przemysł obronny osiągnął w 2024 roku rekordowy poziom eksportu: 3,2 miliarda euro. Znaczna część tej sprzedaży trafiła na Ukrainę, ale odbiorcami polskiego uzbrojenia i technologii były również rynki azjatyckie, m.in. Filipiny, Pakistan czy Wietnam.

– Oprócz oczywistych kierunków eksportowych, takich jak Ukraina, coraz większe zainteresowanie polskimi rozwiązaniami wykazują także sojusznicy w NATO, między innymi kraje skandynawskie, Stany Zjednoczone, Holandia, Belgia czy Wielka Brytania – dodaje Piotr Placha.

Przedstawiciel PAIH zwraca również uwagę na zjawisko, które nie zawsze jest widoczne w oficjalnych statystykach, ale ma ogromne znaczenie dla właściwej interpretacji publikowanych danych.

– W Polsce funkcjonują zakłady produkcyjne należące do międzynarodowych koncernów sektora obronnego. Część obrotów generowanych w ramach tego sektora wykazywanych jako eksport z Polski pochodzi z wewnętrznych łańcuchów dostaw tych koncernów – szansą biznesową dla polskich przedsiębiorstw sektorów obronnego oraz „dual use” jest zaistnienie w łańcuchach dostaw, w łańcuchach wartości dużych graczy międzynarodowych – mówi. Firmy międzynarodowe kierują oczy na Polskę coraz częściej nie tylko ze względu na niższe koszty, ale doceniając wysokie kwalifikacje i kompetencje polskich firm technologicznych.

Zastosowanie cywilne i militarne

Towary podwójnego zastosowania (dual-use) obejmują szeroką grupę produktów, technologii i usług. W ostatnim czasie mocno zyskują one na znaczeniu.

– Pod pojęciem towarów podwójnego zastosowania kryje się ogromny asortyment – od systemów łączności, przez oprogramowanie i technologie informatyczne służące cyberbezpieczeństwu, po komponenty lotnicze, technologie dronowe, biotechnologie, kompozyty i druk 3D – tłumaczy Piotr Placha. – Nie wszystkie te produkty podlegają ścisłej kontroli eksportowej, ale wszystkie mają znaczenie strategiczne dla bezpieczeństwa państwa i jego odporności oraz autonomii technologicznej - wyjaśnia.

Jednym z przykładów są rozwiązania z obszaru DeepTech (głębokich technologii informatycznych), w tym systemy oparte na sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym, które służą do analizy danych, przewidywania zagrożeń czy zabezpieczania przestrzeni cyfrowej. Przenikają one bardzo wiele dziedzin przemysłu.

– Polskie firmy tworzą rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, które działają zarówno na poziomie infrastruktury państwowej, jak i w sektorze prywatnym. Chronią nie tylko instytucje, ale i obywateli – to ogromny obszar ważny także z perspektywy polskiego eksportu – zaznacza ekspert.

Kolejną obiecującą dziedziną są technologie VR i AR, które znajdują zastosowanie w szkoleniach i symulatorach.

– Różnego rodzaju symulatory szkoleniowe wykorzystujące technologie wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości pozwalają na realistyczne, tańsze i szybsze szkolenie żołnierzy oraz operatorów sprzętu. Co istotne, tego typu rozwiązania są coraz szerzej wykorzystywane także cywilnego przemyśle cywilnym, gdzie efektywność procesu szkoleniowego ma ogromne znaczenie – mówi Piotr Placha.

W ocenie eksperta, polskie firmy są w tej dziedzinie w światowej czołówce.

– Nasz kraj od lat rozwija kompetencje w zakresie technologii przyrostowych w produkcji (druk 3D). Polskie ośrodki akademickie i firmy technologiczne wypracowały rozwiązania, które z powodzeniem rywalizują na rynkach globalnych – tłumaczy.

Nie wszystkie produkty dual-use mają wysokotechnologiczny charakter. Część z nich to rozwiązania o bardziej użytkowym, lecz równie strategicznym znaczeniu. – Przykładem może być żywność o przedłużonej przydatności do spożycia i możliwej do szybkiego przygotowania. Takie produkty od lat cieszą się uznaniem służb mundurowych w Polsce i za granicą, a jednocześnie trafiają do odbiorców cywilnych – wskazuje ekspert PAIH.

Innowacyjne filary polskiego eksportu

Według Piotra Plachy, polski eksport w najbliższych latach może opierać się na kilku kluczowych filarach technologicznych.
– Wśród obszarów o największym potencjale widzę systemy łączności, ochrony perymetrycznej infrastruktury krytycznej, systemy obrazowania Ziemi z przestrzeni kosmicznej, technologie bezzałogowe, cyberbezpieczeństwo, robotykę i biotechnologie – wylicza ekspert. To oczywiście tylko przykłady z bardzo długiej listy.

Równie istotne są innowacje w zakresie drukowania 3D i nowoczesnych materiałów, które mogą znaleźć zastosowanie w przemyśle obronnym.

– Techniki obróbki przyrostowej dają możliwość prototypowania i produkcji nisko- i średnioseryjnej, nawet w trudnych warunkach terenowych. To kierunek, który dynamicznie się rozwija i z pewnością będzie jednym z motorów eksportu w najbliższych latach – mówi ekspert PAIH.

Polska Agencja Inwestycji i Handlu od lat wspiera rodzimych producentów w ekspansji międzynarodowej.

– Naszym celem jest łączenie innowacyjnych polskich firm z zagranicznymi kontrahentami, partnerami i inwestorami. Robimy to poprzez dedykowane programy, takie jak „Umiędzynarodowienie MŚP – BRAND HUB”, w ramach którego organizujemy narodowe stoiska promocyjne, misje gospodarcze i wydarzenia towarzyszące – wyjaśnia Placha.

PAIH obejmuje również patronatem Industry Days – spotkania organizowane przez krajowych i globalnych graczy sektora obronnego, które mają na celu wprowadzenie polskich przedsiębiorstw do międzynarodowych łańcuchów dostaw.

– To bardzo ważny element budowania wiarygodności naszych firm i polskich marek. Dzięki takim wydarzeniom polscy przedsiębiorcy poznają wymagania użytkowników końcowych i mogą lepiej przygotować się do udziału w przetargach zagranicznych – mówi ekspert PAIH.

Agencja współpracuje również z odpowiednikami zagranicznymi, np. Business Sweden, organizując lub współorganizując np. fora gospodarcze z udziałem przedstawicieli rządów, służb, biznesu i nauki.

– W ten sposób pomagamy tworzyć platformy kontaktu, które w dłuższej perspektywie przekładają się na konkretne kontrakty eksportowe – mówi Piotr Placha.

Wydarzenie dla eksporterów w Warszawie

Kulminacyjnym punktem działań promujących polski eksport jest coroczne PAIH Forum Biznesu – największe wydarzenie networkingowe dla przedsiębiorców.
– Forum to nasze polskie święto eksportu. To jedyna w swoim rodzaju przestrzeń, w której przedsiębiorcy mogą spotkać się z przedstawicielami PAIH z całego świata, omówić potencjał swoich produktów i dowiedzieć się, jak skutecznie wejść na nowe rynki – mówi ekspert.

Podczas Forum odbywają się również liczne panele dyskusyjne, w których uczestniczą eksperci, przedstawiciele administracji i firm z doświadczeniem na rynkach zagranicznych.
– To miejsce wymiany wiedzy, doświadczeń i inspiracji. Przedsiębiorcy mogą usłyszeć historie sukcesów, ale też poznać wyzwania, z jakimi mierzą się inni eksporterzy. Dla wielu firm to pierwszy krok do umiędzynarodowienia działalności – dodaje ekspert.

Jak podsumowuje Piotr Placha, polski sektor obronny i technologii podwójnego zastosowania znajduje się w fazie dynamicznego wzrostu.
– Jesteśmy w momencie, w którym innowacja, bezpieczeństwo i eksport wzajemnie się przenikają i napędzają. Polskie firmy – zarówno państwowe, jak i prywatne – mają ogromny potencjał, a naszym zadaniem jako PAIH jest pomóc im w pełni go wykorzystać – podsumowuje.

Szczegółowe informacje o wydarzeniu w Warszawie można znaleźć na paihforumbiznesu.gov.pl. Jest ono bezpłatne po uprzedniej rejestracji.