Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Nowe dane ZUS

Z danych ZUS wynika, że w sierpniu 2024 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 11,3 tys. osób. Przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3977,71 zł. Miesiąc wcześniej - w lipcu 2024 r. - pobierało je 11,6 tys. osób, a przeciętna wysokość to 3971,14 zł.

Liczba nauczycieli pobierających to świadczenie w sierpniu tego roku była niższa niż przed rokiem, dwa i trzy lata temu w tym samym okresie.

W sierpniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,1 tys. osób, a ich przeciętna wysokość wynosiła 3508,87 zł. W sierpniu 2022 r. dane te przedstawiały się odpowiednio – 12,5 tys. osób i 2857,82 zł, a w sierpniu 2021 r. – 13,2 tys. osób i 2545,44 zł.

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych. W sierpniu 2024 r. emerytury pomostowe pobierało 39,5 tys. osób, a przeciętna wysokość pomostówki wynosiła 5388,95 zł.

W odróżnieniu od emerytur pomostowych kompensówki są świadczeniem wygasającym.

Kto może ubiegać się o świadczenie kompensacyjne?

Zgodnie z obowiązującą od 2009 r. ustawą o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, może ono być przyznawane nauczycielom mającym 30-letni staż pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej i pracującym na co najmniej jedną drugą etatu. Wiek uprawniający do świadczenia ma wzrastać w latach 2014-2032, począwszy od 55. roku życia aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W 2024 r. nauczyciel może ją otrzymać, jeśli ukończy 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).

Świadczenia kompensacyjne przysługują nauczycielom pracującym w:

  • szkołach,
  • przedszkolach,
  • placówkach kształcenia ustawicznego,
  • młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
  • młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
  • specjalnych ośrodkach wychowawczych,
  • oraz nauczycielom zatrudnionym w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych.

Zgodnie z ustawą nauczyciele korzystający z kompensówek nie mogą dalej pracować w szkole, przedszkolu lub ośrodku (np. w niepełnym wymiarze godzin), nawet jeśli zajmowane stanowisko nie ma nic wspólnego z pracą dydaktyczną, pod sankcją zawieszenia świadczenia. Jeśli zaś nauczyciel podejmie inną pracę, niż w zawodzie, to będzie nadal mógł pobierać pieniądze z tytułu świadczenia. W 2022 r. w związku pełnoskalową zbrojną agresją Rosji na Ukrainę i napływem uchodźców z Ukrainy, w tym dzieci w wieku szkolnym, wprowadzono jednak odstępstwa od tej zasady.

Kalkulator świadczenia kompensacyjnego

Na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa możliwe jest zatrudnienie nauczyciela pobierającego świadczenie kompensacyjne, bez utraty tego świadczenia na stanowisku pomocy nauczyciela lub nauczyciela w oddziale przygotowawczym dla uczniów z Ukrainy. Możliwe jest też zatrudnienie bez utraty świadczenia kompensacyjnego nauczyciela języka polskiego lub nauczyciela prowadzącego dodatkową naukę języka polskiego, a także innego nauczyciela niż polonista, jeżeli w dniu nawiązania z nim stosunku pracy do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń będący obywatelem Ukrainy, którego pobyt na terytorium Polski jest uznawany za legalny.

Pieniądze na nauczycielskie świadczenia kompensacyjne nie pochodzą z odprowadzanych składek, ale z budżetu państwa.

ZUS na swojej stronie internetowej udostępnił specjalny kalkulator do wyliczenia wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Każdy nauczyciel może – wpisując swoje podstawowe dane – obliczyć prognozowaną dla niego wysokość świadczenia.