Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Czym jest system kaucyjny?
Za plastikowe butelki i puszki zapłacimy teraz dodatkową opłatę. Aby odzyskać pieniądze, konieczne będzie zwrócenie pustych opakowań do specjalnych punktów zbiórki lub automatów. System ma wspierać recykling i ponowne wykorzystanie surowców.
System kaucyjny został formalnie wprowadzony ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, przyjętą przez rząd Mateusza Morawieckiego. Początkowo miał obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., jednak jego wdrożenie opóźniono o kilka miesięcy.
Nie jest to rozwiązanie nowe – działa ono w wielu krajach Europy. Szwecja wprowadziła system kaucyjny już w 1984 r., a później dołączyły m.in. Norwegia (1999 r.) i Dania (2002 r.). W Niemczech automaty kaucyjne są dziś standardem w supermarketach. Polska stała się drugim co do wielkości krajem w Unii Europejskiej, który wdrożył ten system.
Wysokość opłaty
Ważne
Od 1 października każda plastikowa butelka o pojemności do 3 litrów oraz puszka o pojemności do 1 litra objęta jest kaucją w wysokości 0,50 zł.
Opakowania muszą być jednak wyraźnie oznaczone – na butelkach i puszkach znajdzie się symbol systemu kaucyjnego oraz informacja o wysokości opłaty:
/>
Wiele sklepów i automatów będzie oferować zwrot kaucji w formie bonu na zakupy, jednak konsument ma zawsze prawo zażądać zwrotu gotówki. Do oddania opakowań nie będzie potrzebny paragon.
Na zmianie mogą stracić gminy
Według Izby Branży Komunalnej (IBK), system kaucyjny wcale nie jest sukcesem ekologicznym, lecz ekonomicznym przesunięciem zysków – z samorządów do prywatnych firm.
To właśnie puszki i butelki PET stanowią najbardziej wartościowy surowiec w strumieniu odpadów. IBK ostrzega, że samorządy mogą stracić nawet 6,6 mld zł w ciągu 10 lat.
Instalacje przetwarzające odpady, budowane przez lata ogromnym wysiłkiem, stracą część surowców, co podniesie koszty ich działania. W efekcie mieszkańcy mogą spodziewać się kolejnych podwyżek opłat za odpady. Koszty wdrożenia systemu w skali kraju szacowane są na 37 mld zł w ciągu dekady, które ostatecznie również poniosą podatnicy.
Zyskać mają natomiast prywatne koncerny, do których trafią zarówno odpady, jak i pieniądze z nieodebranych kaucji. Obecnie powstało już siedem spółek, które będą czerpać zyski z funkcjonowania systemu kaucyjnego:
- ZWROTKA S.A.
- POLKA S.A.
- OK Operator Kaucyjny S.A.
- EKO-Operator S.A.
- RESELEKT S.A.
- KAUCJA.PL – Krajowy System Kaucyjny S.A.
- Polski System Kaucyjny S.A.
W skład spółek wchodzą najwięksi producenci napojów – m.in. Nestlé, Red Bull czy PepsiCo (w ramach KAUCJA.PL).
Opłata za szklane butelki
Ważne
Od 1 stycznia 2026 r. kaucją zostaną objęte również produkty w szklanych butelkach do 1,5 litra.
Oznacza to, że za niektóre produkty spożywcze, soki, napoje i alkohole zapłacimy dodatkowo 1 zł kaucji. Szklane opakowania o pojemności powyżej 1,5 litra to rzadkość, więc w praktyce niemal każda szklana butelka będzie objęta nową opłatą. Zarówno plastikowe butelki, puszki, jak i szklane butelki ma obsługiwać jeden i ten sam butelkomat.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw,
Ustawa z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw
