Fabryki zwalniają na potęgę
W fabryce Kia Motors w Żylinie skrócono zmianę do 6 godzin, co oznacza spadek produkcji o 15 proc. Volkswagen, który buduje SUV-y na rynek europejski i amerykański, już wiosną wstrzymał na jakiś czas montaż aut w fabryce pod Bratysławą. Zaś koncern francuski PSA Peugeot Citoren zwolnił 10 proc. załogi z 3,5 tys. zatrudnionych w zakładach w Trnavie o 50 km na wschód od stolicy kraju.
W przemyśle motoryzacyjnym kraju pracuje ok. 100 tys. osób, co jak na 5,4 mln ludności, jest liczbą imponującą. Oprócz montażu gotowych pojazdów działają jeszcze fabryki części zamiennych koncernów Delphi, Visteon oraz potężna huta US Steel w Vitkowicach (blacha na karoserie).
Zastój do 2011 r.
W 2008 r. na Słowacji wyprodukowano ponad 590 tys. samochodów. W br. będzie niespełna pół miliona sztuk. Według analiz firmy IHS Global Insight, ich produkcja nie wzrośnie do 2011 r.
Czują czym jest kryzys
- Czujemy naprawdę czym jest kryzys - przyznaje wiceminister gospodarki Peter Ziga. Tylko w I kwartale br. PKB skurczyło się o 5,6 proc. W całym 2009 r. według prognoz ministerstwa finansów może spaść nawet o 6,2 proc. Jest to, jak skok do psutego basenu z wysokiej trampoliny: w 2008 r. tempo wzrostu wynosiło bowiem 6,4 proc. a w rok wcześniej nawet 10,4 proc. i było rekordowe.
Bezrobocie, które wówczas sięgało tylko 6 proc., skoczyło z 8,7 proc. na koniec 2008 r. do 11,4 proc. w maju br. Bez pracy znalazło się ponad 301 tys. Słowaków, gdy w kwietniu było jeszcze 280 tys..
W I kwartale eksport skurczył się o prawie jedną czwarta. Spadł też import o 22,6 proc., inwestycje zmalały o 4,1 proc., a konsumpcja gospodarstw domowych obniżyła się o o 1,2 proc.
Słowacja otwarta na kryzys
- Pytanie, czy gdyby Słowacja nie była w strefie euro, wynik byłby inny? - zastanawia się Radoslav Bodys, ekonomista Merill Lynch. – Moim zdaniem byłby taki sam. Słowacja jest gospodarką otwartą, uzależnioną od popytu za granica. Jest największym eksporterem aut w regionie, a właśnie ta branża ucierpiała najbardziej w wyniku kryzys - dodaje.
- Pełne otwarcie naszej gospodarki działa jak przyspieszacz - przyznaje minister finansów Jan Pociatek. – W złych czasach jego wpływ na ekonomię tylko wzrasta - dodaje. – Chociaż, mam nadzieję, że zapowiadane coraz częściej ożywienie w strefie euro wywrze też odpowiednio większy efekt – pociesza się.
Recesja na Słowacji może pogłębić deficyt budżetowy powyżej 5 proc. PKB, ostrzega MFW w czerwcowym raporcie. Dlatego już we wrześniu rząd będzie zmuszony dokonać nowelizacji budżetu. Przy okazji obniży prognozy wzrosty na 2010 r. z 3,6 proc. do zaledwie 1,1 proc.
Noga na hamulcu, ręka na kieszeni
Kurczą się też inwestycje zagraniczne, dawny czynnik rozwoju. Nie pomogło Słowacji nawet wprowadzenie euro, co wyeliminowało ryzyko kursowe dla biznesmenów i czego tak zazdrościła wiosną Słowakom cała biznesowa Polska zmagająca się z plagą opcji.
Pracownicy słowaccy stali się jednak drożsi od Czechów czy Węgrów, nie mówiąc o Rumunach i Ukraińcach.
W 2007 r. Słowacja zdołała przyciągnąć 64 zagraniczne projekty, związane głównie z motoryzacją, na kwotę 1,8 mld dolarów. W br. udało się zamknąć tylko dwa projekty. - Każdy teraz trzyma nogę na hamulcu, a rękę na kieszeni - przyznaje Barbora Mikloskova, szefowa słowackiej Agencji Inwestycji i Rozwoju Handlu, odpowiednika naszego PAIIZ.
Ruszanie głową popłaca
Władze szukają gorączkowo wyjścia z trudnej sytuacji. – Słowacja potrzebuje szybkiej zmiany biegu – stwierdza Francois Lecavalier, dyrektor oddziału EBOiR w Bratysławie. Proste rezerwy, tkwiące m.in. w taniej produkcji, skończyły się.
Nie można też polegać na monokulturze motoryzacyjnej. Uruchomienie w ostatnich latach fabryk Sony i Samsunga było krokiem w dobrym kierunku. Zwłaszcza, że nie widać, aby koncerny samochodowe lokowały tu ośrodki badawczo-rozwojowe (R&D). Brakuje wystarczającej liczby inżynierów- specjalistów.
– Dotkliwie odczuwamy braki kształcenia na wysokim poziomie - przyznaje Jean Mouro, szef słowackiego Peugeot-Citroen. – To wielkie obciążenie w przyszłości – dodaje.
Powinno się też szeroko wprowadzać innowacyjne produkty, wpływając przy okazji na ożywienie pozostałych regionów kraju. Stąd pomysł ruszenia już w lipcu z budową autostrady od Bratysławy na wschód.
/>
/>